Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-173/13/MZ
z 30 września 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 26 czerwca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura – 02 lipca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności nieruchomości w trybie art. 231 Kodeksu cywilnego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 02 lipca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności nieruchomości w trybie art. 231 Kodeksu cywilnego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Z.G.- współwłaścicielka nieruchomości utworzonej z działek nr 136/13, 136/14 i 136/12, władająca wyłącznie działką nr 136/14, zabudowaną małym, starym domem, nadającym się do generalnego remontu, w 2009 r. wyraziła zgodę swojej córce (D.S.) i zięciowi (W.S) na rozbudowę tego domu. W tym celu, wraz z pozostałymi współwłaścicielami tej nieruchomości, uzyskała decyzją administracyjną pozwolenie na budowę dla zamierzenia budowlanego rozbudowy tego budynku mieszkalnego, ze zmianą sposobu użytkowania poddasza na cele mieszkalne, wraz z rozbudową instalacji wewnętrznych, które zostało wydane dla niej oraz dla T.G. i E.G. (pozostałych współwłaścicieli).

W kwietniu 2010 r. została zniesiona współwłasność powyższej nieruchomości, w ten sposób, że Z.G. otrzymała na wyłączną własność nieruchomość utworzoną z działki nr 136/14 i jednocześnie przeniosła na D.S. oraz T.G. i E.G. powyższą decyzję udzielającą pozwolenia na przebudowę domu.

D. i W. małżonkowie S. przeprowadzili znaczną rozbudowę domu, w oparciu o środki pochodzące z kredytu bankowego udzielonego im oraz Z.G. i jej mężowi Zb.G. Od początku środki na spłatę kredytu pochodziły z majątku wspólnego małżonków D.S. i W.S. - co wynika z pisma Banku, w którym stwierdzono, że spłata dokonywana jest z ich rachunku bankowego i co potwierdza właścicielka nieruchomości.

W wyniku powyższej rozbudowy na nieruchomości stanowiącej działkę nr 136/14, stanowiącej już własność Z.G., powstał dom o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki.

Wobec tego Z.G. zażądała od córki D.S i zięcia W.S., aby nabyli oni własność działki nr 136/14 za odpowiednim wynagrodzeniem - zgodnie z art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego. Życzeniem Z.G. jest, aby wynagrodzenie to nie zostało wypłacone w pieniądzu, lecz by polegało na ustanowieniu - na rzecz Z.G. i jej męża Zb. G. - osobistej dożywotniej służebności mieszkania w tym domu jednorodzinnym, na co D.S. i W.S. wyrazili zgodę.

W związku z powyższym ma zostać podpisana w formie aktu notarialnego umowa w oparciu o art. 231 Kodeksu cywilnego przeniesienia własności nieruchomości stanowiącej działkę nr 136/14, zabudowanej budynkiem mieszkalnym rozbudowanym w sposób wyżej opisany, przez Z.G. na rzecz córki D.S. i jej męża W.S. - w zamian za wynagrodzenie za grunt, polegające na ustanowieniu dożywotniej, osobistej służebności mieszkania w tym budynku na rzecz obecnej właścicielki Z.G. i jej męża Zb.G.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w akcie notarialnym obejmującym umowę przeniesienia własności nieruchomości w trybie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego, w którym wynagrodzeniem jest ustanowienie dożywotniej służebności mieszkania, notariusz - płatnik ma pobrać podatek od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, wyżej opisana czynność prawna nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, gdyż nie jest czynnością wymienioną w art. 1 ust. 1 ustawy o tym podatku.

Wnioskodawczyni wskazała, iż ze zrozumiałych powodów ustawodawca wymaga, by realizowane w trybie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego przeniesienie własności następowało za „odpowiednim wynagrodzeniem” za grunt, ale nie za budynek, gdyż został on zbudowany ze środków osób, do których skierowane jest żądanie nabycia gruntu. Trzeba też podkreślić, że w przypadku gdy wynagrodzenie wypłacane jest w środkach pieniężnych, to takie przeniesienie własności nie stanowi sprzedaży gruntu, a ustalone „wynagrodzenie” bynajmniej nie oznacza ceny sprzedaży (Edward Gniewek, Komentarz do sr. 231 kodeksu cywilnego).

Nie jest jednak koniecznym, by wynagrodzenie zawsze było wyrażone w pieniądzu, gdyż na podstawie swobody umów wyrażonej w art. 3531 Kodeksu cywilnego, strony umowy mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się (właściwości) naturze stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawczyni, strony umowy mogą ustalić zamiast rekompensaty finansowej wynagrodzenie rzeczowe lub w formie ustanowienia prawa. Wymagane świadczenie nabywcy ma rekompensować bowiem właścicielowi - w dogodny dla niego sposób - utratę jego prawa własności, legitymizując pod względem ekonomicznym prawnorzeczową legalizację budowy na cudzym gruncie.

W omawianej sytuacji ustanowienie dożywotniej służebności mieszkania, nie jest czynnością samoistną, ale wynagrodzeniem stanowiącym element konieczny umowy przeniesienia własności nieruchomości na podstawie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego, a co za tym idzie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o tym podatku. Przepisy ustaw podatkowych należy bowiem interpretować ściśle, a nie rozszerzająco.

Na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. Notariusz – płatnik, w akcie notarialnym obejmującym umowę przeniesienia własności nieruchomości w trybie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego, w której wynagrodzeniem jest ustanowienie dożywotniej osobistej służebności mieszkania powinien więc nie pobierać podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 lit. i) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie.

Stosownie do art. 231 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem.

Z kolei na podstawie art. 231 § 2 ww. ustawy właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby ten, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie, nabył od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że planowane jest podpisanie w formie aktu notarialnego umowy przeniesienia własności nieruchomości stanowiącej działkę, zabudowaną budynkiem mieszkalnym, przez Z.G. na rzecz córki D.S. i jej męża W.S. - w zamian za wynagrodzenie za grunt, polegające na ustanowieniu dożywotniej, osobistej służebności mieszkania w tym budynku na rzecz obecnej właścicielki Z.G. i jej męża Zb.G. Przeniesienie własności ma nastąpić w trybie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że przeniesienie własności nieruchomości w trybie art. 231 Kodeksu cywilnego nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jako podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieści się w katalogu czynności ściśle wymienionych we wskazanym przepisie.

Fakt, iż odpłatność za wskazaną czynność następuje w formie ustanowienia dożywotniej, osobistej służebności pozostaje bez znaczenia dla powyższego rozstrzygnięcia. A zatem Wnioskodawczyni (notariusz), działając jako płatnik, w akcie notarialnym obejmującym umowę przeniesienia własności nieruchomości w trybie art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego, w której wynagrodzeniem jest ustanowienie dożywotniej, osobistej służebności mieszkania, nie będzie miała obowiązku poboru podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawczyni.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.