Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPP2/443-600/13-6/AW
z 5 listopada 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 lipca 2013 r. (data wpływu 24 lipca 2013 r.) uzupełnionym pismami z dnia 9 października 2013 r. (data wpływu 14 października 2013 r.) oraz z dnia 28 października 2013 r. (data wpływu 30 października 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności sprzedaży wierzytelności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 lipca 2013 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności sprzedaży wierzytelności.

Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismami z dnia 9 października 2013 r. oraz z dnia 28 października 2013 r. poprzez doprecyzowanie opisu sprawy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny.

Spółka będąca czynnym podatnikiem podatku VAT, zajmuje się m.in. świadczeniem usług polegających na obrocie wierzytelnościami.

Spółka dokonuje zakupu wierzytelności od poprzednich wierzycieli ze środków finansowych własnych, a następnie dokonuje ich dalszej odsprzedaży na rzecz osób trzecich, tj. przedsiębiorców lub też osób fizycznych.

W przedmiocie działalności Spółki, określonym w umowie Spółki jest świadczenie finansowej działalności usługowej, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych.

W pismach stanowiących uzupełnienie wniosku Zainteresowany wskazał, iż posiada rozbudowany przedmiot działalności, co wynika z treści aktualnego odpisu KRS-u. Tym niemniej na chwilę obecną, prowadzona przez Wnioskodawcę działalność polega na obrocie wierzytelnościami, tj. nabywaniu wierzytelności w celu jej dalszej odsprzedaży.

Wierzytelności będące przedmiotem obrotu są to wierzytelności pieniężne.

Wierzytelności należą do kategorii tzw. trudnościągalnych czyli co do zasady takie, w stosunku do których istnieje wątpliwość czy wierzyciel w ogóle będzie miał możliwość uzyskać zaspokojenie. Są to częstokroć wierzytelności, w stosunku do dłużników, wobec których egzekucja okazała się bezskuteczna.

W związku z nabywaniem wierzytelności w celu dalszej jej odsprzedaży Wnioskodawca nie otrzymuje od zbywcy żadnego wynagrodzenia, a sam zaś płaci zbywcy z tytułu sprzedaży wynagrodzenie w wysokości odzwierciedlającej rzeczywistą wartość ekonomiczną nabywanych wierzytelności.

Wnioskodawca nie otrzymuje od zbywcy żadnego wynagrodzenia, a sam płaci za zakupioną wierzytelność wynagrodzenie w wysokości adekwatnej do wartości „rynkowej”, rzeczywistej nabywanych wierzytelności. Następnie odsprzedając dalej te wierzytelności, Wnioskodawca sprzedaje je za cenę odzwierciedlającą także ekonomiczną wartość tych wierzytelności.

Na pytanie o treści: „Czy poza ceną, umowa sprzedaży wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, nakłada na Wnioskodawcę jakiekolwiek inne dodatkowe świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności?”, Wnioskodawca odpowiedział, że nie.

Na pytanie o treści: „Czy poza ceną zakupu wierzytelności przez Wnioskodawcę dochodzi do przekazania innego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy (premia, prowizja)?”, Wnioskodawca odpowiedział, że nie.

Na pytanie o treści: „Czy cena nabycia wierzytelności, które mają być przedmiotem dalszej odsprzedaży przez Wnioskodawcę, jest skalkulowana w taki sposób, że zawiera wynagrodzenie?”, Wnioskodawca odpowiedział, że nie. Odsprzedając dalej nabytą wierzytelność sam ustala z nabywcą tej wierzytelności cenę. Oczywiście cena ta jest wyższa, niż cena za którą Wnioskodawca nabył sprzedaną dalej wierzytelność.

Na pytanie o treści: „Czy Wnioskodawca ma możliwość powrotnego przeniesienia nabywanych wierzytelności na rzecz zbywcy wierzytelności?”, Wnioskodawca odpowiedział, że nie.

Na pytanie o treści: „Czy pomiędzy zbywcą wierzytelności a Wnioskodawcą istnieje stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy w związku z nabyciem wierzytelności?”, Wnioskodawca odpowiedział, że nie.

Na pytanie o treści: „Czy nabywane przez Wnioskodawcę w celu dalszej odsprzedaży wierzytelności stanowią w dacie ich nabycia wierzytelności wymagalne?”, Wnioskodawca odpowiedział, że tak.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy sprzedaż wierzytelności, które Spółka nabyła od poprzedniego wierzyciela, będzie opodatkowana podatkiem VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, dalsza odsprzedaż wierzytelności nie będzie opodatkowana podatkiem VAT, gdyż korzysta ze zwolnienia jako usługa finansowa na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), załącznik nr 4, poz. 3, sekcja J ex 65-67.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług.

Natomiast art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Przez świadczenie usług natomiast rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Stosownie do treści art. 8 ust. 2 ustawy za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
   
   

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu.

Podsumowując, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Z treści art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

Stosownie do treści art. 509 § 1 ustawy Kodeks cywilny, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki – art. 509 § 2 cyt. ustawy.

W oparciu o art. 510 § 1 ww. ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży. W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, iż „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę.

Jeżeli podatnik nabywa na własne ryzyko wierzytelności pieniężne uznane za trudne, w przypadku gdy różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili zawarcia transakcji oraz jest skalkulowana w taki sposób, że nie zawiera wynagrodzenia, to nie dochodzi do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

O ile więc ustalona przez strony umowy cesji cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca, będący czynnym podatnikiem podatku VAT, zajmuje się m.in. świadczeniem usług polegających na obrocie wierzytelnościami. Zainteresowany dokonuje zakupu wierzytelności od poprzednich wierzycieli ze środków finansowych własnych, a następnie dokonuje ich dalszej odsprzedaży na rzecz osób trzecich tj. przedsiębiorców lub też osób fizycznych. W przedmiocie działalności Wnioskodawcy jest świadczenie finansowej działalności usługowej, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych.

Wierzytelności będące przedmiotem obrotu są wierzytelnościami pieniężnymi i należą do kategorii tzw. trudnościągalnych czyli co do zasady takich, w stosunku do których istnieje wątpliwość czy wierzyciel w ogóle będzie miał możliwość uzyskać zaspokojenie. Są to częstokroć wierzytelności, w stosunku do dłużników, wobec których egzekucja okazała się bezskuteczna.

W związku z nabywaniem wierzytelności w celu dalszej jej odsprzedaży Wnioskodawca nie otrzymuje od zbywcy żadnego wynagrodzenia, a sam zaś płaci zbywcy z tytułu sprzedaży wynagrodzenie w wysokości odzwierciedlającej rzeczywistą wartość ekonomiczną nabywanych wierzytelności. Następnie odsprzedając dalej te wierzytelności, Wnioskodawca sprzedaje je za cenę odzwierciedlającą także ekonomiczną wartość tych wierzytelności. Umowa sprzedaży wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, nie nakłada na Wnioskodawcę jakiekolwiek innego dodatkowego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności. Poza ceną zakupu wierzytelności przez Wnioskodawcę nie dochodzi do przekazania innego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy. Cena nabycia wierzytelności, które mają być przedmiotem dalszej odsprzedaży przez Wnioskodawcę, jest skalkulowana w taki sposób, że nie zawiera wynagrodzenia. Wnioskodawca nie ma możliwości powrotnego przeniesienia nabywanych wierzytelności na rzecz zbywcy wierzytelności. Pomiędzy zbywcą wierzytelności a Wnioskodawcą nie istnieje stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy w związku z nabyciem wierzytelności. Nabywane przez Wnioskodawcę w celu dalszej odsprzedaży wierzytelności stanowią w dacie ich nabycia wierzytelności wymagalne.

W odniesieniu do czynności sprzedaży wierzytelności stwierdzić należy, iż przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności - niezależnie od tego, czy jest to wierzytelność własna, czy nabyta - jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. Czynności tej nie można uznać za dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 cyt. ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 powołanej ustawy, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

W konsekwencji powyższego, czynność polegająca na sprzedaży nabytej uprzednio przez Wnioskodawcę wierzytelności (uznanej za trudnościagalną) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Sprzedaż wierzytelności nie jest świadczeniem usług przez ich zbywcę, a zatem nie powstaje u niego z tego tytułu obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług. Czynność ta pozostaje dla Wnioskodawcy poza zakresem opodatkowania tym podatkiem.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, iż dalsza odsprzedaż wierzytelności nie będzie opodatkowana podatkiem VAT, gdyż korzysta ze zwolnienia jako usługa finansowa, należy uznać za nieprawidłowe. Jak wynika z niniejszego rozstrzygnięcia, odsprzedaż wierzytelności nie podlega opodatkowaniu i tym samym badanie warunków do zwolnienia z opodatkowania jest niezasadne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Końcowo zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z stanem faktycznym (opisem zaistniałego stanu faktycznego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.