2013.03.27 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/443-1149/12-6/MK
z 27 marca 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki akcyjnej, reprezentowanej przez pełnomocnika radcę prawnego. przedstawione we wniosku z dnia 3 grudnia 2012 r. (data wpływu 10 grudnia 2012 r.), uzupełnionym pismami z dnia 19 lutego 2013 r. (data wpływu 25 lutego 2013 r.) i dnia 14 marca 2013 r. (data wpływu 21 marca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych usług jako usług pośrednictwa ubezpieczeniowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 grudnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych usług jako usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Dnia 25 lutego 2013 r. i 21 marca 2013 r. wniosek uzupełniono o doprecyzowanie opisu stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

X S.A. (dalej „X” lub „Spółka”) prowadzi działalność w zakresie leasingu pojazdów, występując jako podmiot finansujący. Na podstawie zawieranych z klientami (dalej: „Korzystający”) umów leasingu, Spółka przekazuje do używania wybrane przez Korzystających rzeczy („przedmioty leasingu”) w zamian za umówione raty leasingowe.

Przez okres trwania umowy leasingu, Korzystający, jako podmiot rzeczywiście używający przedmiot leasingu, jest odpowiedzialny za wykonywanie szeregu określonych czynności związanych z poprawnym użytkowaniem przedmiotów leasingu oraz pobieraniem z tego tytułu korzyści. W tym zakresie, Korzystający jest zobowiązany m. in. do ubezpieczenia przedmiotów leasingu. Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Umowy Leasingu przedmiot leasingu podlega ubezpieczeniu przez Korzystającego na jego koszt przez cały okres trwania umowy. Wybór zakładu ubezpieczeń należy do Korzystającego, ale wymaga uprzedniej pisemnej akceptacji Spółki.

W przypadku ubezpieczenia przedmiotów leasingu należących do grupy środków transportu Korzystający ubezpieczają takie pojazdy w pełnym zakresie przewidzianym dla środków transportu (OC i AC). Ponadto, na wniosek Korzystającego Spółka może ubezpieczyć pojazd w imieniu i na rzecz Korzystającego oraz na jego koszt. W ramach pakietu istnieje również możliwość ubezpieczenia pojazdu, na wniosek Korzystającego, przez Spółkę, we własnym zakresie.

W zakresie omawianej działalności gospodarczej Spółka współpracuje z brokerem ubezpieczeniowym, który świadczy usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego w imieniu i na rzecz podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej.

W związku z umową zawartą pomiędzy brokerem a Spółką, Spółka zobowiązała się do przejęcia od brokera części funkcji brokera i w związku z tym świadczy określone usługi na rzecz brokera.

W szczególności Spółka zobowiązała się do:

informowania Korzystających o możliwości zawarcia i warunkach umów ubezpieczenia przedmiotów leasingu,
udzielania pomocy Korzystającym przy zawieraniu umów ubezpieczenia przedmiotów leasingu oraz wykonywania innych czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczenia, a także czynności pomocniczych w celu prawidłowego wykonania umowy ubezpieczenia,
przyjmowania od Korzystających oświadczeń o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej,
obsługi płatności składek,
udostępniania brokerowi wszelkich materiałów i informacji potrzebnych do analizy ryzyka i potrzeb ubezpieczeniowych,
informowania brokera o wszelkich zmianach w przedsiębiorstwie Spółki, które w ocenie X mogą mieć wpływ na ocenę ryzyka ubezpieczeniowego i sytuację brokera ubezpieczeniowego.

Z tytułu wyżej wymienionych usług, Spółka otrzymuje od brokera wynagrodzenie odpowiadające określonemu procentowi składki ubezpieczeniowej uzyskiwanej przez towarzystwo ubezpieczeniowe w związku z zawarciem i realizacją umów ubezpieczenia, zawartych za pośrednictwem brokera.

Dnia 25 lutego 2013 r. wniosek uzupełniono o doprecyzowanie opisu stanu faktycznego wskazując, iż:

Wnioskodawca nie wykonuje czynności agencyjnych w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, o których mowa w art. 4 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154 ze zm.).
Zainteresowany nie posiada uprawnień agenta ani brokera.
Wnioskodawca wykonuje czynności pośrednictwa – w ramach czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.
Pośrednictwo ubezpieczeniowe nie stanowi podstawowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy.
Zawarta przez Spółkę umowa o współpracy z brokerem nie jest umową agencyjną.
Zgodnie z umową Wnioskodawca udziela pomocy leasingobiorcy przy zawieraniu umów ubezpieczenia przedmiotu leasingu oraz wykonywanie innych czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umowy, a także czynności pomocniczych w celu prawidłowego wykonywania umowy ubezpieczenia w tym:
- przekazywania leasingobiorcom tekstów ogólnych i szczególnych warunków ubezpieczeń,
- dostarczania brokerowi danych leasingobiorców i dokumentów niezbędnych do zawarcia z nimi umowy,
- kontaktowania się z leasingobiorcami w celu uzupełnienia brakujących danych na żądanie brokera,
- w razie potrzeby, przyjmowania od leasingobiorców wniosków ubezpieczeniowych i przekazywanie ich brokerowi oraz świadczenie leasingobiorcom pomocy przy wypełnianiu dokumentów,
- informowania leasingobiorców o możliwości i warunkach umów ubezpieczenia przedmiotu leasingu, w tym o sposobie realizacji świadczeń z tytułu umów ubezpieczenia zawieranych za pośrednictwem brokera.
- w razie potrzeby, przyjmowania od leasingobiorców oświadczeń o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej i przekazywania ich Brokerowi,
- przekazywanie, w niektórych sytuacjach, na konto zakładu ubezpieczeń należnych kwot z tytułu opłaty składek ubezpieczeniowych w terminach wskazanych przez brokera.
- udostępnianie brokerowi wszelkich materiałów i informacji potrzebnych do analizy ryzyka i potrzeb ubezpieczeniowych.
Takie same jak wyżej opisane (pkt 6) Wnioskodawca zdefiniował czynności pomocnicze świadczone przez Spółkę na rzecz Korzystających z ubezpieczenia.

Dnia 21 marca 2013 r. Zainteresowany doprecyzował opis sprawy wskazując, iż:

W przypadku ubezpieczeń dobrowolnych jeżeli umowa jest zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy ubezpieczający (leasingobiorca) ma prawo odstąpienia od umowy ubezpieczenia, w terminie 30 dni, a w przypadku, gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą - w terminie 7 dni, od dnia zawarcia umowy. Nie opłacenie raty składki nie powoduje rozwiązania umowy ubezpieczenia.
W przypadku ubezpieczeń obowiązkowych, leasingobiorca może odstąpić od umowy ubezpieczenia tylko przed końcem jej obowiązywania w celu rezygnacji z odnowienia umowy o kolejne 12 miesięcy. Po spełnieniu podanych w zdaniach poprzedzających warunków leasingobiorca lub pożyczkobiorca korzystający z przedmiotu ubezpieczenia może przekazać Wnioskodawcy oświadczenie o rezygnacji z ubezpieczenia a Wnioskodawca jest zobowiązany przekazać je brokerowi.
Wnioskodawca jest zobligowany przekazać na konto zakładu ubezpieczeń należne z tytułu składek ubezpieczeniowych kwoty, jeżeli leasingobiorcy korzystający z przedmiotu ubezpieczenia nie wywiązali się z płatności składki ubezpieczeniowej dotyczącego przedmiotu ubezpieczenia w terminie określonym na dokumencie ubezpieczenia.
Informacje, które Wnioskodawca jest zobowiązany udostępnić brokerowi odnoszą się do każdego podmiotu wnioskującego o objęcie ubezpieczeniem i dotyczą wszelkich ubezpieczeń (nie tylko pojazdów), ponieważ bez prawidłowej informacji do analizy ryzyka Zakładu Ubezpieczeń nie może prawidłowo zawrzeć ubezpieczenia i wyliczyć składki. Przekazywane informacje obejmują między innymi określenie cech identyfikacyjnych przedmiotu ubezpieczenia, jego nazwy, producenta, roku produkcji, zabezpieczeń, czy przedmiot podlega obowiązkowej rejestracji itd. – podanie tych danych determinuje jakie ubezpieczenie można zastosować do danego przedmiotu, jakie stawki, składki oraz warunki ubezpieczenia będą miały zastosowanie.
Opisane wyżej usługi są niezbędne do zawarcia umowy ubezpieczenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opisane wyżej usługi, świadczone na rzecz brokera ubezpieczeniowego, podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi świadczone przez Spółkę na rzecz brokera ubezpieczeniowego podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej: „ustawa o VAT”) w brzmieniu od 1 stycznia 2011 r., zwalnia się od podatku „usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji”.

