INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 28 lutego 2012 r. (data wpływu: 5 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 17 kwietnia 2003 r. została zawarta umowa o kredyt preferencyjny na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rolnego przez osoby, które nie przekroczyły 40 roku życia pomiędzy Bankiem (Wnioskodawcą) a Kredytobiorcą. Kredytobiorcy są rolnikami i wspólnie prowadzą gospodarstwo rolne o powierzchni 9,81 ha.

Kredyt został udzielony w kwocie 34 600 zł na okres od dnia 17 kwietnia 2003 r. do dnia 31 marca 2011 r.

Oprocentowanie kredytu na dzień zawarcia umowy wynosiło 2% w stosunku rocznym. Odsetki od kredytu obciążające Kredytobiorcę płatne były za okresy kwartalne. Ponadto, w umowie zastrzeżono, że od kredytu nie spłaconego w terminie ustalonym w umowie kredytowej Bank pobiera odsetki według stopy odsetek karnych stosowanych u Wnioskodawcy.

We wrześniu 2005 r. pojawiły się problemy ze spłatą kredytu. Bank wezwał Kredytobiorcę do zapłaty niespłaconej części raty kredytu pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego.

W późniejszym terminie nastąpiło wypowiedzenie urnowy kredytowej i sprawa została skierowana do egzekucji komorniczej. Na skutek deklaracji Kredytobiorcy dokonywania dobrowolnie spłaty zaległości w miesięcznych ratach po 600 zł, postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone.

W 2010 r. została zawarta umowa ugody bankowej pomiędzy Kredytobiorcą a Bankiem. Na mocy przedmiotowej ugody Kredytobiorca został zobowiązany do spłaty w całości kwoty kapitału, a część odsetek od zaciągniętego kredytu w wysokości 22 939,69 zł została umorzona. Kredytobiorca wywiązał się z warunków zawartej ugody, tj. dokonał spłaty kwoty kapitału i części odsetek karnych naliczonych od przeterminowanego kredytu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy w takim stanie faktycznym Bank (Wnioskodawca) zobowiązany jest wystawić PIT-8C z tytułu umorzenia odsetek karnych od przeterminowanego kredytu...
2. Jak należy traktować te umorzone odsetki...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, pojawiające się wątpliwości wynikają z braku jednolitego podejścia do kwestii umorzenia odsetek karnych z tytułu udzielonego i niespłaconego kredytu wobec osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Zainteresowany stoi na stanowisku, aby nie wystawiać PIT-8C na okoliczność umorzenia odsetek karnych od kredytu. Zwolnienie ze spłaty części odsetek nie stanowi dla kredytobiorcy realnego przysporzenia, więc nie może podlegać opodatkowaniu.

Bank (Wnioskodawca) dobrowolnie zrezygnował z zapłaty tych odsetek, co oznacza, że nie doszło do nieodpłatnego świadczenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ww. ustawy, gdzie w pkt 9 wymieniono inne źródła.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Należy zauważyć, iż za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Stwierdzić również należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji „nieodpłatnych świadczeń”, dlatego każdy przypadek wymaga wnikliwej analizy pod kątem zaistnienia przesłanek pozwalających na ustalenie, że miało miejsce nieodpłatne przysporzenie w majątku danej osoby fizycznej (świadczenia nieodpłatne to szczególnego rodzaju świadczenia, w przypadku których otrzymujący odnosi określoną korzyść nie świadcząc nic w zamian). Jednocześnie nie został wskazany nawet przybliżony katalog takich świadczeń, zatem sądzić należy, że świadczeniami nieodpłatnymi nie są tylko takie świadczenia, w wyniku których spełniający świadczenie nie uzyskał żadnych korzyści majątkowych pod jakąkolwiek postacią.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zmianami), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Tzw. odsetki karne, które należy odróżnić od odsetek będących swego rodzaju opłatą za korzystanie ze środków finansowych banku, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy, należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne, czyli takie, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął. Umorzenie takich odsetek jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem po stronie kredytobiorcy dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów – wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w przedmiotowej umowie kredytowej zastrzeżono, że od kredytu nie spłaconego w terminie ustalonym w umowie kredytowej Bank (Wnioskodawca) pobiera odsetki według stopy odsetek karnych stosowanych u Wnioskodawcy. W 2010 r. została zawarta umowa ugody bankowej pomiędzy Kredytobiorcą a Bankiem. Na mocy przedmiotowej ugody Kredytobiorca został zobowiązany do spłaty w całości kwoty kapitału, a część odsetek od zaciągniętego kredytu w wysokości 22 939,69 zł została umorzona.

Z powyższego wynika zatem, iż opisana umowa kredytowa jednoznacznie określała zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiązała nimi strony umowy, wobec czego odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne.

Dopiero w wyniku uzgodnień co do spłaty zaległości, część z naliczonych odsetek karnych została przez bank umorzona.

Mając na względzie powyższe, stwierdzić należy, iż umorzenie przez Wnioskodawcę analizowanych odsetek karnych od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej jest dla Kredytobiorcy przysporzeniem, skutkującym powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Gdyby bowiem nie doszło do zawarcia ugody, w wyniku której nastąpiło umorzenie opisanych odsetek, Kredytobiorca Wnioskodawcy byłby zobowiązany do ich uregulowania w pełnej wysokości. Tym samym, tenże Kredytobiorca odniósł wymierną korzyść materialną, bowiem został zwolniony z konkretnego zobowiązania finansowego.

Wobec powyższego, wartość umorzonych odsetek karnych od udzielonego kredytu stanowi dla Kredytobiorcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, z rzeczonego tytułu na Banku (Wnioskodawcy) ciąży obowiązek wystawienia Informacji o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych w roku podatkowym – PIT-8C o wysokości uzyskanego przychodu z tytułu umorzonych odsetek karnych, o której mowa w art. 42a cyt. ustawy podatkowej. W myśl bowiem tegoż przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.