2013.10.09 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/443-684/13-2/IGo
z 9 października 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 11.07.2013r. (data wpływu 15.07.2013r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT transakcji nabycia wierzytelności - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15.07.2013r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT transakcji nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Fundusz (dalej: Wnioskodawca, Fundusz) jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustawy dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r., Nr 146 poz. 1546 ze zm., dalej: ustawa o Funduszach).

Fundusz jest osobą prawną, której działalność regulowana jest ustawą o Funduszach. Zgodnie z ustawą o Funduszach wyłącznym przedmiotem działalności Funduszu jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w określonych przypadkach również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Zgodnie z art. 187 ust. 3 ustawy o Funduszach, fundusz sekurytyzacyjny obowiązany jest lokować przynajmniej 75% wartości swoich aktywów w określone wierzytelności, papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne i prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Dodatkowo, fundusz sekurytyzacyjny może lokować aktywa w dłużne papiery wartościowe, jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych, instrumenty rynku pieniężnego oraz instrumenty pochodne. Powyższe zasady są odzwierciedlone w statucie Funduszu.

Celem inwestycyjnym Funduszu jest osiąganie przychodów z lokat netto Funduszu, wzrost wartości aktywów Funduszu w wyniku wzrostu wartości lokat oraz osiąganie zysku ze zbywania lokat. Dla osiągnięcia celu inwestycyjnego, o którym mowa w statucie, Fundusz może lokować swoje środki pieniężne m.in. w wierzytelności, prawa do świadczeń z tytułu wierzytelności, dłużne papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego, jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych.

Ponadto, aktywa będące przedmiotem inwestycji Funduszu mogą stanowić wierzytelności, które spełniają następujące warunki:

podmiotami zobowiązanymi są osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej;

opiewają na świadczenia pieniężne;

są denominowane w złotych polskich lub innej walucie.

W ramach swojej działalności, Fundusz dokonywał w przeszłości, dokonuje i zamierza dokonywać w przyszłości inwestycji środków pochodzących z emisji certyfikatów Funduszu lub nadwyżek finansowych z tytułu obsługi portfeli wierzytelności w zakup wierzytelności wobec polskich dłużników (polskich osób fizycznych lub prawnych).

Środki pieniężne inwestowane przez Fundusz pochodzą głównie z wpłat inwestorów na objęcie certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez Fundusz. Dodatkowo, Fundusz pozyskuje środki pieniężne z zysków osiągniętych w związku z windykacją posiadanych wierzytelności. Środki pieniężne inwestowane w ramach działalności Funduszu mogą być zatem pozyskiwane zarówno przed objęciem nowych pakietów wierzytelności jak również po ich objęciu.

Wierzytelności te nabywane są przez Fundusz w ramach jego działalności na własne ryzyko, w formie pakietów (portfeli), zawierających większą liczbę wierzytelności. Obecnie zbywcami wierzytelności są banki, w przyszłości możliwe jest, iż stronami transakcji nabycia wierzytelności będą również inne polskie osoby prawne, np. firmy telekomunikacyjne, energetyczne (dalej: Zbywcy). Wierzytelności nabywane są na podstawie umów sprzedaży lub przelewu wierzytelności zawieranych z kontrahentami.

Wierzytelności nabywane przez Fundusz w ramach jego działalności stanowią tzw. wierzytelności trudne (tj. obciążone wysokim ryzykiem nieściągalności). Fundusz nie nabywa, co do zasady, wierzytelności, których termin zapadalności (płatności) jeszcze nie nastąpił, lecz takie, których termin zapadalności już minął, a dług nie został spłacony.

Fundusz w ramach swojej działalności zapewnia Zbywcom środki finansowe bez konieczności angażowania się przez nich w długotrwały proces windykacji wierzytelności. Uzyskanie finansowania przez Zbywców przed spłaceniem wierzytelności przez dłużników jest zatem istotą i celem zaangażowania Funduszu przez Zbywców.

Całościowa transakcja dotycząca wierzytelności przeprowadzona przez Fundusz wymaga uczestnictwa określonych stron (Fundusz, inwestorzy Funduszu, zbywcy wierzytelności) oraz różnych czynności prawnych (m.in. emisja certyfikatów, objęcie certyfikatów, nabycie wierzytelności), które łącznie składają się na kompleksowe świadczenie Funduszu na rzecz Zbywców.

W zamian za nabywane w ten sposób wierzytelności Fundusz zobowiązuje się zapłacić Zbywcy określoną cenę, której wysokość, sposób naliczania oraz termin płatności określone są w konkretnej umowie. Fundusz nabywa wierzytelności pieniężne za cenę niższą od wartości nominalnej tych wierzytelności (cena rynkowa trudnych wierzytelności jest, co do zasady, niższa od ich wartości nominalnej). Cena wierzytelności ustalana jest w oparciu o wycenę przygotowaną na potrzeby danej transakcji i odzwierciedla rynkową wartość przedmiotowych wierzytelności w chwili ich sprzedaży (tj. cena wierzytelności uzależniona jest od perspektyw na ich spłatę oraz ryzyka niewypłacalności dłużników). Na cenę wierzytelności mają również wpływ przewidywane koszty, jakie Fundusz będzie musiał ponieść w celu odzyskania kwot nabytych wierzytelności. Dodatkowo Fundusz niejednokrotnie nabywa oprócz nominału wierzytelności, także odsetki naliczone przez zbywcę do momentu zbycia wierzytelności oraz wszelkie inne prawa związane z tymi wierzytelnościami, co także jest odpowiednio odzwierciedlone w cenie sprzedaży wierzytelności.

Należy podkreślić, że nabycie wierzytelności przez Fundusz prowadzone jest zawsze na własny rachunek z zaangażowaniem własnych środków oraz obejmuje przejęcie wszelkich praw i obowiązków wynikających z nabywanych wierzytelności. Następuje również przejście ryzyk związanych z wierzytelnościami, m.in. ryzyka niewypłacalności dłużnika. Oznacza to, że w ramach zawieranych umów Fundusz zwalnia zbywców portfeli wierzytelności z ryzyka niewypłacalności dłużników.

Wraz z przejęciem wierzytelności Fundusz wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Po nabyciu portfeli wierzytelności Fundusz angażuje zewnętrznego usługodawcę (dalej: Spółka), który na podstawie osobnej umowy działa w charakterze podwykonawcy (na zlecenie Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych zarządzającego Funduszem) w zakresie zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami Funduszu. Tytuł prawny do tych wierzytelności pozostaje jednakże zawsze przy Funduszu, a ww. czynności związane z wierzytelnościami prowadzone są przez usługodawcę w imieniu na rzecz Funduszu lub w imieniu Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych na rzecz Funduszu.

Fundusz, jako podmiot ściśle regulowany, zgodnie z ustawą o Funduszach nie może np. zawierać umów o pracę czy inwestować w wyposażenie lub w inny sposób organizować we własnym zakresie zaplecza niezbędnego do prowadzenia działalności wykraczającej poza dokonywanie inwestycji. W związku z powyższym, Fundusz, będący w istocie masą majątkową wyposażoną w osobowość prawną, z założenia nie posiada zaplecza ani doświadczenia niezbędnego do utrzymywania aktywów w odpowiedniej jakości i uzależniony jest w tym zakresie od usługodawców zewnętrznych. W praktyce zatem, dla zapewnienia kompetentnego i efektywnego zarządzania aktywami Funduszu (wierzytelnościami) konieczny jest zakup usług dostosowanych do charakteru tych aktywów.

Spółka jest podmiotem od lat aktywnym na rynku wierzytelności, posiada wszelkie warunki techniczne i organizacyjne, wiedzę oraz bogate doświadczenie w zakresie rynku wierzytelności. Na podstawie zawartej umowy Spółka świadczy na rzecz Funduszu usługi w zakresie obsługi wierzytelności. Fundusz nie świadczy usług windykacyjnych ani też faktoringowych na rzecz Zbywców wierzytelności. Niekiedy nabyte wierzytelności mogą w praktyce zostać zbyte przez Fundusz na rzecz innych podmiotów .

Co do zasady, umowy zawierane przez Fundusz nie przewidują możliwości przelewu zwrotnego wierzytelności. Taka ewentualność jest wyjątkowo dopuszczalna w sytuacji, gdy dana wierzytelność nie odpowiada kryteriom określonym w umowie.

Pomiędzy Zbywcami a Funduszem nie istnieje odrębny stosunek prawny, rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Funduszu w związku z nabyciem i obsługą wierzytelności.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabywanie przez Fundusz portfeli wierzytelności w ramach opisywanej powyżej złożonej transakcji stanowi czynność zwolnioną z podatku od towarów i usług (w stanie prawnym obowiązującym po 1 stycznia 2011r.)...

Zdaniem Wnioskodawcy nabywanie przez Fundusz portfeli wierzytelności w ramach opisywanej powyżej transakcji stanowi (w stanie prawnym obowiązującym po 1 stycznia 2011r.) czynność zwolnioną z podatku od towarów i usług, jako element ściśle związany z usługą sekurytyzacji będącą:

usługą w zakresie długów, nie stanowiącą usługi ściągania długów ani faktoringu oraz
usługą analogiczną do usługi udzielania pożyczek.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat. W rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców. W szczególności działalność gospodarcza obejmuje czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W związku z powyższym, biorąc pod uwagę, że dokonanie transakcji przedstawionych w opisie stanu faktycznego, stanowiące świadczenie usługi sekurytyzacji przez Fundusz ma powtarzalny zarobkowy charakter, należy uznać, że działalność Funduszu mieści się w przywołanej wyżej definicji działalności gospodarczej określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Jak wynika z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Ustawodawca w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT postanowił, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy VAT.

Na gruncie prawa polskiego sekurytyzacja została uregulowana jedynie dla potrzeb czynności podejmowanych przez instytucje bankowe w art. 92a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.). Nie jest to jednak regulacja kompleksowa, a powyższy artykuł wskazuje jedynie ogólne warunki zawierania umów o charakterze sekurytyzacyjnym przez banki. Wnioskodawca pragnie podkreślić, że w przypadku świadczenia usług sekurytyzacji na rzecz banków, spełnione są warunki przewidziane przez postanowienia wyżej wymienionego artykułu. Zgodnie z zasadą swobody umów oraz zasadą swobody wykonywania działalności gospodarczej umowy sekurytyzacyjne mogą być zawierane również przez podmioty spoza systemu bankowego. W opisie stanu faktycznego podmioty te zostały określone łącznie jako Zbywcy.

W praktyce funkcjonują różne definicje sekurytyzacji. Zgodnie z definicją utrwaloną w piśmiennictwie, sekurytyzacja jest usługą finansową, która polega na wyodrębnieniu przez jedną ze stron (inicjatora) puli przysługujących jej wierzytelności (np. wierzytelności hipotecznych lub pochodzących z kredytów konsumenckich), a następnie ich przeniesieniu na rzecz utworzonej w tym celu spółki lub funduszu sekurytyzacyjnego. Finansowanie nabycia wierzytelności przez spółkę celową lub fundusz odbywa się ze środków pozyskanych ze zbycia podmiotom zewnętrznym emitowanych w tym celu obligacji lub innych papierów wartościowych zabezpieczonych nabywanymi wierzytelnościami. W ten sposób podmiot zbywający przysługujące mu prawa majątkowe uwalnia się od ryzyka niewypłacalności dłużnika oraz uzyskuje finansowanie.

Należy zauważyć, że definicja sekurytyzacji nie zawiera zobowiązania stron do podejmowania czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności. Takie postanowienia stanowią z reguły przedmiot odrębnej umowy zawieranej przez nabywcę wierzytelności z podmiotem trzecim, bądź ich zbywcą.

W uproszczeniu, sekurytyzacja polega na zamianie należności (długów, wierzytelności) na papiery wartościowe, co przekłada się na pozyskanie finansowania przez podmioty będące inicjatorami sekurytyzacji. Należy zaznaczyć, że papiery dłużne, czy też certyfikaty inwestycyjne funduszu sekurytyzacyjnego biorące udział w procesie sekurytyzacji są łatwiej zbywalne niż zwykłe należności i ułatwiają obrót gospodarczy (por. raport Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową z 2010r.: Rynek zarządzania wierzytelnościami w Polsce oraz perspektywy jego rozwoju do 2014 roku, s. 29).

Dodatkowymi celami sekurytyzacji są, dzięki umożliwieniu wyłączenia sekurytyzowanych aktywów; bilansów podmiotów biorących udział w procesie sekurytyzacji:

ograniczenie ryzyka działalności,
poprawa płynności finansowej, poprawa adekwatności kapitałowej,
poprawa portfela kredytowego (w przypadku, gdy podmiotem biorącym udział w procesie sekurytyzacji jest bank) (por. M. Aleksandrowicz, M. Grzybowski, Sekurytyzacji wierzytelności bankowych - zagadnienia prawne i podatkowe, Glosa nr 12/2004, s. 5).

W przypadku banków, w ewidencji bilansowej ujęte są kapitały kredytów lub pożyczek, w odniesieniu do których na pokrycie przewidywanej straty utworzone zostały rezerwy celowe (odpisy z tytułu utraty wartości). W momencie zbycia wierzytelności z tytułu w/w kredytów lub pożyczek na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, następuje realizacja straty i wykorzystanie rezerwy bilansowej, a w rezultacie poprawa portfela kredytowego.

Co do zasady, jak wskazano w raporcie Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową z 2010 r. („Rynek zarządzania wierzytelnościami w Polsce oraz perspektywy jego rozwoju do 2014 roku”, str. 30), w ramach procesu sekurytyzacji można wyróżnić następujące etapy:

Zbycie aktywów przez podmiot poszukujący finansowania.
Utworzenie lub wybranie spółki specjalnego przeznaczenia lub funduszu sekurytyzacyjnego.
Pozyskanie inwestora (jeśli jeszcze go nie ma).
Stworzenie prospektu emisyjnego krótkoterminowych papierów dłużnych (Fundusze sekurytyzacyjne wydają certyfikaty inwestycyjne. Są to papiery wartościowe o charakterze imiennym lub na okaziciela (mogą być notowane na giełdzie). Fundusz wydający certyfikat inwestycyjny jest zobligowany do uzyskania zgody Komisji Nadzoru Finansowego na wprowadzenie go do publicznego obrotu. Zgoda Komisji Nadzoru Finansowego jest równoznaczna z dopuszczeniem certyfikatów inwestycyjnych do obrotu publicznego).
Przekazanie obsługi windykacyjnej przez fundusz serwiserowi.
Uzyskanie pozytywnej oceny agencji ratingowej funduszu (nieobowiązkowe).

W ramach usługi sekurytyzacji świadczonej przez Fundusz można wyróżnić wymienione powyżej elementy procesu sekurytyzacji. Po pierwsze, następuje zbycie portfeli wierzytelności przez podmioty pragnące uzyskać finansowanie, które są nabywane przez Fundusz w ramach świadczonej usługi sekurytyzacji, Fundusz pozyskuje inwestora, który obejmuje wyemitowane przez niego certyfikaty inwestycyjne. Następnie Fundusz przekazuje obsługę wierzytelności Spółce na podstawie zawartej umowy.

W ramach świadczonych usług sekurytyzacji Fundusz wykonuje szereg czynności mających na celu udostępnienie finansowania w zamian za nabycie prawa do wierzytelności. Czynności te wykonywane są w ścisłym związku ze sobą.

W świetle powyższego, w ocenie Wnioskodawcy, zestaw czynności wykonywanych przez Fundusz w ramach procesu sekurytyzacji stanowi kompleksową usługę finansową (usługę sekurytyzacji), w ramach której podmiot zbywający na rzecz Funduszu wierzytelności uzyskuje finansowanie.

Prezentowane powyżej przez Wnioskodawcę rozumienie sekurytyzacji, jako kompleksowej usługi finansowej, było potwierdzane w orzecznictwie sądów administracyjnych, np.:

w wyroku z dnia 29 sierpnia 2012 r., sygn. III SA/Wa 3030/11 – „czynności podejmowane przez S. w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element świadczonej przez spółkę celową – szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym związanej z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka nie wypłacalności dłużników”;

w wyroku z dnia 25 listopada 2009 r., sygn. I SA/Wr 1564/09 – „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności” (patrz: I. Raczkowska, Sekurytyzacja wierzytelności bankowych, Warszawa 2001 r. s. 13-14). Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element świadczonej przez spółkę celową - szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników.”;

w wyroku z dnia 2 lutego 2007 r., sygn. III SA/Wa 3887/06 – „istota sekurytyzacji polega na pozyskiwaniu środków finansowych przez emisję wierzycielskich papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami, które są przedmiotem sekurytyzacji, np. wierzytelnościami. Oznacza te, że jeżeli wierzytelności Spółki były nabywane w celu sekurytyzacji, tj. w celu ich wykorzystania do wykonania określonych operacji gospodarczych, to w badanej sprawie nie miała miejsca - jak chcą tego organy podatkowe - wyłącznie cesja wierzytelności lecz cesja, która była elementem świadczonej usługi finansowej.”

W przedstawionym stanie faktycznym Fundusz świadczył na rzecz kontrahentów usługę pośrednictwa finansowego, w ramach której nabywał od kontrahentów portfele wierzytelności. W świetle powyższego należy uznać, że transakcje te są częścią składową kompleksowej usługi finansowej, jaką jest sekurytyzacja, a nie transakcjami nabycia wierzytelności, które należy rozpatrywać jako transakcje samodzielne (niezwiązane z pozostałymi czynnościami wykonywanymi przez Fundusz w ramach usługi sekurytyzacji).

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle przepisów ustawy o VAT, świadczone przez Fundusz usługi sekurytyzacji powinny być zwolnione z opodatkowania na podstawie:

art . 43 ust. 1 pkt . 40 - jako usługi w zakresie długów oraz
art. 43 ust. 1 pkt . 38 - jako usługi pośrednictwa analogiczne do usług w zakresie kredytów i pożyczek pieniężnych.

Ad. a)

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT zwolnione z podatku są usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Zgodnie jednak z art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, z zakresu zwolnień przewidzianych m. in. w art. 43 ust. 1 pkt 38-40 ustawy o VAT wyłącza się czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Regulacja w tym brzmieniu została wprowadzona ustawą z dnia 2 października 2010 o zmianie ustawy podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 226, poz. 1476; dalej: ustawa nowelizująca) z dniem 1 stycznia 2011. W wyniku nowelizacji Załącznik nr 4 został usunięty a regulacje w nim zawarte zostały inkorporowane do treści ustawy. Dla potrzeb ustalenia, które usługi korzystają ze zwolnienia VAT po nowelizacji odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu do ustawy nowelizującej: „w odniesieniu do usług, zmiany w klasyfikacji statystycznej nie pozwoliły na takie „przełożenie” przepisów wykorzystujących te klasyfikacje, aby było pewne, że zakres zwolnień, określony w załączniku nr 4 do ustawy, jest zgodny z przepisami dyrektyw 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347 ze zm.; dalej: Dyrektywa VAT). Oparcie zaś przepisów dotyczących zwolnienia usług od podatku na opisach tych usług zawartych w ww. dyrektywie pozwoli na zapewnienie zgodności regulacji krajowych z przepisami dyrektywy”.