Zdaniem Spółki, usługi świadczone przez Spółkę na rzecz brokera stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, wymienione w powyższym przepisie i tym samym powinny podlegać zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Spółka zauważa, że ustawa o VAT nie zawiera legalnej definicji ani wskazówek odnośnie do poprawnego rozumienia pojęcia „pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych”.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy w procesie interpretacji przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT należy skorzystać z zasad wykładni przepisów prawa. Stosowana w tym procesie wykładnia językowa wskazuje, iż pośrednictwo należy rozumieć jako „działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; występowanie w roli łącznika lub rozjemcy” (Słownik Języka Polskiego, PWN, Warszawa 1998, s. 814)

Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, iż czynności wykonywane przez Spółkę powinny zostać uznane za pośrednictwo. Taką klasyfikację świadczonych przez Spółkę usług potwierdzają również wnioski wynikające z wykładni systemowej. Wykładnia systemowa, w skrócie, polega na ustaleniu znaczenia normy prawnej poprzez dokonanie analizy miejsca, które zajmuje w systemie prawa oraz porównanie z normami sąsiadującymi. Zmierza ona do jednolitej interpretacji danej normy w systemie prawa.

Aktem prawnym pomocnym w określeniu znaczenia powyższego terminu jest ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154 ze zm., dalej „ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym”). Zgodnie z jej regulacjami, wykonywane za wynagrodzeniem czynności faktyczne lub prawne związane z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia stanowią szeroko pojęte pośrednictwo ubezpieczeniowe.

Pośrednictwo ubezpieczeniowe sensu stricto w rozumieniu przepisów wskazanej ustawy może być wykonywane jedynie przez agentów ubezpieczeniowych (jeżeli są to tzw. „czynności agencyjne”) lub brokerów ubezpieczeniowych (w przypadku tzw. „czynności brokerskich”), przy czym agent ubezpieczeniowy to pośrednik wykonujący czynności w imieniu lub na rzecz zakładów ubezpieczeń, natomiast broker ubezpieczeniowy działa na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej. W szczególności zakres czynności agencyjnych w rozumieniu powyższej ustawy obejmuje:

pozyskiwanie klientów,
wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia,
zawieranie umów ubezpieczenia oraz uczestniczenie w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie,
organizowanie i nadzorowanie czynności agencyjnych.

W zakres czynności brokerskich wchodzi z kolei m. in.:

zawieranie lub doprowadzanie do zawarcia umów ubezpieczenia,
wykonywanie czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia,
uczestniczenie w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie,
organizowanie i nadzorowanie czynności brokerskich.

Katalog czynności wykonywanych przez Spółkę mieści się w tym zakresie, choć czynności te wykonywane są na rzecz innego podmiotu niż klient poszukujący ochrony ubezpieczeniowej czy zakład ubezpieczeń.

Jednocześnie zdaniem Spółki fakt, iż Spółka nie funkcjonuje na rynku usług ubezpieczeniowych jako agent/broker ubezpieczeniowy pozostaje bez wpływu na możliwość zastosowania przez nią zwolnienia od opodatkowania VAT. Ustawodawca sformułował, bowiem zakres zwolnienia dla usług pośrednictwa ubezpieczeniowego w oparciu o kryterium przedmiotowe, a nie podmiotowe. Zwolnieniu od opodatkowania podlegają usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, a nie usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczone przez określone podmioty np. agentów/ brokerów ubezpieczeniowych. Gdyby intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem z opodatkowania wyłącznie usług świadczonych przez podmioty posiadające status pośrednika ubezpieczeniowego, przepis określający zakres zwolnienia zostałby sformułowany zdecydowanie inaczej.

W związku z faktem, iż ustawodawca zastosował taką, a nie inną technikę legislacyjną, ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym może służyć dla celów ustalenia zakresu zwolnienia od VAT jedynie pomocniczo, stanowiąc pewną bazę pojęciową. O konieczności takiej interpretacji przesądzają również zapisy samej ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, w której wskazane są pewne typy pośrednictwa ubezpieczeniowego, do których nie stosuje się przepisów tej ustawy, co nie zmienia klasyfikacji tych usług jako usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Tym samym, dokonując analizy tego, czy konkretne usługi mogą korzystać ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT, należy zdaniem Spółki przeanalizować, czy wykonywane przy ich okazji czynności odpowiadają charakterem czynnościom brokerskim lub agencyjnym w rozumieniu wskazanej ustawy, skupiając się na zakresie przedmiotowym usługi, a więc charakterze wykonywanych czynności, a nie na aspekcie podmiotowym (podmiocie, który dane czynności wykonuje).

Nie ulega wątpliwości, iż zakres czynności wykonywanych przez Spółkę zasadniczo odpowiada zakresowi pośrednictwa ubezpieczeniowego wskazanemu w ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym, a zatem należy uznać, iż na potrzeby ustawy o VAT usługę świadczoną przez Spółkę winno się traktować jako usługę pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Zakres usług stanowiących usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, o których mowa w ustawie o VAT jest niewątpliwie szerszy niż zakres usług pośrednictwa ubezpieczeniowego regulowanych przez przepisy ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Powyższą tezę wyprowadzić można w pierwszej kolejności z zasady autonomiczności prawa podatkowego wobec innych gałęzi prawa. Autonomiczność ta przejawia się między innymi w tym, iż określona instytucja, czy też pojęcie używane na gruncie prawa cywilnego/administracyjnego, może być zupełnie odmiennie kwalifikowane w zakresie konsekwencji powstających w obszarze prawa podatkowego.

Z uwagi na powyższe, brak statusu agenta/brokera ubezpieczeniowego po stronie Spółki, nie stoi na przeszkodzie dokonania klasyfikacji świadczonej przez niego usługi jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych dla potrzeb określenia zasad jej opodatkowania podatkiem VAT.

Innymi słowy, z podatkowego punktu widzenia Spółka powinna być uznana za podmiot wykonujący czynności charakterystyczne dla pośrednictwa ubezpieczeniowego, niezależnie od faktu, iż zgodnie z regulacjami sektorowymi nie posiada statusu pośrednika ubezpieczeniowego, nie spełnia bowiem wymaganych ustawą o pośrednictwie ubezpieczeniowym wymogów formalnych, jakie obowiązują pośredników ubezpieczeniowych.

Warto również podkreślić, iż kwalifikacji wykonywanych przez Spółkę czynności jako usług pośrednictwa ubezpieczeniowego nie stoi na przeszkodzie fakt, iż Spółka nie pozostaje w bezpośrednim stosunku umownym z ubezpieczonymi, czy też ubezpieczycielem, a więc podmiotami, wobec których podejmuje określone działania. Dla zastosowania zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT wystarczającym jest bowiem, iż Spółka pozostaje z powyższymi stronami w stosunku pośrednim, a więc przy uczestnictwie podmiotu posiadającego status brokera ubezpieczeniowego, rozumieniu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 kwietnia 2008 r. w sprawie C-124/07 J.C.M. Beheer BV, w którym Trybunał podkreślił, iż „okoliczność, iż broker lub pośrednik ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia lub reasekuracji, do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nimi jedynie w pośrednim stosunku, za pośrednictwem innego podatnika, który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy, i z którym ów broker lub pośrednik ubezpieczeniowy jest związany umownie, nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku od wartości dodanej”.

Powyższy wyrok, jak również wyrok z dnia 7 grudnia 2006 roku (sygnatura C-13/06, sprawa Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Greckiej) przesądzają zdaniem Spółki, iż do skorzystania ze zwolnienia nie jest konieczna bezpośrednia relacja z ubezpieczycielem lub osobą poszukującą ochrony ubezpieczeniowej. Potwierdzają one również, iż dla celów podatku VAT konieczna jest szeroka interpretacja pojęcia „pośrednictwa ubezpieczeniowego”, a zwolnieniu od opodatkowania powinny podlegać nie usługi świadczone przez określone podmioty, a czynności mające charakter usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Podsumowując, powyższe argumenty jednoznacznie przesądzają zdaniem Spółki, iż dla celów podatku VAT świadczona przez Spółkę usługa powinna być klasyfikowana jako usługa pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, a tym samym podlega ona zwolnieniu od opodatkowania podatkiem VAT.

Mając na uwadze powyższe, Spółka wnosi o potwierdzenie prawidłowości wskazanego powyżej stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się, w świetle art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Na podstawie art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i ust. 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Podkreślić należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Z treści art. 43 ust. 13 ustawy wynika, iż zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Zatem, w pierwszej kolejności należy określić jakie czynności miał na myśli prawodawca formułując w art. 43 ust. 1 pkt 37 zwolnienie dla świadczonych usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, poz. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą.

W myśl art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Należy odnotować na samym początku, że terminy używane do określenia zwolnień od podatku przewidziane w artykule 13 Dyrektywy muszą być również wiernie interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa 348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties (1989) ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v Germany (2002) ECR I-5811, paragraf 43).

Jest ustalonym prawem precedensowym, że zwolnienia te stanowią niezależne pojęcia prawa wspólnotowego, którego celem jest uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych Państwach Członkowskich.

W związku z powyższym, tut. Organ wydając interpretację w stanie prawnym od dnia 1 stycznia 2011 r. określa ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Wskazać należy, iż Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

„Czynność ubezpieczeniowa”, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym przypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-8/01 orzekł, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (sprawy: Card Protection Plan C-349/96, paragraf 17 i Skandia C-240/99, paragraf 37).

Trybunał wprawdzie orzekł, że wyrażenie „transakcje ubezpieczeniowe” nie obejmuje wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo jest na tyle obszerne, że obejmuje zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38).

Jednak w akapicie 41 sprawy Skandia TSUE podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w akapicie 39 niniejszego wyroku okazuje się, iż tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B(a) Szóstej Dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Natomiast zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

Z kolei, w sprawie C-453/05 TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż Spółka prowadzi działalność w zakresie leasingu pojazdów, występując jako podmiot finansujący. Na podstawie zawieranych z Korzystającymi umów leasingu, Spółka przekazuje do używania wybrane przez Korzystających rzeczy w zamian za umówione raty leasingowe. W tym zakresie, Korzystający jest zobowiązany m. in. do ubezpieczenia przedmiotów leasingu. Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Umowy Leasingu przedmiot leasingu podlega ubezpieczeniu przez Korzystającego na jego koszt przez cały okres trwania umowy. Wybór zakładu ubezpieczeń należy do Korzystającego, ale wymaga uprzedniej pisemnej akceptacji Spółki. W zakresie prowadzonej działalności gospodarczej Spółka współpracuje z brokerem ubezpieczeniowym, który świadczy usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego w imieniu i na rzecz podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej. W związku z umową zawartą pomiędzy brokerem a Spółką, Spółka zobowiązała się do przejęcia od brokera części funkcji brokera i w związku z tym świadczy określone usługi na rzecz brokera.

W szczególności Spółka zobowiązała się do:

informowania Korzystających o możliwości zawarcia i warunkach umów ubezpieczenia przedmiotów leasingu,
udzielania pomocy Korzystającym przy zawieraniu umów ubezpieczenia przedmiotów leasingu oraz wykonywania innych czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczenia, a także czynności pomocniczych w celu prawidłowego wykonania umowy ubezpieczenia,
przyjmowania od Korzystających oświadczeń o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej,
obsługi płatności składek,
udostępniania brokerowi wszelkich materiałów i informacji potrzebnych do analizy ryzyka i potrzeb ubezpieczeniowych,
informowania brokera o wszelkich zmianach w przedsiębiorstwie Spółki, które w ocenie X mogą mieć wpływ na ocenę ryzyka ubezpieczeniowego i sytuację brokera ubezpieczeniowego.

Wnioskodawca nie wykonuje czynności agencyjnych w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, o których mowa w art. 4 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Zainteresowany nie posiada uprawnień agenta ani brokera. Wnioskodawca wykonuje czynności pośrednictwa – w ramach czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Pośrednictwo ubezpieczeniowe nie stanowi podstawowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Zawarta przez Spółkę umowa o współpracy z brokerem nie jest umową agencyjną.

Zgodnie z umową Wnioskodawca udziela pomocy leasingobiorcy przy zawieraniu umów ubezpieczenia przedmiotu leasingu oraz wykonywanie innych czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umowy, a także czynności pomocniczych w celu prawidłowego wykonywania umowy ubezpieczenia w tym:

przekazywania leasingobiorcom tekstów ogólnych i szczególnych warunków ubezpieczeń,
dostarczania brokerowi danych leasingobiorców i dokumentów niezbędnych do zawarcia z nimi umowy,
kontaktowania się z leasingobiorcami w celu uzupełnienia brakujących danych na żądanie brokera,
w razie potrzeby, przyjmowania od leasingobiorców wniosków ubezpieczeniowych i przekazywanie ich brokerowi oraz świadczenie leasingobiorcom pomocy przy wypełnianiu dokumentów,
informowania leasingobiorców o możliwości i warunkach umów ubezpieczenia przedmiotu leasingu, w tym o sposobie realizacji świadczeń z tytułu umów ubezpieczenia zawieranych za pośrednictwem brokera,
w razie potrzeby, przyjmowania od leasingobiorców oświadczeń o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej i przekazywania ich Brokerowi,
przekazywanie, w niektórych sytuacjach, na konto zakładu ubezpieczeń należnych kwot z tytułu opłaty składek ubezpieczeniowych w terminach wskazanych przez brokera,
udostępnianie brokerowi wszelkich materiałów i informacji potrzebnych do analizy ryzyka i potrzeb ubezpieczeniowych.

Czynności te stanowią także czynności pomocnicze świadczone przez Spółkę na rzecz Korzystających z ubezpieczenia.

Ponadto jak Zainteresowany wyjaśnił, w uzupełnieniu z dnia 21 marca 2013 r. Wnioskodawca przyjmuje od leasingobiorców oświadczenia o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej. Następuje to w dwóch sytuacjach. W przypadku ubezpieczeń dobrowolnych, jeżeli umowa jest zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy ubezpieczający (leasingobiorcom) ma prawo odstąpienia od umowy ubezpieczenia, w terminie 30 dni, a w przypadku gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą - w terminie 7 dni, od dnia zawarcia umowy. Nieopłacenie raty składki nie powoduje rozwiązania umowy ubezpieczenia. Z kolei w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych, leasingobiorca może odstąpić od umowy ubezpieczenia tylko przed końcem jej obowiązywania w celu rezygnacji z odnowienia umowy o kolejne 12 miesięcy. Po spełnieniu podanych w zdaniach poprzedzających warunków leasingobiorca lub pożyczkobiorca korzystający z przedmiotu ubezpieczenia może przekazać Wnioskodawcy oświadczenie o rezygnacji z ubezpieczenia a Wnioskodawca jest zobowiązany przekazać je brokerowi. Zainteresowany przekazuje także składki ubezpieczeniowe na konto zakładu ubezpieczeń. Obowiązek taki występuje w sytuacji, gdy leasingobiorcy korzystający z przedmiotu ubezpieczenia nie wywiązali się z płatności składki ubezpieczeniowej dotyczącego przedmiotu ubezpieczenia w terminie określonym na dokumencie ubezpieczenia. Wnioskodawca wyjaśnił także, iż w zakresie udostępniania brokerowi wszelkich materiałów i informacji potrzebnych do analizy ryzyka i potrzeb ubezpieczeniowych, Zainteresowany zobowiązany jest udostępnić brokerowi informacje odnoszące się do każdego podmiotu wnioskującego o objęcie ubezpieczeniem i dotyczą wszelkich ubezpieczeń. Bez prawidłowej informacji do analizy ryzyka Zakład Ubezpieczeń nie może prawidłowo zawrzeć ubezpieczenia i wyliczyć składki. Przekazywane informacje – a więc usługa – są niezbędne do zawarcia umowy ubezpieczenia.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny wskazać należy, iż wykonywane na rzecz brokera ubezpieczeniowego usługi mogą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy. Powyższe wynika z faktu, iż w świetle przedstawionych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zwolnione od podatku VAT może być jedynie pośredniczenie cechujące się wskazywaniem stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy ubezpieczenia, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. W niniejszej sprawie powyższa przesłanka została spełniona, bowiem Wnioskodawca informuje o możliwości zawarcia umowy, udziela pomocy Korzystającym przy zawieraniu umów ubezpieczenia oraz wykonuje czynności przygotowawcze zmierzające do zawarcia umowy. Brokerowi z kolei Wnioskodawca przekazuje materiały i informacje o ryzyku i potrzebach ubezpieczeniowych, które są niezbędne do zawarcia umowy ubezpieczenia. W przypadku natomiast nieopłacenia składek przez leasingobiorcę, wówczas Wnioskodawca przyjmuje na siebie obowiązek zapłaty należnej składki. Zainteresowany przekazuje także brokerowi oświadczenie o odstąpieniu od umowy, które ma realny wpływ na istnienie stosunku ubezpieczenia. W konsekwencji powyższego na gruncie regulacji podatkowych – w szczególności orzeczenia C-453/05 TSUE – zachowanie Wnioskodawcy winno być uznane za pośrednictwo ubezpieczeniowe. Wszystkie wymienione czynności są ukierunkowane na zawarcie umowy i obsługę umowy ubezpieczeniowej. Skutkiem powyższego Wnioskodawca uprawniony jest do zastosowania zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, do opisanych we wniosku czynności, które stanowią pośrednictwo ubezpieczeniowe.

Reasumując, opisane we wniosku usługi świadczone na rzecz brokera ubezpieczeniowego korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin