Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB1/415-866/13/WM
z 24 października 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 31 lipca 2013 r. (data wpływu 12 sierpnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie momentu powstania przychodu z tytułu kwoty zasądzonej przez sąd - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 sierpnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie momentu powstania przychodu z tytułu kwoty zasądzonej przez sąd .

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, jako licencjonowany pośrednik w obrocie nieruchomościami posiadający licencję zawodową nadaną przez Ministra Infrastruktury.

W dniu 1 czerwca 2012 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę pośrednictwa sprzedaży nieruchomości (bez wyłączności) z Państwem X (zamawiającymi). Jako pośrednik zobowiązała się do podjęcia kompleksowych działań marketingowych mających na celu sprzedaż nieruchomości, skojarzenie kontrahentów transakcji, tj. do wyszukania i prezentowania nieruchomości potencjalnym klientom, udziału w negocjacjach, pomocy w przygotowaniu nieruchomości do sprzedaży, pomocy w przygotowaniu transakcji, zarówno w zakresie umowy przedwstępnej, jak i umowy sprzedaży. Zamawiający zobowiązali się natomiast zapłacić prowizję w wysokości 1,84% brutto ceny sprzedaży nieruchomości (nie mniej niż 2.000 zł) bez dodatkowego wezwania do zapłaty, najpóźniej w dniu zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości z kontrahentem skojarzonym przez Wnioskodawczynię (pośrednika). W przypadku zawarcia umowy przedwstępnej zapłata prowizji miała nastąpić w dwóch ratach: pierwsza w wysokości 50% w dniu podpisania przedwstępnej umowy sprzedaży, druga w wysokości 50% w dniu podpisania umowy finalnej (ostatecznej).

W dniu 24 lipca 2012 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę pośrednictwa zakupu nieruchomości z Panem Y (zamawiający) zmierzającą do zakupu lokalu mieszkalnego będącego własnością Państwa X. Do podpisania umowy za pośrednictwem Wnioskodawczyni pomiędzy skojarzonymi: Państwem X a Panem Y nie doszło. Zamawiający (Państwo X) nie wywiązali się z umowy. Zawarli bowiem w dniu 20 września 2012 r. umowę sprzedaży z Panem Y z celowym pominięciem pośrednika i nie zapłacili Wnioskodawczyni należnej prowizji. O fakcie tym Wnioskodawczyni dowiedziała się 16 października 2012 r. po sprawdzeniu zapisów Księgi Wieczystej.

Umowa pośrednictwa sprzedaży nieruchomości z Państwem X zawierała również zapis, iż wynagrodzenie należne pośrednikowi przysługuje mu także po odwołaniu zlecenia przez zamawiającego, jeżeli zamawiający lub osoba mu bliska zawrze umowę sprzedaży z osobą wskazaną przez Pośrednika.

Wobec zaistniałej sytuacji, Wnioskodawczyni złożyła do Sądu Rejonowego pozew przeciwko Państwu X o zapłatę należności z tytułu pominięcia pośrednika i niezapłacenia jej należnej prowizji. W efekcie, wyrokiem z dnia 21 marca 2013 r. sąd orzekł o zasądzeniu od pozwanych Państwa X, solidarnie na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 4.048 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 27 listopada 2012 r., do dnia zapłaty. Oprócz wyżej wymienionej kwoty sąd zasądził kwotę 717 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 600 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego. Pozwani, Państwo X złożyli apelację od wyroku Sądu Rejonowego. Sąd Okręgowy, Wydział Cywilny Odwoławczy po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2013 r. oddalił apelację Państwa X. Wyrok z 31 maja 2013 r. wpłynął do Wnioskodawczyni 5 czerwca 2013 roku.

Dnia 4 lipca 2013 r., Wnioskodawczyni otrzymała od Państwa X zasądzoną należność w kwocie 4.454 zł 79 gr (kwota główna 4048 zł plus odsetki 406 zł 79 gr).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

W którym momencie należność, zasądzona przez sąd na rzecz Wnioskodawczyni z tytułu pominięcia pośrednika w transakcji sprzedaży będzie stanowiła jej przychód?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przychodem są kwoty należne, a więc wymagalne. W tym przypadku dzień, w którym należność staje się wymagalna określony został w umowie pośrednictwa sprzedaży nieruchomości zawartej z Państwem X. Zgodnie z zapisem w umowie wynagrodzenie pośrednika staje się należne: w wysokości 50% w przypadku zawarcia umowy przedwstępnej oraz następnych 50% w przypadku podpisania umowy finalnej. Usługa pośrednika jest wykonana z chwilą doprowadzenia do zawarcia umowy kupna-sprzedaży nieruchomości. Zatem zasadniczo zgodnie z art. 14 ust. 1c ww. ustawy, za datę uzyskania przychodu z działalności uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. Jednak w przedstawionej sytuacji zamawiający nie wykonali zobowiązania tj. pominęli pośrednika i nie zapłacili należnego Wnioskodawczyni wynagrodzenia. W umowie zastrzeżono, iż wynagrodzenie należne jest również pośrednikowi w przypadku odwołania zlecenia przez zamawiającego, jeżeli zamawiający lub osoba mu bliska zawrze umowę z osobą wskazaną przez pośrednika.

Wnioskodawczyni uważa zatem, że kwota, która została zasądzona jej przez sąd nie stanowi przedmiotu działalności (pośrednik nie uczestniczył w przygotowaniu transakcji, zarówno w zakresie umowy przedwstępnej jak i umowy sprzedaży) jest jedynie sposobem zabezpieczenia (karą umowną) jej interesów w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez zamawiającego. Dlatego też, według Wnioskodawczyni przychód ten powinien być rozpoznany z chwilą otrzymania przedmiotowej kwoty, tj. wpływu należności na rachunek bankowy, tj. w dniu 4 lipca 2013 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze z m.), za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. „Należność” wynika z treści stosunku prawnego, a odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, to przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.

W myśl art. 14 ust. 1c ww. ustawy, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h i 1i, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika generalna zasada, iż przychód podatkowy dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych powstaje w dniu wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi. Wyjątek od tej zasady stanowi:

• wystawienie faktury dokumentującej dostawę towarów lub usługi przed datą wydania towaru, zbycia prawa lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi – datą powstania przychodu będzie w tym przypadku dzień wystawienia faktury,
• uregulowanie należności przed dniem wydania towaru, zbycia prawa lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi – datą powstania przychodu będzie w tym przypadku dzień otrzymania należności.

Ustawodawca przewidział także szczególną sytuację, gdy strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych. Zastosowanie ma wówczas przepis art. 14 ust. 1e ustawy, zgodnie z którym jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

Przepis ten ma zastosowanie w przypadku usług o charakterze ciągłym, gdy strony uzgodnią, że regulowanie wzajemnych należności i zobowiązań między stronami będzie obejmować kolejne wyodrębnione umownie okresy świadczenia tych usług w czasie trwania umowy.

Ponadto, w przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się ust. 1c, 1e i 1h, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty – zgodnie z art. 14 ust. 1i.

Z przedstawionych okoliczności wynika, że Wnioskodawczyni, prowadząca biuro pośrednictwa w obrocie nieruchomościami zawarła umowę pośrednictwa sprzedaży nieruchomości (bez wyłączności) z Państwem X (zamawiającymi). Umowa ta zawierała zapis, iż wynagrodzenie należne Wnioskodawczyni jako pośrednikowi przysługuje także po odwołaniu zlecenia przez zamawiającego, jeżeli zamawiający lub osoba mu bliska zawrze umowę sprzedaży z osobą wskazaną przez Pośrednika. Wnioskodawczyni zawarła również umowę pośrednictwa zakupu nieruchomości z Panem Y (zamawiający) zmierzającą do zakupu lokalu mieszkalnego będącego własnością Państwa X. Do podpisania umowy za pośrednictwem Wnioskodawczyni pomiędzy Państwem X, a Panem Y nie doszło. Zamawiający Państwo X nie wywiązali się z umowy. Zawarli bowiem umowę sprzedaży z Panem Y z celowym pominięciem pośrednika i nie zapłacili Wnioskodawczyni należnej prowizji.

Wobec zaistniałej sytuacji, Wnioskodawczyni złożyła do Sądu Rejonowego pozew przeciwko Państwu X o zapłatę należności z tytułu pominięcia pośrednika i niezapłacenia jej należnej prowizji. Sąd Okręgowy, Wydział Cywilny Odwoławczy oddalił apelację Państwa X i zasądził od nich solidarnie kwotę 4048 zł wraz z odsetkami ustawowymi do dnia zapłaty.

Dnia 4 lipca 2013 r., Wnioskodawczyni otrzymała od Państwa X zasądzoną należność w kwocie 4.454 zł 79 gr (kwota główna 4048 zł plus odsetki 406 zł 79 gr).

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawczyni jest ustalenie daty powstania przychodu w związku z zasądzoną kwotą.

W opisanej sytuacji, kwota otrzymana przez Wnioskodawczynię nie jest kwotą należną z tytułu wynagrodzenia za wykonaną usługę pośrednictwa nieruchomości, bowiem kontrahent z zawartej umowy się nie wywiązał. Jest to kwota zasądzona przez sąd jako należność za pominięcie pośrednika i niezapłacenie należnej prowizji, czyli za niewywiązanie się z umowy przez jedną ze stron.

Do przychodu tego nie stosuje się przepisów ust. 1c, 1e, 1h artykułu 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Momentem powstania przychodu z tytułu kwoty zasądzonej na rzecz Wnioskodawczyni wyrokiem sądowym, będzie wobec tego data faktycznego jej otrzymania, stosownie do art. 14 ust. 1i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawczyni uznać należy za prawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.