Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB3/423-135/13/PST
z 20 czerwca 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 marca 2013 r. (data wpływu 25 marca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu bankowego zaciągniętego w celu sfinansowania wypłaty wynagrodzenia na rzecz akcjonariusza z tytułu umorzenia akcji – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 marca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu bankowego zaciągniętego w celu sfinansowania wypłaty wynagrodzenia na rzecz akcjonariusza z tytułu umorzenia akcji.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

G. Spółka Akcyjna wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS xx, z siedzibą w T. przy ulicy K. 22, posiadająca numer NIP xx (dalej zwaną „Spółką” lub „Wnioskodawcą”) jest osobą prawną, polskim rezydentem podatkowym i zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o CIT podlega w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Dnia 9 listopada 2007 roku wszystkie akcje przysługujące P. S.a r.l. w Spółce zostały przeniesione na G. SA (societe anonyme) z siedzibą w Luxemburgu i spółka ta stała się jedynym akcjonariuszem. 24 listopada 2011 roku nastąpiła restrukturyzacja i doszło do połączenia spółek: P. S.a r.l. z siedzibą w Luksemburgu i G. S.A. z siedzibą w Luksemburgu poprzez przejęcie spółki G. S.A. przez P. .a r.l. Wskutek tego połączenia P. S.a r.l. jest ponownie od 24 listopada 2011 roku jedynym akcjonariuszem Wnioskodawcy.

Wnioskodawca planuje wypłatę na rzecz P. S.a r.l. jako jedynego akcjonariusza Spółki kwoty objętej tzw. zdolnością dywidendową na podstawie art. 348 § 1 KSH, tytułem dobrowolnego umorzenia części akcji posiadanych w Spółce przez P. S.a r.l. w trybie nabycia akcji własnych przez Spółkę celem umorzenia. Podstawowe kroki prawne związane z realizacją wypłaty poprzez dobrowolne umorzenie części akcji posiadanych w Spółce przez P. S.a r.l. byłyby następujące:

• podjęcie przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie Wnioskodawcy uchwały w sprawie upoważnienia Zarządu do nabycia akcji własnych Spółki;
• zawarcie przez Wnioskodawcę umowy nabycia akcji celem umorzenia z P. Holdings S.a r.l.;
• podjęcie przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie uchwały w sprawie umorzenia akcji nabytych od P. S.a r.l.;
• podjęcie przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie uchwał w sprawie obniżenia kapitału zakładowego i zmiany statutu Spółki w następstwie umorzenia.

Nabycie części akcji własnych celem umorzenia będzie finansowane z kwot wskazanych w art. 348 § 1 KSH, który określa tzw. zdolność dywidendową spółki. W latach ubiegłych Spółka osiągnęła zysk, a uzyskane środki przeznaczyła na rozwój i bieżącą działalność. Wypłata należnego akcjonariuszowi wynagrodzenia z tytułu nabycia akcji celem umorzenia akcji z bieżących wpływów finansowych może spowodować dla Wnioskodawcy znaczące problemy związane z brakiem możliwości regulowania bieżących zobowiązań. Powoduje to, że wypłata tytułem dobrowolnego umorzenia części akcji ma zostać sfinansowana z kredytu bankowego, który zostanie udzielony Wnioskodawcy przez bank.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy odsetki zapłacone w przyszłości od kredytu bankowego zaciągniętego przez Wnioskodawcę na sfinansowanie wypłaty na rzecz akcjonariusza tytułem nabycia części akcji własnych celem umorzenia będą stanowić koszt uzyskania przychodu?

Stanowisko Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy odsetki zapłacone od kredytu bankowego zaciągniętego przez Spółkę na sfinansowanie nabycia części akcji własnych celem ich umorzenia finansowane z kwot określonych w art. 348. § 1 KSK, będą stanowić koszty uzyskania przychodu dla Wnioskodawcy. Wysokość kwoty, która może być przeznaczona na wypłatę, wynika z art. 348 § 1 KSH, który określa tzw. zdolność dywidendową (nadwyżkę bilansową) spółki akcyjnej, stanowiąc, że „Kwota przeznaczona do podziału między akcjonariuszy nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, akcje własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub statutem powinny być przeznaczone z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.”