Jak wynika z treści uzasadnienia, zdaniem Wnioskodawcy celem ustawodawcy nie była zmiana zakresu zwolnień przedmiotowych (w tym zwolnień dla usług finansowych), a wyeliminowanie niezgodności regulacji krajowych z prawem unijnym. Ze względu na to, że mimo istotnej zmiany konstrukcji przepisów, stan prawny w tym zakresie nie uległ zmianie z dniem 1 stycznia 2011 r. wyroki sądów administracyjnych (w tym wyroki powołane powyżej) i indywidualne interpretacje wydane przez Ministra Finansów, w szczególności dotyczące usług sekurytyzacji, pozostają nadal aktualne.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że stanowisko takie znajduje uzasadnienie w aktualnym orzecznictwie sądów administracyjnych. Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w uzasadnieniu wyroku WSA w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2012 r., sygn. III SA/Wa 3030/11: „Do końca 2010 r. co nie jest sporne w sprawie usługi sekutytyzacji podlegały zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z załącznikiem nr 4 do ustawy o VAT <...>. W ocenie Sądu fiskus, przy okazji dokonanej porządkowej zmiany przepisów ustawy o VAT polegającej na rezygnacji z enumeratywnie wymienionych w załączniku do ustawy zwolnionych usług nie powinien w ten sposób zawężać zakresu stosowania zwolnień podatkowych, w szczególności odnoszących się do „grupy usług finansowych, gdzie indziej niesklasyfikowanych” Do powyższej kategorii należały usługi finansowe, które wraz z rozwojem rynków kapitałowych, inwestycyjnych zawierały w sobie szereg odrębnych czynności bankowych, cywilnoprawnych, które łącznie tworzyły określone całościowe świadczenia. W ocenie Sądu wyłączanie poszczególnych elementów usług stanowiących obiektywnie jednolite świadczenie gospodarcze i ich opodatkowywanie jest sprzeczne z celem nowelizacji a także zasadami niedyskryminacji, proporcjonalności. W ocenie Sądu zmiana stanowiska dotyczącego zakresu zwolnień usług finansowych narusza także zasadę ochrony interesów w toku”.

Zdaniem Sądu „wobec jednoznacznych postulatów uzasadnienia ustawy nowelizującej ustawę w VAT, a także szerokiego zwolnienia usług o charakterze finansowym na podstawie art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE należy stwierdzić, iż celem ustawodawcy nie była zmiana zakresu zwolnienia, ale dostosowanie brzmienia polskich przepisów ustawy o VAT do regulacji wspólnotowych. Stąd, w stosunku do usług, które dotychczas podlegały zwolnieniu od VAT, co do zasady nie powinna nastąpić zmiana opodatkowania. W ocenie Sądu ograniczenie zakresu zwolnienia podatkowego nie jest także podyktowane poglądami wynikającymi z orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Przyjęcie powyższej tezy pozwala na wykorzystanie poglądów zawartych w dotychczasowym orzecznictwie dotyczącym usług sekurytyzacyjnych wydanym na tle stanu prawnego przed nowelizacją ustawy VAT w zakresie rezygnacji z załączników do ustawy”.

Przepisy art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, w zakresie którego zdaniem Wnioskodawcy mieści się usługa sekurytyzacji, są zasadniczo spójne z przepisami prawa unijnego, czyli przepisami Dyrektywy VAT. Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy VAT państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności”. Zatem zarówno na gruncie polskiej ustawy, jak i Dyrektywy VAT przewidziano zwolnienie z opodatkowania transakcji dotyczących długów. Odmiennie zostało sformułowane zastrzeżenie dotyczące czynności wyłączonych z tego zwolnienia. Wyłączeniem objęto w przypadku: polskich przepisów usługi ściągania długów i factoringu”, unijnych „windykację należności” (ang.: „debt collection”>.

Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (dalej: ETS), pojęcie „windykacja należności” obejmuje również wszystkie formy faktoringu (por. wyrok ETS z 6 marca 2003 r., C-305/01 w sprawie Finanzamt Gro-Gerau vs. MKG-Kraftfahrzeuge - Faktoring GmbH). W rezultacie należy uznać, iż przepisy ustawy o VAT nie są sprzeczne z przepisami Dyrektywy VAT.

W konsekwencji, skoro pojęcie faktoringu mieści się w pojęciu ściągania długów, uznać należy, że obie usługi są wyłączone ze zwolnienia z podatku od towarów i usług. Zdaniem Wnioskodawcy wyłączenie to należy interpretować ściśle. Przeciwne stanowisko zdaje się pozostawać w sprzeczności z wolą prawodawcy unijnego.

W świetle powyższego, w celu ustalenia, czy usługa sekurytyzacji podlega opodatkowaniu VAT czy też jest z VAT zwolniona, kluczowe znaczenie ma, czy stanowi ona ściąganie długów bądź faktoring, czy też należy do pozostałych usług w zakresie długów.

Zdaniem Wnioskodawcy sformułowanie „ściąganie długów” użyte w ustawie VAT należy rozumieć jako zespół czynności faktycznych i prawnych podejmowanych w celu odzyskania wymagalnej wierzytelności. Co do zasady, działania te mogą być podejmowane przez samego wierzyciela bądź przez podmiot świadczący profesjonalne usługi w zakresie windykacji przy czym w drugim przypadku działania są podejmowane na rzecz i w imieniu wierzyciela.

W ramach kompleksowej usługi finansowej jaką jest sekurytyzacja Fundusz nabywa portfele wierzytelności od Zbywców. Po nabyciu portfeli wierzytelności Fundusz nie podejmuje we własnym zakresie żadnych czynności nakierowanych na dochodzenie wynikających z nich roszczeń. W celu zarządzania aktywami Funduszu (wierzytelnościami) Fundusz angażuje Spółkę, która świadczy obsługę sekurytyzowanych wierzytelności na rzecz Funduszu. Tytuł prawny do tych wierzytelności pozostaje jednakże zawsze przy Funduszu, a działania Spółki prowadzone są zawsze w imieniu i na rzecz Funduszu.

Tym samym w przedstawionym stanie faktycznym nie można uznać, że Fundusz w ramach usługi sekurytyzacji świadczy na rzecz podmiotów zbywających portfele wierzytelności usługi ściągania długów. Usługi ściągania długów są to usługi pośrednictwa finansowego, które polegają na windykacji wierzytelności na zlecenie wierzyciela. W przedstawionym stanie faktycznym Fundusz w ramach kompleksowej usługi finansowej (usługi sekurytyzacji) nabywa portfele wierzytelności od Zbywców (tj. dokonuje obrotu wierzytelnościami). W ramach świadczonej usługi Fundusz nie dokonuje windykacji nabytych wierzytelności na zlecenie Zbywców.

Podobne stanowisko jest prezentowane przez sądy administracyjne. Przykładowo w uzasadnieniu do wyroku z dnia 25 lutego 2010 roku, sygn. III SA/Wa 1766/09 Sąd wskazał, że: „W niniejszej sprawie organ utożsamia pojęcie obrotu wierzytelnościami z pojęciem faktoringu i jednocześnie ściągania długów. Tymczasem, sytuacja opisana we wniosku o udzielenie interpretacji nie przewidywała takich relacji pomiędzy Skarżącą a nabywcą wierzytelności, które wyczerpywałyby pojęcie usługi faktoringu czy też usługi ściągania długów. Transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. W żadnym razie z wniosku nie wynika natomiast, by Skarżąca zobowiązała się do jakichkolwiek działań polegających na ściąganiu długu na rzecz innego podmiotu. Jest to zresztą logiczne, skoro nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność za własne środki finansowe podatnik wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Z tą chwilą wykonana zostaje transakcja pomiędzy cedentem a cesjonariuszem. Dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją. Ewentualne podjęcie przez Skarżącą działań zmierzających do ściągnięcia długu nie będzie już wynikało z transakcji zawartej wcześniej z cedentem.

Stanowisko takie znajduje również potwierdzenie w innych wyrokach sądów administracyjnych, m.in.:

w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 26 stycznia 2010 r., sygn. I SA/Łd 754/09;
w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 26 listopada 2009 r., sygn. I SA/Łd 755/09;
w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 6 listopada 2009 r., sygn. I SA/Po 626/09;
w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 24 września 2009 r., sygn. SA/Wr 634/09;
w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 maja 2008 r., sygn. III SA/Wa 252/08.

Niezależnie od powyższego należy zbadać, czy w przedstawionym stanie faktycznym usługę sekurytyzacji świadczoną przez Fundusz można uznać za faktoring, będący usługą podlegającą VAT.

Faktoring to tzw. umowa nienazwana. W praktyce przyjmuje się, że faktoring to umowa łącząca przelew wierzytelności oraz określająca dodatkowe świadczenia faktora (nabywcy wierzytelności). Do świadczeń takich zalicza się: prowadzenie ksiąg handlowych, monitoring sytuacji prawno-ekonomicznej dłużnika wierzytelności nabytych przez faktora, prowadzenie egzekucji wierzytelności, świadczenie usług marketingowych, czy też udostępnianie zbywcy wierzytelności informacji w zakresie tzw. wywiadowni gospodarczej oraz doradztwo finansowe (J. Zubrzycki, Leksykon VAT 2008, Wrocław 2008, s. 721).

Ponadto, jak wskazuje doktryna charakterystyczną cechą faktoringu jest, to, że faktor zobowiązuje się do stałego świadczenia na rzecz faktoranta. Jak słusznie zauważa się w literaturze: „Za factoring nie można uznać pojedynczej sprzedaży wierzytelności. Podobnie, za factoring nie powinno się raczej uznać przeniesienia pakietu wierzytelności np. w ramach transakcji sekurytyzacyjnej. Usługi factoringu powinny cechować się pewnego rodzaju stałością - wierzytelności są przejmowane przez faktora na bieżąco i są generalnie usługami o charakterze ciągłym. Z biznesowego punktu widzenia ciągły charakter usług faktoringu zabezpiecza faktora od przejmowania wyłącznie wierzytelności trudnych do ściągnięcia (przejmuje on wtedy podczas trwania umowy wszystkie wierzytelności danego typu zarówno te bezproblemowe, jak i trudne)” .

W świetle powyższego należy stwierdzić, że świadczona przez Fundusz usługa sekurytyzacji mimo, iż wskazuje pewne podobieństwo do usługi faktoringu, nie stanowi jednak usługi faktoringowej w związku tym, że:

zbycie wierzytelności na rzecz Funduszu w ramach sekurytyzacji nie ma stałego charakteru,

co do zasady, sekurytyzacja zakłada szczególny charakter nabywcy wierzytelności (podmiot specjalnego przeznaczenia bądź fundusz sekurytyzacyjny),

w ramach sekurytyzacji środki na nabycie wierzytelności pochodzą z emisji papierów wartościowych (w przypadku faktoringu nie zdefiniowano zastrzeżenia, co do pochodzenia środków przeznaczonych na nabycie wierzytelności),

Fundusz w ramach usługi sekurytyzacji nie świadczy na rzecz Zbywców usług analogicznych do usług świadczonych przez faktora w ramach usługi faktoringu.

Reasumując, w związku z cechami usługi sekurytyzacji, których nie można przypisać usłudze faktoringowej, należy uznać iż jest to usługa odrębna, nie mieszcząca się w definicji usługi faktoringowej.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, sekurytyzacja jako usługa w zakresie długów inna niż faktoring i ściąganie długów stanowi w świetle przepisów ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2011 r. usługę podlegającą zwolnieniu z opodatkowania VAT.

Ad. b)

Niezależnie od powyższego, można argumentować, iż nabycie wierzytelności w ramach usługi sekurytyzacji jest równoznaczne z usługą udzielania pożyczek pieniężnych w związku z faktem, iż nabywając wierzytelności Fundusz zapewnia finansowanie Zbywcom. Mając bowiem na uwadze cel i istotę sekurytyzacji, można uznać, iż sekurytyzacja jest instrumentem finansowym analogicznym do kredytu lub pożyczki pieniężnej sensu stricto.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Przepis art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT implementuje do ustawy VAT regulacje art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy VAT. Zgodnie z przepisem Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT „udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcą”.

Pojęcie udzielenia kredytu nie zostało zdefiniowane w Dyrektywie VAT, dlatego też istotne znaczenie dla określenia zakresu tego pojęcia ma orzecznictwo ETS. Analiza orzecznictwa ETS prowadzi do wniosku, iż przewidziane w Dyrektywie VAT zwolnienie nie ma zastosowania jedynie do kredytów udzielanych przez banki, a powinno być ono raczej interpretowane w sposób szeroki obejmujący różnorakie formy finansowania danego podmiotu przez inny podmiot.

Powyższą konkluzję potwierdza np. orzeczenie ETS w sprawie C-281/91 pomiędzy Muys’en De Winter’s Bouw – en Aannemingsbedrijf BV przeciwko Staatssecretaris van Financien. W orzeczeniu tym ETS nie podzielił poglądu, iż zwolnienie zawarte w komentowanym artykule odnosi się jedynie do kredytów udzielanych przez banki i instytucje finansowe. ETS definiując termin udzielenie kredytu wskazał również, iż: „udzielenie kredytu i pośrednictwo kredytowe jest w zasadzie pojęciem wystarczająco szerokim, aby uwzględniać kredyt udzielony przez dostawcę towarów w formie odroczenia płatności”.

Rozciągnięcie przez ETS pojęcia „udzielenie kredytu” nawet na odroczenie płatności ceny w umowie sprzedaży (tzw. kredyt kupiecki) potwierdza, iż zakres przedmiotowy tego pojęcia powinien być definiowany szeroko. W zakres ten powinny wchodzić zatem różne formy finansowania, w tym również takie, które dokonywane jest w ramach usługi sekurytyzacji.

Dlatego też przyjmując za prawidłowy pogląd, iż wspomniane zwolnienie powinno być stosowane w przypadku zapewnienia finansowania również na podstawie innych instrumentów finansowych, takich jak przykładowo emisja certyfikatów inwestycyjnych, czy też właśnie finansowanie innego podmiotu przez sekurytyzację jego wierzytelności, usługi świadczone przez Fundusz powinny korzystać ze zwolnienia przewidzianego dla usług udzielania pożyczek.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy nabywanie przez Fundusz portfeli wierzytelności w ramach kompleksowej usługi sekurytyzacji (w stanie prawnym obowiązującym po 1 stycznia 2011 r.) stanowi czynność zwolnioną z podatku od towarów i usług na podstawie:

art . 43 ust. 1 pkt . 40 ustawy o VAT jako element usługi sekurytyzacji będącej usługą w zakresie długów nie stanowiącą usługi ściągania długów ani factoringu oraz
art. 43 ust. 1 pkt . 38 jako element usługi sekurytyzacji będącej usługą analogiczną do usługi pośrednictwa w zakresie kredytów i pożyczek pieniężnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…) – art. 7 ust. 1 ustawy.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanego przepisu jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Stosownie do treści art. 509 § 1 ustawy Kodeks cywilny, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki – art. 509 § 2 cyt. ustawy.

W oparciu o art. 510 § 1 ww. ustawy kodeks cywilny, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

W przypadku cesji wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić ewentualnie jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Przeniesienie wierzytelności w formie cesji wierzytelności (przelewu wierzytelności) na osobę trzecią najczęściej może mieć miejsce w sytuacji, gdy wierzyciel ma kłopoty z uzyskaniem od dłużnika zapłaty za sprzedane towary lub usługi. Cesja taka, z punktu widzenia pierwotnego wierzyciela, nie jest sprzedażą towarów ani usług, lecz jednym ze sposobów otrzymania zapłaty za dokonaną wcześniej sprzedaż.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).

Z przedstawionego we wniosku opisu wynika, że Wnioskodawca jest osobą prawną, której działalność regulowana jest ustawą o Funduszach. Celem inwestycyjnym Funduszu jest osiąganie przychodów z lokat netto Funduszu, wzrost wartości aktywów Funduszu w wyniku wzrostu wartości lokat oraz osiąganie zysku ze zbywania lokat. Dla osiągnięcia celu inwestycyjnego, o którym mowa w statucie, Fundusz może lokować swoje środki pieniężne m.in. w wierzytelności, prawa do świadczeń z tytułu wierzytelności, dłużne papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego, jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych.

Na podstawie zawartej umowy Spółka świadczy na rzecz Funduszu usługi w zakresie obsługi wierzytelności. Fundusz nie świadczy usług windykacyjnych ani też faktoringowych na rzecz Zbywców wierzytelności. Niekiedy nabyte wierzytelności mogą w praktyce zostać zbyte przez Fundusz na rzecz innych podmiotów.

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc ustalona przez strony umowy cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy się odnieść do stanowiska Wnioskodawcy, w którym twierdzi, że nabywanie przez Fundusz portfeli wierzytelności w ramach opisywanej transakcji stanowi (w stanie prawnym obowiązującym po 1 stycznia 2011r.) czynność zwolnioną z podatku od towarów i usług, jako element ściśle związany z usługą sekurytyzacji.

Sekurytyzacja, czyli operacja finansowa, której zasadniczym celem jest pozyskiwanie kapitału, polega — generalnie rzecz ujmując - na emisji dłużnych papierów wartościowych pod zastaw należności, którymi są najczęściej wierzytelności. Transakcja sekurytyzacyjna stanowi złożony proces, na który składa się szereg czynności, np. wyodrębnienie jednolitej puli aktywów przez inicjatora sekurytyzacji, przeniesienie tych aktywów na rzecz podmiotu emisyjnego (np. cesja wierzytelności), emisja papierów wartościowych przez podmiot emisyjny. Zaznaczyć należy, że przeniesienie wierzytelności inicjatora sekurytyzacji może nastąpić w drodze cesji (sprzedaży) lub subpartycypacji (przeniesienia wszystkich otrzymywanych przez inicjatora świadczeń (pożytków) z określonej puli wierzytelności, przy czym inicjator pozostaje nadal właścicielem portfela wierzytelności).

Jednakże analiza wierzytelności w ramach dokonywanych transakcji powinna dotyczyć rodzaju wierzytelności będących przedmiotem cesji, tj. skutkować oceną, czy przedmiotowe transakcje nie dotyczą tzw. wierzytelności trudnych czyli takich, co do których istnieje poważna wątpliwość, że zostaną zaspokojone. Nabycie bowiem na własne ryzyko wierzytelności uznanych za trudne, których cena (niższa od wartości nominalnej) odzwierciedla faktyczną, ekonomiczną ich wartość, będzie pozostawało poza zakresem podatku od towarów i usług, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok w sprawie C-93/10 GFKL Financial Services).

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, iż czynności polegającej na nabyciu wierzytelności nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Nabycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, z uwagi na rodzaj nabywanych wierzytelności. Z opisu sprawy jasno wynika, że wierzytelności nabywane przez Fundusz w ramach jego działalności stanowią tzw. wierzytelności trudne (tj. obciążone wysokim ryzykiem nieściągalności), które nabywane są za cenę niższą od wartości nominalnej tych wierzytelności (cena rynkowa trudnych wierzytelności jest, co do zasady, niższa od ich wartości nominalnej). W konsekwencji, transakcja, której przedmiotem jest nabycie opisanych we wniosku wierzytelności pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Mając na względzie przedstawione okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa podatkowego stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Bowiem samo nabycie wierzytelności prowadzi wyłącznie do zmiany osoby wierzyciela i wstąpienia nabywcy - cesjonariusza w miejsce zbywcy - cedenta.

Podsumowując, czynność nabywania przez Fundusz portfeli wierzytelności w ramach opisywanej powyżej złożonej transakcji stanowi czynność, która nie stanowi ani dostawy towarów, ani świadczenia usług i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem nie ma racji Wnioskodawca, przedstawiając stanowisko wedle, którego nabywanie przez Fundusz portfeli wierzytelności „trudnych” w ramach opisywanej powyżej złożonej transakcji stanowi czynność zwolnioną z podatku od towarów i usług (w stanie prawnym obowiązującym po 1 stycznia 2011r.).

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy oceniane jako całość uznać należało za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W związku z tym, iż niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie zakresu podatku od towarów i usług, w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin