INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 22 marca 2013 r. (data wpływu 25 marca 2013 r.) uzupełniono pismem z dnia 25 marca 2013 r. (data wpływu 27 marca 2013 r.) oraz pismem z dnia 5 czerwca 2013 r. (data wpływu 6 czerwca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych obniżenia kapitału zakładowego spółki akcyjnej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 marca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresach:

• skutków podatkowych obniżenia kapitału zakładowego spółki akcyjnej oraz
• opodatkowania nabycia udziałów własnych w celu ich umorzenia,

a także w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych.

W przedmiotowym wniosku zostały przedstawione następujące dwa zdarzenia przyszłe.

S.A. („Akcjonariusz”) posiada 100% akcji w … S.A. (A). A (pod wcześniejszą nazwą „… P. S.A.” #61485; dla potrzeb niniejszego wniosku spółka ta będzie konsekwentnie nazywana A) została zawiązana w lipcu 2012 r. Wszystkie akcje A zostały objęte poprzez wniesienie przez Akcjonariusza wkładu pieniężnego w wysokości 10.000.000 zł, w całości przeznaczonego na kapitał zakładowy A. Akcjonariusz jako jedyny akcjonariusz A na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy podwyższyła kapitał A o kwotę 971.500.000 złotych poprzez emisję 971.500.000 nowych akcji zwykłych imiennych serii „B” o numerach od 000 000 001 do 971 500 000 o wartości nominalnej 1 (jeden) złoty każda akcja. Wszystkie nowoutworzone akcje A zostały w całości objęte przez jej dotychczasowego jedynego akcjonariusza (Akcjonariusza) w zamian za wkład niepieniężny w postaci 100% pakietów akcji lub udziałów w następujących spółkach:

1. P. … i … … Spółka Akcyjna z siedzibą w … (dalej: „P. B”),
2. P. … i … … Spółka Akcyjna z siedzibą w … (dalej: „P. C”),
3. P. … i … … Spółka Akcyjna z siedzibą w … (dalej: „P. D”),
4. P. … „…” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … (dalej: „P. Ft”),
5. Zakład Robót … … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … (dalej: „Zakład Robót … …”),

(łącznie dalej zwane „Spółkami Zależnymi”).

Udziały i akcje Spółek Zależnych zostały przeniesione przez Akcjonariusza na rzecz A na mocy umowy przeniesienia z dnia 22 sierpnia 2012 r.

W wyniku powyższej operacji A pozostawała jedynym udziałowcem / akcjonariuszem w Spółkach Zależnych. W związku z realizowaną konsolidacją, A połączyło się ze wszystkimi Spółkami Zależnymi. Połączenie spółek nastąpiło w trybie art. 492 § 1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych (dalej: „KSH”) przez przeniesienie całego majątku spółek przejmowanych (Spółek Zależnych) na spółkę przejmującą (A) (łączenie się przez przejęcie). W związku z faktem, że A posiadała 100% akcji i udziałów w Spółkach Zależnych, połączenie nastąpiło bez podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej (A), zgodnie z art. 515 § 1 KSH. W toku połączenia nie wystąpiły dopłaty.

W chwili obecnej rozważana jest transakcja polegająca na obniżeniu kapitału zakładowego A w jednym z poniższych wariantów:

Opcja 1

Zmniejszenie wartości nominalnej każdej akcji A. Obniżenie kapitału A nastąpiłoby w drodze uchwały zgromadzenia akcjonariuszy, zgodnie z którą nastąpiłoby obniżenie wartości nominalnej wszystkich akcji w kapitale zakładowym A, przy czym żadna z akcji A nie zostałaby umorzona. Obniżenie zostałoby dokonane bez wynagrodzenia, tzn. Spółce jako jedynemu akcjonariuszowi A nie zostałoby przyznane żadne wynagrodzenie ani zwrot wkładów na akcje w związku z obniżeniem wartości nominalnej posiadanych przez Spółkę akcji (transakcja ta będzie dalej zwana: „Obniżenie Kapitału 1”).

albo

Opcja 2

Poprzez nieodpłatne nabycie przez A akcji własnych od Spółki w celu ich umorzenia i umorzenie tychże akcji (transakcja ta będzie dalej zwana: „Obniżenie Kapitału 2”).

Obniżenie Kapitału 1 oraz Obniżenie Kapitału 2 zostanie odzwierciedlone, zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi, odpowiednio w kapitale zapasowym lub rezerwowym A.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy planowane Obniżenie Kapitału w opcji 1 i 2, w szczególności nabycie akcji własnych w celu umorzenia podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Mając na uwadze powyższe informuje się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest opcja 1 przedstawiona we wniosku, w zakresie opcji 2, w dniu 19 czerwca 2013 r. wydano interpretację indywidualną nr ILPB2/436-74/13-6/MK. Natomiast w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych wniosek zostanie załatwiony odrębnymi pismami.

Zdaniem Wnioskodawcy, Obniżenie Kapitału w opcji 1 i 2 nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej ustawa o PCC) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• stanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają u mowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Bez wątpienia nie znajduje się w katalogu czynności opodatkowanych ustawą o PCC Obniżenie Kapitału 1, gdyż obniżenie kapitału nie wiąże się w tym przypadku z żadną dodatkową czynnością prawną.

W zakresie Obniżenia Kapitału 2, należy wskazać, że instytucja umorzenia akcji w spółce akcyjnej w drodze nabycia przez spółkę akcji celem umorzenia uregulowana została specyficznie w ustawie z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (dalej KSH).

W myśl art. 359 § 2 KSH umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych, bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Z konstrukcyjnego punktu widzenia nabycie akcji celem umorzenia posługuje się pojęciem „wynagrodzenia” (bądź jego braku), a nie o pojęciem „ceny”. Cena jest bowiem ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w drodze umowy sprzedaży. Zawiera ona w sobie trzy elementy: wartość rzeczy, zysk sprzedawcy oraz koszty po jego stronie. Stanowi ona jeden z elementów przedmiotowo istotnych u mowy sprzedaży.

Zbycie akcji na rzecz A w ramach Obniżenia Kapitału 2, czyli przeniesienie akcji na A w celu ich umorzenia nie jest więc tożsame z u mową sprzedaży uregulowaną w art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.- Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, póz. 93 ze zm.). W myśl tego przepisu, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przy czym, stosownie do art. 555 ww. ustawy przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych. W świetle powyższego należy stwierdzić, iż cena obok oznaczenia przedmiotu sprzedaży stanowi element przedmiotowo istotny umowy sprzedaży. Zapłata ceny jest podstawowym obowiązkiem kupującego.

Użycie w art. 359 § 2 KSH terminu „wynagrodzenie” świadczy, iż na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Czynności tej zatem nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży. Instytucja umorzenia akcji w spółce w drodze nabycia przez spółkę akcji jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać ze statutu spółki. Jest to norma o charakterze szczególnym w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego. Takie stanowisko potwierdzają liczne interpretacje podatkowe np.:

• interpretacja indywidualna (IBPBII/1/436-275/12/MZ),
• interpretacja indywidualna (IPPB2/436-58/12-2/MZ),
• interpretacja indywidualna (IPPB3/423-74/12-2/DP),
• interpretacja indywidualna (IPPB2/436-70/12-2/MZ),
• interpretacja indywidualna (ILPB2/436-221/11-2/WS).
  