Bilansowo źródłem finansowania wynagrodzenia z tytułu nabycia akcji przez spółkę celem ich umorzenia, są zyski z lat ubiegłych osiągnięte przez Wnioskodawcę. Zyski te nie były wypłacane akcjonariuszowi lecz były wykorzystywane na bieżącą działalność Wnioskodawcy przyczyniając się do powiększania przychodów. Aktualnie finansowanie należnego akcjonariuszowi wynagrodzenia z tytułu nabycia akcji przez spółkę celem ich umorzenia z bieżących przychodów Spółki może spowodować problemy związane z brakiem możliwości kontynuowania działalności w prowadzonym rozmiarze i tym samym zmniejszenie przychodów Spółki. Zdaniem Wnioskodawcy, koszt zapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego w celu zachowania płynności finansowej w związku z koniecznością sfinansowania wypłaty wynagrodzenia za umorzone akcje ma związek z bieżącą działalnością Spółki i w konsekwencji powinien zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu jako koszt związany z jej przychodami. Wynika to z następującego rozumowania:

1. osiąganie zysku jest podstawowym celem funkcjonowania spółek kapitałowych, jak i wspólników, których kapitał zaangażowany jest w funkcjonowanie spółki i osiąganie przez nią przychodów;
2. niezaciągnięcie kredytu w razie braku środków finansowych na wypłatę zysku spowoduje, że spółki będą zmuszone wycofać środki finansowe z bieżącej działalności po to, by zapewnić je na wypłatę dywidendy, co finalnie będzie musiało prowadzić do ograniczenia rozmiaru działalności a nawet strat, a w efekcie spowoduje ograniczenie przychodów;
3. do ograniczenia przychodów będzie również prowadziło nieangażowanie zysków uzyskanych przez akcjonariusza w bieżącą działalność gospodarczą wyłącznie w celu zapewnienia środków finansowych na przyszłą wypłatę dywidendy.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż kredyt na wypłatę zysków lat ubiegłych nie tylko zabezpiecza źródło przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, ale też zapobiega utracie płynności finansowej. W konsekwencji wydatki ponoszone przez spółki w związku z zaciągnięciem kredytu na wypłatę dywidendy czy też na wypłatę, finansowanego z tego samego źródła co dywidenda, nabycia udziałów (akcji) celem umorzenia, takie jak odsetki, prowizje, etc, należy traktować, w ocenie Wnioskodawcy jako wydatki spełniające przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, a więc uprawniające do zaklasyfikowania ich do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Należy wskazać, iż na przeszkodzie uznania odsetek od kredytów zaciągniętych na finansowanie przez spółki nabycia udziałów (akcji) celem umorzenia jako koszty uzyskania przychodów nie stoi art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. c ustawy o CIT. Zgodnie z powołanym przepisem nie stanowią kosztu uzyskania przychodu wydatki na umorzenie kapitałów pozostających w związku z utworzeniem (nabyciem), powiększeniem lub ulepszeniem źródła przychodów. Odsetki od kredytu zaciągniętego z uwagi na konieczność nabycia akcji własnych w celu umorzenia nie stanowią jednak wydatków na umorzenie kapitałów w rozumieniu tego przepisu, gdyż odsetki od kredytu nie są wydatkami niezbędnymi dla dokonania umorzenia akcji.

Jak słusznie wskazał NSA w wyroku z dnia 8 sierpnia 2012 r. (II FSK 143/11) „(...) Wyłączenie wydatków wskazanych w tym przepisie z kosztów uzyskania przychodów jest niewątpliwie konsekwencją wyłączenia z przychodów mających wpływ na podstawę opodatkowania przychodów uzyskanych na utworzenie lub powiększenie kapitałów pieniężnych. Skoro przychody związane z utworzeniem bądź powiększeniem kapitału zakładowego były neutralne podatkowo, to również wydatki związane z obniżeniem kapitału zakładowego (czyli swoistym zwrotem przychodów uzyskanych na utworzenie bądź powiększenie kapitału zakładowego) nie powinny być uznane za koszty uzyskania przychodu. Wydatkami koniecznymi w celu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia będą wydatki związane ze spłaceniem akcjonariuszy czy związane z formalnościami zgłoszenia sądowi obniżenia kapitału. Nie będą ich natomiast stanowiły odsetki od kredytu zaciągniętego na wykupienie akcji, nie jest to bowiem wydatek niezbędny (w każdym wypadku) dla dokonania umorzenia akcji. Na wymóg oceny danego wydatku pod kątem jego związku i niezbędności jego poniesienia w celu podwyższenia kapitału zwrócono uwagę w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 stycznia 2011 r., II FPS 6/10 (ONSAiWSA z 2011 r., nr 3, poz. 46). Analogicznie należy w związku z tym oceniać wydatki, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 10 lit.c u.p.d.o.p. Słusznie w związku z tym wywodzi skarżąca, że skoro art. 16 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.p. wyłącza z kosztów uzyskania przychodów wydatki na umorzenie kapitałów pozostających w związku z utworzeniem (nabyciem), powiększeniem lub ulepszeniem źródła przychodów, to wydatkiem takim nie są odsetki od kredytu zaciągniętego na spłacenie akcjonariuszy”.

Tym samym odsetki od kredytu zaciągniętego na wypłatę wynagrodzenia tytułem nabycia akcji przez spółkę celem umorzenia finansowanych bilansowo z kwot wskazanych w art. 348 § 1 KSH, który określa tzw. zdolność dywidendową spółki, są tożsame z odsetkami od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy i możliwość uznania ich jako koszt uzyskania należy rozpatrywać w świetle wykładni art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Zgodnie ze stanowiskiem doktryny, jak też części orzecznictwa ponoszone przez spółki wydatki związane z obsługą kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy należy traktować jako wydatek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą, gdyż kredyt taki nie tylko zabezpiecza źródło przychodów, jakim jest prowadzona przez spółkę działalność gospodarcza, ale również zapobiega utracie płynności finansowej. Argumenty te odnoszą się także do wypłaty przez spółki kwot tytułem nabycia udziałów (akcji) celem umorzenia finansowanych ze środków pochodzących z tak zwanej zdolności dywidendowej.

Jak słusznie zauważono m.in. w wyroku NSA z 3 kwietnia 2012 r. (II FSK 249/12), zaciągnięcie kredytu na wypłatę dywidendy należy traktować jako wydatek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Osiąganie zysku jest bowiem zarówno podstawowym celem funkcjonowania spółek kapitałowych, jak i wspólników, których kapitał zaangażowany jest w funkcjonowanie spółki i osiąganie przez nią przychodów. W razie braku środków finansowych na wypłatę dywidendy niezaciągnięcie kredytu zmusiłoby spółki do wycofywania już zaangażowanych w działalność gospodarczą środków finansowych tylko po to, by zapewnić je na wypłatę dywidendy.

Zasadność rozumowania wynika z uzasadnienia powołanego wyroku, które Wnioskodawca poniżej przytacza:

1. "Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek - poza wyraźnie wskazanymi w ustawie - wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego lub pośredniego związku z przychodem i racjonalnością działania dla osiągnięcia tego przychodu. Sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest jednoznaczny, trzeba rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku.
   
2. Zaciągnięcie przez spółkę kredytu na wypłatę dywidendy należy taktować, jako wydatek związany z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., bowiem osiąganie zysku jest zarówno podstawowym celem funkcjonowania spółki akcyjnej, jak i wspólników, których kapitał zaangażowany jest w funkcjonowanie spółki i osiąganie przez nią przychodów.”

Uzasadniając przytoczone tezy, Sąd zaznaczył, iż „wycofywanie” w analizowanej sprawie już zaangażowanych w działalność gospodarczą środków finansowych tylko po to by zapewnić
je na przyszłą wypłatę dywidendy byłoby działaniem nieracjonalnym i w dodatku prowadziłoby do strat związanych z karami umownymi, odszkodowaniami, itp. Podobnie nieracjonalnymi
z gospodarczego punktu widzenia byłyby - zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego - takie działania spółki, które polegałyby na nieangażowaniu własnego kapitału w działalność gospodarczą tylko po to by zapewnić środki finansowe na przyszłą wypłatę dywidendy
dla akcjonariuszy, a której termin wypłaty jest nieznany. Zauważyć bowiem należy, że dopóki nie podjęto uchwały o podziale zysku stanowi on własność spółki akcyjnej i z tego tytułu może ona środkami finansowymi wchodzącymi w skład zysku dowolnie dysponować. Jak podniósł
w dalszej części swojej wypowiedzi Sąd, walne zgromadzenie akcjonariuszy może przecież przeznaczyć cały zysk lub jego część na inne cele, np. na wypłaty pracownikom czy władzom spółki bądź nawet na sfinansowanie ważniejszy inwestycji spółki, czy wpłatę na fundusze obowiązkowe przewidziane w statucie spółki (art. 396, art. 427 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, Dz. U. nr 94, poz. 1037, z późn. zm.).

Przedstawioną argumentację Sąd wsparł stwierdzeniem odwołującym się do kryterium racjonalności zachowania. Podkreślił on mianowicie, że kosztami uzyskania przychodów będą wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, jeżeli są one racjonalnie uzasadnione, a każdy wydatek oceniany jest z tego punktu widzenia. Przywołując wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 lipca 2003 r. sygn. akt SA/Bd 1819/03, zaakcentował on konieczność uwzględniania „związku wydatku z sytuacją finansową przedmiotu gospodarczego w kontekście jego racjonalnych potrzeb”. Jak przyznał, choć cel wydatku określa sam podatnik, to organy podatkowe i sądy administracyjne w ramach uprawnień kontrolnych mają prawo, a nawet obowiązek oceniać czy działalność podatnika w tym zakresie nie narusza prawa i wręcz weryfikować stanowisko podatnika kwalifikującego dane wydatki do kosztów uzyskania przychodu. Taka ocena w swej istocie musi więc wnikać w sens ekonomicznych działań podatnika i nie jest przez to równoznaczna z ingerencją w swobodę jego decyzji gospodarczych. Jak zasygnalizowano, w innym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego podniesiono, iż przy ocenie wydatków na odsetki od kredytu jako kosztu potrącalnego zachodzi potrzeba badania, czy kredyt był przeznaczony przez spółkę na własne potrzeby (wyrok z dnia 19 stycznia 2007 r., II FSK 1314/05, „Monitor Podatkowy” 2007, nr 11, s. 34).

W tym świetle tych ustaleń nie powinna budzić zastrzeżeń teza, że zaciągnięcie przez spółkę kredytu na wypłatę dywidendy można taktować, jako wydatek związany z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., gdyż osiąganie zysku jest zarówno podstawowym celem funkcjonowania spółki akcyjnej, jak i wspólników, których kapitał zaangażowany jest w funkcjonowanie spółki i osiąganie przez nią przychodów. Co więcej zaciągnięty przez spółkę kredyt na wypłatę dywidendy w takim przypadku nie tylko zabezpieczy źródło przychodów jakim jest działalność gospodarcza, jak i zapobiegnie utracie płynności finansowej.

Argumenty przemawiające za tezą Wnioskodawcy zawiera wyrok NSA z dnia 10 czerwca 2009 r. (II FSK 234/08). Newralgicznym jego punktem jest już sama teza, w której NSA stwierdza: „1. Zgodnie z art. 15 ust. 1 PDOPrU, odsetki zapłacone od kredytu na wypłatę dywidendy mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli zaciągnięcie kredytu było racjonalne z ekonomicznego punktu widzenia.”

W uzasadnieniu wzmiankowanego orzeczenia odnajdujemy natomiast następujący wywód: „Nie sposób ponadto zgodzić się z argumentacją sądu, że prawidłowe funkcjonowanie spółki akcyjnej nie jest elementem prowadzącym do zabezpieczenia źródła przychodów. Wręcz przeciwnie prawidłowo prowadzona spółka akcyjna to taka, która dotrzymuje zawartych umów i nie wycofuje się z zawartych, a także i taka, która nie przechowuje kapitału bez angażowania go w przedsięwzięcia gospodarcze. Prowadzenie działalności gospodarczej w dobie rozwiniętej gospodarki rynkowej musi prowadzić w sposób nieunikniony do korzystania z kredytów bankowych. Odsetki zaś od takiego kredytu będą zawsze kosztami zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. (…) Niewątpliwie więc odsetki od kredytu są w tym rozumieniu wydatkiem ponoszonym na zachowanie i zabezpieczenie źródła przychodu jakim jest działalność gospodarcza albowiem zaciągnięty kredyt umożliwia spółce bezpieczne zaspokojenie roszczeń akcjonariuszy z tytułu dywidendy.”

Kluczowy jest także argument, stanowiący iż: „jeżeli organ podatkowy odmawia spółce prawa do potrącenia odsetek, o których mowa powyżej, to narusza tym samym nie tylko art. 15 ust. 1 PDOPrU, ale także zasadę swobodnego przepływu kapitału, która wynika z art. 56 ust. 1 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE)”.

Zapatrywanie odmawiające zaliczania odsetek od zaciągniętego kredytu do kosztów uzyskania przychodu potencjalnie powoduje naruszanie prawa europejskiego. Przyjęcie tej wykładni sprawia, iż przepisy ustawy o CIT mogłyby zostać zakwalifikowane jako stanowiące przeszkodę lub przynajmniej ograniczające nabywanie akcji w spółkach, lub za takie, które są w stanie zniechęcić inwestorów z innych Państw Członkowskich do inwestowania w spółki (wyrok TS z dnia 23 października 2007 roku, C-112/05). Takie ich zaliczenie skutkować może uznaniem za środki krajowe ograniczające swobodny przepływ kapitału w rozumieniu art. 56 ust. 1 Traktatu. Wobec tego zauważyć wypadnie, iż wykładnia przepisu art. 15 CIT, odmawiająca uznania opisywanych odsetek za koszt uzyskania przychodu jest sprzeczna z art. 56 TWE. Podobne stanowisko zaprezentował WSA we Wrocławiu w wyroku z 3 lutego 2011 r. (I SA/Wr 1422/10). Stwierdził m.in., że kredyty zaciągnięte na prowadzenie działalności gospodarczej, jak i kredyt wykorzystany na wypłatę dywidendy, są w swym celu podobne, gdyż oba służą zapewnieniu płynności finansowej lub jej zwiększeniu w celu rozwoju gospodarczego spółki. W konsekwencji odsetki od kredytu na rachunku bieżącym wykorzystanego na wypłatę dywidendy mogą być kosztem uzyskania przychodów.

Zważywszy na powyższe zdaniem Wnioskodawcy odsetki zapłacone od kredytu bankowego zaciągniętego przez Spółkę na sfinansowanie nabycia części akcji własnych celem ich umorzenia finansowane z kwot określonych w art. 348 § 1 KSH, będą stanowić koszt uzyskania przychodu dla Wnioskodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Umorzenie akcji w spółce akcyjnej zostało uregulowane w przepisach art. 359 – 361 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm. – dalej: „Ksh”). Zgodnie z art. 359 § 1 Ksh, akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut.

Z kolei art. 359 § 2 Ksh stanowi, że umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy.

Jak wynika z powyższych uregulowań, bezpośrednim skutkiem umorzenia jest zmniejszenie łącznej wartości nominalnej posiadanych przez akcjonariuszy akcji. Za zgodą akcjonariuszy spółki akcyjnej umorzenie akcji może nastąpić bez wynagrodzenia. W takim przypadku następuje nieodpłatne nabycie akcji przez spółkę.

W myśl art. 455 § 1 Ksh, kapitał zakładowy obniża się, w drodze zmiany statutu, przez zmniejszenie wartości nominalnej akcji, połączenie akcji lub przez umorzenie części akcji oraz w przypadku podziału przez wydzielenie. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego oraz ogłoszenie o zwołaniu walnego zgromadzenia powinny określać cel obniżenia, kwotę, o którą kapitał zakładowy ma być obniżony, jak również sposób obniżenia (art. 455 § 2 Ksh).

Ponadto zauważyć należy, że stosowanie do art. 456 § 1 Ksh - o uchwalonym obniżeniu kapitału zakładowego zarząd niezwłocznie ogłasza, wzywając wierzycieli do zgłoszenia roszczeń wobec spółki w terminie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, ze zm. – dalej: „ustawa”) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Powołany przepis ma charakter ogólny (tzw. klauzula generalna). Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Przesłankę celowości kosztu uważa się za spełnioną, gdy istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem danego kosztu a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Nie ma przy tym znaczenia, czy dany wydatek przyniósł oczekiwany skutek w postaci osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła. Istotne jest, czy w momencie jego ponoszenia podatnik mógł – obiektywnie oceniając – oczekiwać takiego efektu.

Omawiana ustawa nie zawiera przy tym legalnej definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii. Zgodnie z ww. przepisem, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń (art. 12 ust. 1 pkt 1 - 2 ustawy). Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy można stwierdzić, że co do zasady przychodem jest każda wartość wchodzącą do majątku podatnika, mającą definitywny charakter, powiększająca jego aktywa, którą może on rozporządzać jak własną.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje również pojęć: „źródła przychodów”, „zachowanie źródła przychodów”, „zabezpieczenie źródła przychodów”. Korzystając z zasad wykładni językowej, można jednak wskazać, że zgodnie ze znaczeniem tych pojęć funkcjonującym na gruncie języka powszechnego:

• mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”; „przyczyna czegoś”; synonimami tego pojęcia są m.in. zarzewie, czynnik sprawczy, powód, pochodzenie;
• „zachować”, „zachowywać” oznacza „pozostać w posiadaniu czegoś”, „dochować coś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności”, „podtrzymać, utrzymać coś”;
• „zabezpieczać”, „zabezpieczyć” to „zapewnić ochronę przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym”, „uczynić bezpiecznym”, „zapewnić utrzymanie się czegoś w dotychczasowym stanie”, „uczynić coś mocniejszym, trwalszym, odpornym na szkodliwe działanie czegoś”, „zapobiec niszczeniu czegoś”
  
  
  
  (http://sjp.pwn.pl; Słownik języka polskiego. Tom III., pod red. M. Szymczaka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1981 r.; A. Dąbrówka, E. Geller, R. Turczyn, Słownik synonimów, Warszawa 2001).
  
  

Wobec powyższego, źródłem przychodu w rozumieniu ww. ustawy są wszelkie stany, zdarzenia lub czynności (a także zespoły zdarzeń lub czynności), które powodują uzyskiwanie przychodu - są przyczyną jego powstawania. Źródło przychodów można określić szeroko, w sposób ogólny (np. rodzaj działalności prowadzonej przez podatnika), jak i w sposób bardziej precyzyjny (np. stosunek prawny, którego stroną jest podatnik; składnik majątku podatnika). W szczególności, źródłami przychodów są stany, zdarzenia lub czynności będące powodem (podstawą, przyczyną) uzyskania przez podatnika przysporzeń i wartości wymienionych w art. 12 ust. 1 ustawy. Zachowaniem albo zabezpieczeniem tych źródeł są natomiast działania podejmowane przez podatnika odpowiednio w celu ich utrzymania (zapobieżenia ich utracie) albo zapobieżenia ich niszczeniu.

Należy przy tym podkreślić, że sam fakt poniesienia danego wydatku w związku z prowadzoną działalnością nie jest decydujący dla uznania, że spełnia on przesłankę celowości, wynikającą z art. 15 ust. 1 ustawy. Nie każdy bowiem wydatek ponoszony w ramach prowadzonej działalności ma na celu uzyskanie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła. W odniesieniu do kosztów nieobjętych wyłączeniem z art. 16 ust. 1 ustawy, można stwierdzić, że kwestia ich związku z działalnością prowadzoną przez podatnika stanowi jeden z istotnych elementów, które powinny być uwzględniane przy ocenie ich celowości – nie przesądza jednak samoistnie o możliwości zaliczenia tych kosztów do kategorii kosztów podatkowych.

Kierując się kryterium stopnia powiązania istniejącego pomiędzy kosztem a celem, jakiemu ma służyć, ustawodawca wyróżnia koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami i koszty uzyskania przychodów inne niż bezpośrednio związane z przychodami (tzw. koszty pośrednie), różnicując moment ich potrącalności (art. 15 ust. 4, 4b - 4e ustawy). Do pierwszej z wymienionych kategorii należą takie wydatki, których poniesienie ma bezpośrednio na celu uzyskanie konkretnych przychodów. W ich przypadku możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru.

Natomiast pośrednie koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, których ponoszenie jest racjonalnie uzasadnione jako służące osiąganiu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu ich źródła, nie ma jednak możliwości przypisania ich do określonych, konkretnych przychodów. Do tego rodzaju kosztów zalicza się m.in. koszty zarządu ponoszone przez spółkę kapitałową (wydatki związane z działaniem organu zarządzającego spółki kapitałowej), uznając, że – jako ogólne, stałe koszty dotyczące jej funkcjonowania jako osoby prawnej i podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą – są ponoszone w celu uzyskiwania przychodów.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania oraz przedstawione zdarzenie przyszłe należy zatem zauważyć, iż możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu bankowego zaciągniętego w celu sfinansowania wypłaty wynagrodzenia na rzecz akcjonariusza z tytułu umorzenia akcji jest uzależniona od kwestii spełniania tzw. „przesłanki celowości”, określonej w art. 15 ust. 1 ustawy. Tylko bowiem w odniesieniu do odsetek od kredytu służącego uzyskaniu przychodów, zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów można rozważać możliwość zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodu.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż zaciągnięcie kredytu bankowego zaciągniętego w celu sfinansowania wypłaty wynagrodzenia na rzecz akcjonariusza z tytułu umorzenia akcji nie ma charakteru działań ogólnych (standardowych) związanych z szeroko rozumianą działalnością gospodarczą Spółki, których celem jest osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Zaciągnięcie kredytu bankowego celem sfinansowania przedmiotowej transakcji ma charakter szczególny i nie sposób doszukać się chociażby pośredniego związku pomiędzy ponoszonymi wydatkami na odsetkami od kredytu a działaniami służącymi uzyskaniu przychodów, zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Podsumowując, w przedstawionym stanie sprawy, odsetki od kredytu bankowego zaciągniętego w celu sfinansowania wypłaty wynagrodzenia na rzecz akcjonariusza z tytułu umorzenia akcji nie mogą w związku z tym być uznane za koszty służące uzyskaniu przychodów, zabezpieczeniu czy zachowaniu źródła przychodów.

Nie mogą tym samym zostać uznane za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Ponadto trzeba zauważyć, iż obniżenie kapitału zakładowego na wskutek umorzenia akcji nie przyczynia się do poprawy kondycji finansowej Spółki czy też nie służy zachowaniu jej bytu. Przeciwnie, może ono powodować konieczność wcześniejszego zaspokojenia wierzycieli spółki (co wynika z wcześniej cytowanego przepisu art. 456 § 1 Ksh), a tym samym pogarszać jej sytuację finansową.

Reasumując stanowisko Spółki wyrażone we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego należy uznać za nieprawidłowe.

Jednocześnie w odniesieniu do powołanych bądź przytoczonych przez Wnioskodawcę orzeczeń sądów administracyjnych należy stwierdzić, że są to rozstrzygnięcia, które zostały wydane w indywidualnych sprawach, osadzonych w konkretnych stanach faktycznych i nie są wiążące dla tutejszego organu wydającego przedmiotową interpretację.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż stanowisko tutejszego organu znajduje potwierdzenie m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 sierpnia 2012 r., sygn. akt I FSK 143/11, które to fragmenty orzeczenia sama Spółka cytuje we wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012, poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.