Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB3/423-257/13-4/JG
z 12 września 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółdzielni Mieszkaniowej przedstawione we wniosku z dnia 21 maja 2013 r. (data wpływu 31 maja 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie opodatkowania kwoty uzyskanej ze sprzedaży działki – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek – uzupełniony pismem z dnia 23 sierpnia 2013 r. (data wpływu 29 sierpnia 2013 r.) – o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie opodatkowania kwoty uzyskanej ze sprzedaży działki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Na podstawie uchwał podziałowych Nadzwyczajnego Zgromadzenia Przedstawicieli Członków (…) Spółdzielni Mieszkaniowej o numerach (…) dokonano podziału spółdzielni i wydzielono z niej Spółdzielnię Mieszkaniową „P”, Spółdzielnię Mieszkaniową „K”, Spółdzielnię Mieszkaniową „B”, Międzyzakładową Spółdzielnię Mieszkaniową „E” oraz Spółdzielnię Mieszkaniową „J”.

W wyniku realizacji wymienionych uchwał nie zostały fizycznie podzielone prawa wieczystego użytkowania terenów inwestycyjnych położonych w W., których łączna wartość na dzień 26.02.1999 r. ustalona została na kwotę 4.811.400 zł. Ustalono również w umowie pomiędzy powstałymi spółdzielniami, że tereny te zostaną zbyte po zakończeniu procesu inwestycyjnego przez powstałą w wyniku podziału Spółdzielnię Mieszkaniową „P”, a uzyskane z tego tytułu środki zostaną wypłacone fizycznie pozostałym spółdzielniom przy zastosowaniu następującego klucza podziału:

• SM K. 5,85% uzyskanej kwoty,
• SM B. 9,55 % uzyskanej kwoty,
• XSM E. 9,27% uzyskanej kwoty,
• SM J. 13,56% uzyskanej kwoty.
  
  

Tym samym w dniu 26.02.1999 r. aktem notarialnym ustalono udział procentowy we współwłasności terenów inwestycyjnych, a jednocześnie sposób zniesienia tej współwłasności i udział procentowy w kwotach uzyskanych ze sprzedaży. Sprzedaż terenów inwestycyjnych przez Spółdzielnię Mieszkaniową „P” realizowana była w okresie od listopada 2004 r. do września 2011 r., a ostateczne rozliczenie się z uzyskanych środków nastąpiło w dniu 26.02.2013 r. poprzez przekazanie ich na konto XSM „E”.

W piśmie uzupełniającym z dnia 23 sierpnia 2013 r. (data wpływu 29 sierpnia 2013 r.) Wnioskodawca doprecyzował przedstawiony stan faktyczny wskazując, że:

1.

Tereny inwestycyjne oznaczają działki położone na osiedlu (…), do których prawo użytkowania wieczystego przysługiwało Spółdzielni Mieszkaniowej „P”. Były to działki niezabudowane i nieuzbrojone, przeznaczone na budowę budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Proces inwestycyjny, tj. budowa domów był realizowany przez Spółdzielnię Mieszkaniową „P”. Działki znajdujące się w wieczystym użytkowaniu ww. Spółdzielni były przez nią sprzedawane po wybudowaniu na nich budynków mieszkalnych jednorodzinnych, wraz z prawem własności tych budynków. Zgodnie z umową zniesienia współużytkowania wieczystego terenu i współwłasności rzeczy z dnia 26.02.1999 r. (rep. (…), kopia umowy w załączeniu) SM „P” w ramach nieodpłatnego zniesienia współużytkowania wieczystego terenów inwestycyjnych zobowiązała się wypłacić pozostałym spółdzielniom powstałym z podziału (…) Spółdzielni Mieszkaniowej środki finansowe uzyskane ze sprzedaży prawa użytkowania wieczystego działek, zgodnie z procentowym kluczem podziału (paragraf 5 umowy).

2.

Środki uzyskane przez Wnioskodawcę od SM „P”, pochodzące ze sprzedaży prawa użytkowania wieczystego działek na osiedlu (…), zostały zaksięgowane na fundusz zasobowy Wnioskodawcy, ponieważ stanowią one przypadającą Wnioskodawcy spłatę z tytułu zniesienia współwłasności działek należących do dawnej (…) Spółdzielni Mieszkaniowej. Uchwałą nr 8 z dnia 5.06.2013 r. Walne Zgromadzenie członków XSM „E” upoważniło Zarząd do zaliczkowego wydatkowania tych środków uzyskanych z SM „P” na fundusz remontowy zasobów mieszkaniowych (uchwała w załączeniu). Definitywne przeznaczenie tych środków na gospodarkę zasobami mieszkaniowymi możliwe będzie po zatwierdzeniu przez Walne Zgromadzenie członków Spółdzielni w 2014 r. sprawozdania finansowego Spółdzielni za rok 2013, zgodnie z przepisami ustawy Prawo spółdzielcze.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy kwota pochodząca ze sprzedaży działki, uzyskana w ramach podziału majątku spółdzielni mieszkaniowej będzie przychodem Spółdzielni powstałej w wyniku podziału, podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, procentowy udział we własności terenów inwestycyjnych został ustalony w 1999 r. w wyniku zawartej w formie aktu notarialnego umowy konkretyzującej uchwały podziałowe z lat 1990-1991. Tak więc przekazanie środków finansowych przez SM „P” w terminie późniejszym jest jedynie kontynuacją podziału (…) Spółdzielni Mieszkaniowej i fizycznego zniesienia współwłasności terenów inwestycyjnych poprzez ich sprzedaż i podział środków w sposób ustalony w akcie notarialnym z dnia 26.02.1999 r.

Tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży terenów i przekazana ostatecznie w dniu 26.02.2013 r. nie byłaby przychodem do opodatkowania w rozumieniu przepisów art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ponieważ jej przekazanie stanowi jedynie dokończenie rozpoczętego w latach 1990-1991 podziału (…) Spółdzielni Mieszkaniowej. Takie stanowisko zajął również Urząd Skarbowy w S. w postanowieniu z dnia 19.10.2005 r. sygn. PDOP/423-11/05.

Ponadto Spółdzielnia Mieszkaniowa „E” zarówno w okresie ustalania udziału we współwłasności terenów inwestycyjnych przeznaczonych na cele mieszkaniowe, jak i w okresie ostatecznego uzyskania środków pochodzących ze sprzedaży tych terenów korzystała i korzysta ze zwolnienia podatkowego przychodów pochodzących z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i przeznaczonych na cele związane z tą gospodarką na podstawie przepisów art. 17 ust. 1 pkt 4f i ust. 1b ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych zarówno w brzmieniu na dzień 26.02.1999 r., jak i na dzień 26.02.2013 r. (według aktualnego brzmienia ustawy - art. 17 ust. 1 pkt 44 i ust. 1b).

Sprzedaż terenów z całą pewnością nie była działalnością gospodarczą Spółdzielni. W takim zaś przypadku winna korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych w stosunku do kwoty uzyskanej ze sprzedaży terenów inwestycyjnych na budownictwo mieszkaniowe i przeznaczonych na gospodarkę zasobami mieszkaniowymi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.) nie zawiera definicji przychodu. W odniesieniu do przychodów ustawodawca zastosował technikę ustawodawczą polegającą na wymienieniu przykładowych kategorii pożytków, których otrzymanie implikuje powstanie przychodu podatkowego pozostawiając katalog przysporzeń kreujących powstanie przychodu w rozumieniu ustawy otwartym. Jednocześnie, prawodawca ustanowił w art. 12 ust. 4 powołanej ustawy zamknięty katalog kategorii przychodów wyłączonych z opodatkowania. A contrario wszystkie inne przysporzenia majątkowe (zwiększające aktywa lub zmniejszające pasywa podatnika) niż wymienione w art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy uznać za przychód skutkujący powstaniem obowiązku podatkowego.

W konsekwencji, za przychód należy uznać każde przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, definitywnym, bezzwrotnym. Przy czym w przypadku przychodów uzyskiwanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej już sam fakt, że przychód staje się należny powoduje powstanie obowiązku podatkowego.

Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Przychodem jest też wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń oraz przychodów w naturze, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie (art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy).

Z kolei na mocy ust. 3 powołanego artykułu, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (…).

Jak wynika z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego, na podstawie uchwał podziałowych doszło do podziału (…) Spółdzielni Mieszkaniowej i wydzielono z niej Spółdzielnię Mieszkaniową „P”, Spółdzielnię Mieszkaniową „K”, Spółdzielnię Mieszkaniową „B”, Międzyzakładową Spółdzielnię Mieszkaniową „E” (Wnioskodawca) oraz Spółdzielnię Mieszkaniową „J”. W wyniku realizacji ww. uchwał, prawa wieczystego użytkowania terenów inwestycyjnych położonych w W. nie zostały fizycznie podzielone, a ich łączną wartość na dzień 26.02.1999 r. ustalono w kwocie 4.811.400 zł.

Aktem notarialnym z dnia 26.02.1999 r. Spółdzielnie Mieszkaniowe „K”, „B”, „E” oraz „J” dokonały na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej „P” zniesienia współużytkowania wieczystego terenów inwestycyjnych, a Spółdzielnia „P” zobowiązała się wypłacić ww. spółdzielniom środki finansowe uzyskane ze sprzedaży prawa użytkowania wieczystego działek (po zakończeniu procesu inwestycyjnego), zgodnie z procentowym kluczem podziału. Tak więc po dokonaniu opisanej wyżej transakcji prawo użytkowania wieczystego terenów inwestycyjnych przysługiwało tylko Spółdzielni Mieszkaniowej „P”.

Jak wskazał Wnioskodawca, powyższe środki finansowe uzyskane od Spółdzielni Mieszkaniowej „P”, stanowiące przypadającą na Wnioskodawcę spłatę z tytułu zniesienia współwłasności działek przeznaczone zostaną na gospodarkę zasobami mieszkaniowymi.

Na gruncie rozpatrywanej sprawy, powstała wątpliwość Wnioskodawcy związana z kwestią rozpoznania przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w kontekście zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 17 ust. 1 pkt 4f i pkt 44 tej ustawy.

W tym miejscu zauważyć należy, że stanowiąc o nieodpłatnych świadczeniach na podstawie ww. art. 12 ust. 1 pkt 2, jako o przychodzie kształtującym podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, ustawodawca nie zdefiniował tego pojęcia. Zgodnie jednak z ugruntowanym poglądem, pojęcie to obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Nieodpłatnym świadczeniem jest zatem uzyskana przez podatnika wymierna korzyść majątkowa niezwiązana z poniesieniem wydatków, powstaniem kosztów, z obowiązkiem uiszczenia wynagrodzenia lub inną formą ekwiwalentu. Należy zatem przyjąć, że nieodpłatne świadczenie ma miejsce, gdy świadczeniu jednego z podmiotów nie towarzyszy świadczenie drugostronne, co w konsekwencji wyraża się w zaistnieniu stanu, w którym po stronie przyjmującego dochodzi do zwiększenia aktywów bądź zmniejszenia pasywów.

Mając zatem na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że zastosowania w niniejszej sprawie nie znajdzie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - nie dochodzi bowiem do uzyskania przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Z okoliczności sprawy wynika natomiast, że doszło do odpłatnego zbycia prawa współużytkowania wieczystego działek.

Współwłasność jest instytucją prawa cywilnego uregulowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Ponadto, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności oraz żeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (art. 210 i art. 211 ww. ustawy). Zatem celem postępowania o zniesienie współwłasności jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, które stanowią przedmiot współwłasności.

W kontekście przedstawionej sprawy należało więc rozstrzygnąć, czy zniesienie współużytkowania wieczystego stanowić będzie odpłatne zbycie podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Przez „odpłatne zbycie” rozumieć należy każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów.

W myśl art. 155 ustawy Kodeks cywilny, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Tym samym, określenie „zbycie” odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności i nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału.

Przenosząc powyższe na grunt przepisów podatkowych stwierdzić więc należy, że zniesienie współwłasności nie stanowi zbycia (nabycia) rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbywa się bez spłat i dopłat. Gdy w wyniku zniesienia współwłasności udział danego podmiotu ulega powiększeniu mamy do czynienia z nabyciem, gdyż zwiększa się stan jego majątku. Analogicznie, okoliczność, że udział innego współwłaściciela ulega pomniejszeniu, traktowana być musi w kategorii zbycia, gdyż w ten sposób ulega pomniejszeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tego podmiotu nad rzeczą, jak też stan jego majątku.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, nie ulega więc wątpliwości, że w dniu zawarcia umowy w formie aktu notarialnego – 26.02.1999 r. – miało miejsce odpłatne zbycie przez Wnioskodawcę prawa współużytkowania wieczystego terenów inwestycyjnych, co w konsekwencji prowadzi do rozpoznania przez Wnioskodawcę w tym dniu przychodu podatkowego.

Ustosunkowując się natomiast do kwestii zawartej w przedstawionym przez Wnioskodawcę pytaniu podatkowym, tj. zagadnienia dotyczącego opodatkowania przychodu z tytułu zbycia działek, odwołać się należy – w związku z charakterem działalności Wnioskodawcy – do art. 17 ust. 1 pkt 4f ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym na dzień 26.02.1999 r.

Przepis ten stanowił bowiem, że wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i z innych źródeł przychodów - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych i inne cele statutowe, z wyjątkiem działalności gospodarczej.

Regulacja ta pozwalała więc zwolnić dochody spółdzielni mieszkaniowych (bez względu na źródło uzyskania tych dochodów) z opodatkowania, pod warunkiem przeznaczenia ich na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych i inne cele statutowe, z wyjątkiem działalności gospodarczej.

Jednocześnie zauważyć należy, że art. 17 ust. 1b ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym na dzień 26.02.1999 r. stanowił, że zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 4-8, ma zastosowanie, jeżeli dochód jest przeznaczony i - bez względu na termin - wydatkowany na cele określone w tych przepisach, w tym także na nabycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych służących bezpośrednio realizacji tych celów oraz na opłacenie podatków nie stanowiących kosztu uzyskania przychodów.

W tym miejscu należy wskazać na art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą (art. 7 ust. 2 ww. ustawy).

Reasumując powyższe, dochód osiągnięty przez Spółdzielnię w związku z odpłatnym zbyciem prawa współużytkowania wieczystego terenów inwestycyjnych (w wyniku jego zniesienia) na podstawie aktu notarialnego z 26.02.1999 r. będzie podlegał zwolnieniu z opodatkowania stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 4f ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W odniesieniu natomiast do powołanego przez Spółdzielnię postanowienia Urzędu Skarbowego w S. stwierdzić należy, że jest ono rozstrzygnięciem stanowiącym w konkretnej sprawie, osadzonym w określonym stanie faktycznym i tylko do niego się odnoszącym, w związku z tym nie ma mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Ponadto, tut. Organ pragnie wskazać, że dokumenty dołączone przez Spółdzielnię do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie pisemnej interpretacji indywidualnej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.