Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/415-313/13-5/MK1
z 15 lipca 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 22.04.2013 r. (data wpływu 23.04.2013 r.) oraz piśmie z dnia 04.07.2013 r. (data wpływu 08.07.2013 r.) uzupełniającym braki wniosku na wezwanie Nr IPPB2/415-313/13-3/MK1 z dnia 27.06.2013 r. (data odbioru 02.07.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconej na mocy zawartej ugody sądowej kwoty - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23.04.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconej na mocy zawartej ugody sądowej kwoty.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Pomimo ochrony z artykułu art. 186’8 Kodeksu pracy (pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, pod koniec czerwca 2010 roku Wnioskodawczyni została zwolniona z pracy. Wnioskodawczyni miała umowę na czas nieokreślony.

Wnioskodawczyni złożyła wniosek do Sądu Rejonowego o bezprawne zwolnienie z pracy, żądając od pozwanej odszkodowania. Po toczącej się 1,5 roku rozprawie, Wnioskodawczyni postanowiła z pozwaną zawrzeć ugodę sądową. Ugoda została zawarta 24 stycznia 2012 roku w Sądzie Rejonowym. W ugodzie zostało zapisane:

1. Pozwana zobowiązuje się zapłacić powódce kwotę 5000 złotych brutto, co stanowi 2,5 krotność wynagrodzenia zasadniczego powódki brutto, określonego w umowie o pracę na czas nieokreślony z dnia 3 marca 2009 r., zmienionej aneksem nr 1, z tytułu dodatkowej odprawy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy.
2. Kwota o której mowa w punkcie 1, zostanie zapłacona jednorazowo po wydaniu przez Sąd postanowienia o umorzeniu toczącego się pomiędzy stronami postępowania w ciągu 7 dni od daty uprawomocnienia się tego postanowienia.
   
   

Pozwana odprowadziła podatek dochodowy od kwoty 5000 zł. Zdaniem Wnioskodawczyni kwota nie powinna być opodatkowana, gdyż w efekcie całej sprawy jest to odszkodowanie a nie dodatkowa odprawa.

Pismem z dnia 27.06.2013 r. Nr IPPB2/415-313/13-3/MK1 wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia braków wniosku poprzez wskazanie:

• czy otrzymana w wyniku ugody sądowej kwota ma charakter czysto umowny, jeśli nie to czy wysokość lub zasady ustalania przyznanej kwoty wynikają z przepisów kodeksu pracy?
  

• czy otrzymana w wyniku ugody sądowej kwota stanowi rekompensatę / zadośćuczynienie za utracone korzyści tj. korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby nie została zwolniona?
  
  
  

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 02.07.2013 r.

Pismem z dnia 04.07.2013 r. (data nadania 04.07.2013 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w wyznaczonym terminie.

W nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawczyni wskazała, iż otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota stanowi 2,5 krotność wynagrodzenia brutto. Zgodnie z Kodeksem Pracy art. 471 odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Świadczy to, iż otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota wynika wprost z przepisów prawa pracy. Podczas mediacji w sprawie ugody, do której namawiał Wnioskodawczynię również Sąd, Wnioskodawczyni poprosiła o odszkodowanie w wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia, po długich rozmowach uzgodniono jednak z pozwaną kwotę 2,5-krotności wynagrodzenia. Otrzymana kwota stanowi zadośćuczynienie za bezprawne zwolnienie z pracy. Wnioskodawczyni skorzystała z przepisu prawa pracy, w myśl którego zmniejszała etat do 0,8, tym samym zapewniając sobie roczną ochronę przez zwolnieniem. Pracodawca natomiast postanowił zwolnić Wnioskodawczynię.

Wnioskodawczyni uważa, że otrzymana przez nią kwota powinna skorzystać ze zwolnienia, gdyż jest ona odszkodowaniem (zadośćuczynieniem) za bezprawne działanie pracodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone odszkodowanie - odprawa jest zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy sprawa dotyczyła bezprawnego zwolnienia z pracy, a podstawowym warunkiem przypisania odpowiedzialności odszkodowawczej jest wymóg bezprawności działania. Otrzymana kwota jest więc odszkodowaniem, niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, na podstawie art. 186’8 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. W 2010 roku Wnioskodawczyni została zwolniona z pracy. Wnioskodawczyni miała umowę na czas nieokreślony. Wnioskodawczyni złożyła wniosek do Sądu Rejonowego o bezprawne zwolnienie z pracy, żądając od pozwanej odszkodowania. Po toczącej się 1,5 roku rozprawie, Wnioskodawczyni postanowiła z pozwaną zawrzeć ugodę sądową. W ugodzie zostało zapisane, iż pozwana zobowiązuje się zapłacić powódce kwotę 5000 złotych brutto, co stanowi 2,5 krotność wynagrodzenia zasadniczego powódki brutto, określonego w umowie o pracę na czas nieokreślony z tytułu dodatkowej odprawy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy. Wnioskodawczyni w uzupełnieniu wskazała, iż otrzymana kwota stanowi 2.5 krotność wynagrodzenia brutto. Zgodnie z Kodeksem Pracy art. 471 odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Świadczy to, iż otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota wynika wprost z przepisów prawa pracy. Podczas mediacji w sprawie ugody, uzgodniono z pozwaną kwotę 2,5-krotności wynagrodzenia. Otrzymana kwota stanowi zadośćuczynienie za bezprawne zwolnienie z pracy. Wnioskodawczyni skorzystała z przepisu prawa pracy, w myśl którego zmniejszała etat do 0,8, tym samym zapewniając sobie roczną ochronę przez zwolnieniem.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę regulują przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Stosownie do postanowień art. 45 § 1 i 2 ww. ustawy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia – art. 47¹ Kodeksu pracy.

W myśl art. 186⁷ § 1 Kodeksu pracy, pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.

Natomiast zgodnie z art. 186⁸ § 1 ww. ustawy, pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Stosownie do regulacji art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
   
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
   
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu, tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
   
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W świetle powyższego, z literalnego brzmienia powołanych przepisów jednoznacznie wynika, iż ze zwolnienia – na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy – korzystają te odszkodowania, których prawo otrzymywania wynika wprost z przepisów ustawy, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. Ze zwolnienia korzystają również inne odszkodowania (a więc te, których wysokość i zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów prawa), ale otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej – art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy (także z wyjątkami).

Nadmienić należy, jeśli chodzi o pkt 3b omawianego przepisu, iż na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjęło się, że przez określenie „inne” rozumie się odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne odszkodowania lub zadośćuczynienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jednakże koniecznym jest, aby te inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane były na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Użyty w powyższych przepisach termin „odszkodowanie” oznacza świadczenie, jakie należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od osoby, która tę szkodę wyrządziła lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie może pokrywać rzeczywiście wyrządzoną szkodę, czyli straty, które poniósł poszkodowany, bądź również utracone korzyści, które poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Odszkodowanie nie może być wyższe od wyrządzonej szkody, jego rolą jest tylko jej wyrównanie.

Natomiast termin „zadośćuczynienie” oznacza świadczenie mające na celu naprawienie (wyrównanie) szkody niemajątkowej, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach niemajątkowych przez prawo chronionych. Przepisy prawne regulują wprost, w jakich przypadkach zadośćuczynienie może być przyznane.

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Dla ustalenia, czy określone świadczenie jest w rzeczywistości odszkodowaniem, istotne jest zbadanie jego charakteru, przy czym bez znaczenia jest okoliczność, czy zostało ono w ugodzie sądowej nazwane odszkodowaniem, czy też nie.

Istotnym w niniejszej sprawie jest fakt zawarcia ugody. Zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że ugoda może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego (w omawianym stanie faktycznym stosunku pracy) stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż przyznana Wnioskodawczyni kwota na mocy zawartej z pracodawcą ugody sądowej, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolna jest od podatku dochodowego, bowiem jej wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw.

Końcowo należy wyjaśnić, iż w obecnie obowiązujących przepisach brak jest art. 21 ust. 1 pkt 3g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na który powołuje się Wnioskodawczyni w pytaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.