  

W odniesieniu do Obniżenia Kapitału 2, dodatkowym argumentem jest fakt, że w ramach tej transakcji nabycie akcji celem umorzenia ma nastąpić bez jakiegokolwiek ekwiwalentu dla akcjonariusza. Zatem, nawet teoretycznie nie jest możliwe zakwalifikowanie tej transakcji jako umowy sprzedaży. W związku z powyższym, Obniżenie Kapitału 2 należy traktować jako szczególny rodzaj umowy, który nie został wymieniony w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym #61485; z powyższych przyczyn #61485; nabycie przez A akcji celem ich umorzenia (Obniżenie Kapitału 2) nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.), podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
    
    

2) zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3) orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył z opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same, bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Jak wyżej wskazano, zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych objęte są również zmiany umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że zmiana danej umowy podlega opodatkowaniu tym podatkiem tylko wówczas, gdy powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania. Oznacza to, że nie każda zmiana umowy będzie na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych pociągać za sobą obowiązek uiszczenia tego podatku. W przypadku umowy spółki kapitałowej jej zmiana będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jedynie w przypadku,

• podwyższenia kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty – art. 1 ust. 3 pkt 2 ustawy,
• przekształcenia lub łączenia spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego – art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy,
• przeniesienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim:
  • rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej, jeżeli jej siedziba nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego,
  • siedziby spółki kapitałowej, jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego
    - także wtedy, gdy czynność ta nie powoduje podwyższenia kapitału zakładowego – art. 1 ust. 3 pkt 4 ustawy.
  
  

Jak z powyższego wynika zasadą jest opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnej tylko takiej zmiany umowy spółki kapitałowej, której konsekwencją jest podwyższenie kapitału zakładowego, ewentualnie wniesienie dopłat. Odstępstwem od wskazanej zasady jest przeniesienie na terytorium państwa członkowskiego rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej albo siedziby spółki kapitałowej, w takim przypadku możliwe jest objęcie takiej czynności podatkiem również wtedy, gdy czynność ta nie powoduje podwyższenia kapitału zakładowego. Jednakże w rozpatrywanej sprawie opcja ta w ogóle nie ma zastosowania.

Natomiast z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że planowana jest sytuacja przeciwna do zdefiniowanej przez ustawodawcę w ww. przepisach, tj. zmiana umowy spółki kapitałowej, której skutkiem będzie obniżenie kapitału zakładowego. Powyższe nastąpi poprzez zmniejszenia wartości nominalnej każdej akcji Spółki. Obniżenie kapitału Spółki nastąpi w drodze uchwały zgromadzenia akcjonariuszy, zgodnie z którą dojdzie do obniżenie wartości nominalnej wszystkich akcji w kapitale zakładowym Spółki, przy czym żadna z akcji Spółki nie zostanie umorzona. Obniżenie zostanie dokonane bez wynagrodzenia.

W myśl art. 455 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94 poz. 1037 ze zm.), kapitał zakładowy obniża się, w drodze zmiany statutu, przez zmniejszenie wartości nominalnej akcji, połączenie akcji lub przez umorzenie części akcji oraz w przypadku podziału przez wydzielenie. Paragraf drugi stanowi, że uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego oraz ogłoszenie o zwołaniu walnego zgromadzenia powinny określać cel obniżenia, kwotę, o którą kapitał zakładowy ma być obniżony, jak również sposób obniżenia. W przypadku umorzenia akcji w trybie art. 359 § 7 lub art. 363 § 5 uchwałę walnego zgromadzenia zastępuje uchwała zarządu zaprotokołowana przez notariusza (§ 3). Zgodnie z paragrafem piątym uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego nie może być zgłoszona do sądu rejestrowego po upływie sześciu miesięcy od dnia jej powzięcia, a w przypadku gdy równocześnie z obniżeniem kapitału zakładowego następuje jego podwyższenie co najmniej do pierwotnej wysokości w drodze nowej emisji akcji od dnia ustalonego zgodnie z art. 431 § 4.

Mając zatem na uwadze przytoczone przepisy prawa tak podatkowego jak i handlowego #61485; Kodeks spółek handlowych oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego stanowisko Wnioskodawcy odnośnie obniżenia kapitału zakładowego poprzez zmniejszenie wartości nominalnej akcji należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.