Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP2/443-596/13-2/IZ
z 19 września 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112 poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 16.06.2013 r. (data wpływu 19.06.2013 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości dokonania korekty podatku na podstawie art. 89a ust. 5 ustawy - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19.06.2013 r. wpłynął ww. wniosek, o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości dokonania korekty podatku na podstawie art. 89a ust. 5 ustawy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, kilku kontrahentów nie zapłaciło za wykonane usługi. W celu odzyskania swoich należności Wnioskodawca podpisał umowę z firmą zajmującą się windykacją należności (kopia umowy w załączeniu) i dokonał „CESJI POWIERNICZEJ”. Cesja polega na tym, że firma ta prowadzi wszystkie sprawy związane z odzyskaniem należności Wnioskodawcy. Cesja nie przewiduje realnej sprzedaży należności, gdyż firma windykacyjna rozlicza się z Wnioskodawcą z faktycznie odzyskanych należności.

W przypadku braku wyników działań ze strony firmy windykacyjnej lub braku możliwości odzyskania w dłuższym terminie należności od dłużników Wnioskodawca bierze pod uwagę odstąpienie od umowy z firmą windykacyjną i dokonania „CESJI ZWROTNEJ” należności Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy dokonanie „CESJI POWIERNICZEJ” zgodnie z zapisami zawartej umowy należy traktować jako „ZBYCIE NALEŻNOŚCI” uniemożliwiające dokonanie korekty podstawy opodatkowania oraz kwoty należnego podatku na przeterminowane ponad 150 dni należności zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług art. 89a ust. 5 ?
2. Czy (o ile cesja powiernicza traktowana jest jako zbycie należności) po dokonaniu „CESJI ZWROTNEJ”, a więc unieważnieniu dokonanej „CESJI POWIERNICZEJ” Wnioskodawca będzie mógł dokonać korekty podstawy opodatkowania oraz kwoty należnego podatku na przeterminowane ponad 150 dni należności zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług art. 89a ust. 5, na które wcześniej Wnioskodawca dokonał „Cesji powierniczej”, o ile pozostałe warunki określone w ustawie będą spełnione?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy

1. W związku z tym, że „CESJA POWIERNICZA” nie stanowi zbycia należności ( nie jest umową sprzedaży) nie powinna być traktowana jako „Zbycie należności” i nie powinna uniemożliwiać dokonania korekty zgodnie z ustawą
2. Jeżeli „CESJA POWIERNICZA” stanowi „zbycie należności” to dokonanie „CESJI ZWROTNEJ” uniemożliwia to zbycie, a więc umożliwia dokonanie korekty zgodnie z ustawą.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz darzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zasady rozliczenia podatku od towarów i usług w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności zostały określone w przepisach art. 89a i art. 89b ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT.

I tak, zgodnie z art. 89a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

W myśl art. 89a ust. 1a ww. ustawy, nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Zgodnie z art. 89a ust. 2 ustawy, przepis ust. 1 stosuje się w przypadku gdy spełnione są następujące warunki:

1. dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
   
2. (uchylony)
   
3. na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, o której mowa w ust. 1:
   1. wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
      
   2. dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
4. (uchylony)
   
5. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona,
   
6. (uchylony).
   
   

Stosownie do treści art. 89a ust. 3 ustawy, korekta, o której mowa w ust. 1, może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.

W przypadku gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, o której mowa w ust. 1, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności, podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części (89a ust. 4 ustawy).

Wierzyciel obowiązany jest wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty, o której mowa w ust. 1, zawiadomić o tej korekcie właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika (89a ust. 5 ustawy).

Zgodnie z art. 89a ust. 7 ustawy, przepisów ust. 1–5 nie stosuje się, jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2–4.

W tym miejscu wskazać należy, iż wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego.

Z treści wniosku wynika, iż kilku kontrahentów nie zapłaciło Wnioskodawcy za wykonane usługi. W celu odzyskania swoich należności Wnioskodawca podpisał umowę z firmą zajmującą się windykacją należności i dokonał „CESJI POWIERNICZEJ”. Cesja polega na tym, że firma ta prowadzi wszystkie sprawy związane z odzyskaniem należności Wnioskodawcy. Cesja nie przewiduje realnej sprzedaży należności, gdyż firma windykacyjna rozlicza się z Wnioskodawcą z faktycznie odzyskanych należności.

W przypadku braku wyników działań ze strony firmy windykacyjnej lub braku możliwości odzyskania w dłuższym terminie należności od dłużników Wnioskodawca bierze pod uwagę odstąpienie od umowy z firmą windykacyjną i dokonania „CESJI ZWROTNEJ” należności Wnioskodawcy.

W związku z przedstawionym stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym Wnioskodawca ma wątpliwość, co do tego, czy w stosunku do wskazanych wierzytelności istnieje możliwość zastosowania przez Wnioskodawcę „ulgi na złe długi" uregulowanej w art. 89a ustawy o VAT.

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy czy umowy powierniczego przelewu wierzytelności nie powodują zbycia wierzytelności, wskazać należy, że przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają regulacji prawnej instytucji powiernictwa. Nie ma jednak przeszkód do zawierania tego typu umów – pozwala na to zasada swobody umów wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Podstawą dla dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 k.c. Zgodnie z wymienionym przepisem wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wywiera taki skutek, że na osobę trzecią przechodzą wszelkie związane z wierzytelnością prawa, w tym roszczenie o odsetki. Przelew powierniczy nie jest jednak typową umową sprzedaży wierzytelności, lecz raczej podstawą do przeprowadzenia windykacji przez podmiot trudniący się ściąganiem długów.

Najistotniejsze postanowienia umowy przelewu powierniczego wierzytelności są następujące:

1. nabywca wierzytelności posiada uprawnienie do zwrotu wierzytelności w przypadku nieskuteczności windykacji,
2. ryzyko nieściągalności wierzytelności obciąża cedenta, czyli podmiot, który dokonał powierniczego przelewu,
3. ustala się czas obowiązywania umowy, po upływie którego, przy braku skuteczności działań windykacyjnych, wierzytelność „wraca” do pierwotnego wierzyciela,
4. nie dokonuje się zapłaty cedentowi aż do czasu ściągnięcia długu lub zbycia wierzytelności,
5. wynagrodzenie firmy windykacyjnej ustalane jest najczęściej w określonym procencie odzyskanej kwoty i jest ono potrącane ze ściągniętego długu.
   
   

Jak wynika z powyższego, firma windykacyjna, „nabywająca” wierzytelności na podstawie umowy określanej potocznie mianem „przelewu powierniczego”, nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika, chociaż działa w imieniu własnym. Dlatego istotą omawianej czynności prawnej nie jest sprzedaż wierzytelności (powiększenie majątku cesjonariusza o wartość przelanej wierzytelności), lecz odpłatne świadczenie usługi ściągania długów oraz ewentualnie pośrednictwo w obrocie wierzytelnościami.

Powierniczy przelew wierzytelności dokonywany jest na podstawie umowy, która nie została uregulowana wprost w przepisach prawa cywilnego (tzw. umowa nienazwana). W praktyce przelew powierniczy nie jest niczym innym, jak zleceniem windykacji należności, z przeniesieniem na windykatora praw przysługujących wierzycielowi.

Przelew powierniczy, jak wspomniano, nie jest umową sprzedaży wierzytelności, lecz zawierany jest dla stworzenia prawnych podstaw dla windykacji należności, której ryzyko zapłaty przez cały czas ciąży na pierwszym wierzycielu.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż zawarcie przez Wnioskodawcę umowy powierniczego przelewu wierzytelności nie jest równoznaczne ze zbyciem wierzytelności. Wobec powyższego zawarcie umowy powierniczego przelewu wierzytelności nie oznacza ich zbycia. Z zawartej umowy bowiem wynika, że firma windykacyjna rozlicza się z Wnioskodawca jedynie z faktycznie odzyskanych należności, a w przypadku braku wyników ze strony firmy windykacyjnej lub w przypadku braku możliwości odzyskania w dłuższym czasie należności od dłużników wnioskodawca przewiduje odstąpienie od umowy cesji powierniczej, w wyniku czego nastąpi cesja zwrotna własnych wierzytelności Wnioskodawcy.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego/ zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że zawarta przez Wnioskodawcę umowa cesji powierniczej nie stanowi również uregulowania w jakiejkolwiek formie należności przez dłużnika.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż w stosunku do wierzytelności, które nie zostały uregulowane lub zbyte w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, Wnioskodawca ma prawo do skorygowania podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju, w sytuacji gdy wszystkie pozostałe warunki przewidziane w art. 89a ustawy zostaną spełnione.

W związku z powyższym zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że zawarcie umowy cesji powierniczej nie stanowi zbycia wierzytelności, które uniemożliwia dokonania korekty podstawy opodatkowania oraz kwoty należnego podatku na podstawie art. 89a ust. 5 ustawy.

Należy jednak podkreślić, że w sytuacji gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, o której mowa w art. 89a ust. 1, Wnioskodawca otrzyma od firmy windykacyjnej faktycznie odzyskane należności, będzie On obowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego, zgodnie z regulacją art. 89a ust. 4 ustawy.

W związku z uznaniem, że zawarta przez Wnioskodawcę umowa cesji powierniczej nie jest równoznaczna ze zbyciem wierzytelności odpowiedź na pytanie nr 2 zawarte w złożonym wniosku staje się bezprzedmiotowa.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydawania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.