INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 14 lipca 2011r. (data wpływu 15 lipca 2011r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług w zakresie dochodzenia odszkodowań jest:

• nieprawidłowe w przedmiocie objęcia ww. usług zwolnieniem z podatku VAT od 1 styczna 2011r.,
• prawidłowe w przedmiocie objęcia zwolnieniem z podatku VAT ww. usług, wykonanych do 31 grudnia 2010r., a za które zapłata nastąpiła po tej dacie,
• nieprawidłowe w przedmiocie objęcia zwolnieniem z podatku VAT ww. usług, wykonanych po 31 grudnia 2010r. na podstawie umów zlecenia zawartych z klientami przed 1 stycznia 2011r.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 15 lipca 2011r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie dochodzenia odszkodowań.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie PKD 66.29.Z - pozostała działalność wspomagająca ubezpieczenia i fundusze emerytalne, polegającą na reprezentowaniu osób fizycznych na podstawie udzielonych pełnomocnictw przed towarzystwami ubezpieczeniowymi.

Do czynności spółki należy pozyskiwanie Klientów, podpisywanie z nimi stosownych umów o dochodzenie odszkodowań, a później sporządzanie roszczeń odszkodowawczych i występowanie z nimi do towarzystw ubezpieczeniowych celem uzyskania odszkodowania. Kolejnymi czynnościami podczas procesu zmierzającego do wypłaty odszkodowania są ponadto: sporządzanie odpowiedzi na otrzymywaną korespondencję z towarzystw ubezpieczeniowych, przesyłanie różnego rodzaju uzupełnień dokumentacji, negocjacje w sprawach wysokości odszkodowań, podpisywanie ugód w imieniu klientów. Spółka wszelkie czynności mające doprowadzić do wypłaty odszkodowania na rzecz swoich Zleceniodawców, prowadzi na drodze pozasądowej.

Powyższe czynności Spółka wykonuje odpłatnie, uzyskując przychody na zasadzie prowizji ustalonej każdorazowo ze Zleceniodawcą.

W przypadku braku porozumienia z podmiotem odpowiedzialnym za zaistniałe zdarzenie na drodze polubownej, po uprzedniej konsultacji ze Zleceniodawcą, Spółka przekazuje sprawy do dalszego prowadzenia do współpracującej ze spółką kancelarią prawną, w celu wyegzekwowania ewentualnej dalszej części odszkodowania na drodze sądowej. Po pozytywnym rozstrzygnięciu sprawy w sądzie, tj. orzeczeniu przez sąd odszkodowania na rzecz Zleceniodawcy, Spółka pobiera ustalone wynagrodzenie prowizyjne, zgodnie z zawartą umową o dochodzenie odszkodowania.

Dotychczas działalność Spółki zakwalifikowana była według PKWiU 67.20.10-00 - usługi pomocnicze związane z ubezpieczeniami i funduszami emerytalno-rentowymi bez obowiązujących ubezpieczeń społecznych, a obecnie PKWiU 66.29.19.0 - pozostałe usługi wspomagające ubezpieczenia i fundusze emerytalne, gdzie indziej nieskiasyfikowane. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, załącznika nr 4 do ustawy, oraz na podstawie otrzymanej indywidualnej interpretacji od Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 4 października 2007 roku (IPPP2/443-912/10-4/MM), spółka korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

W roku 2011 profil działalności spółki nie zmienił się.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy po zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, spółka nadal może korzystać po dacie 1 stycznia 2011r. ze zwolnienia z podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37, w związku z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT...
2. Jeśli spółka nie będzie mogła po dniu 1 stycznia 2011 roku korzystać ze zwolnienia z podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37, to czy wpływy na konto Spółki po dacie 1 stycznia 2011 roku, czyli po dniu zmiany stawki wysokości podatku od towarów i usług, które były następstwem czynności wykonanych przed tą datą, lub dotyczą umów zlecenia zawartych z Klientami przed 1 stycznia .2011 roku, mogą być zwolnione z podatku VAT...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy

Ad.1

TAK - opisane powyżej usługi korzystają w dalszym ciągu ze zwolnienia przedmiotowego w zakresie podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37, w związku z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011r. (stan prawny od dnia 1 stycznia 2011 r.), gdyż są to szeroko pojęte usługi ubezpieczeniowe, co potwierdza zaklasyfikowanie przedmiotowych usług według PKD z 2007 roku, do sekcji "K" - DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA, a wykonywane usługi nie należą do usług prawniczych, jak również windykacyjnych.

Ad.2

TAK - art. 41 ust 14a ustawy o podatku VAT mówi, że w przypadku czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem, która została wykonana przed dniem zmiany stawki podatku, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, czynność ta podlega opodatkowaniu według stawek podatku obowiązujących dla tej czynności w momencie jej wykonania.

W prowadzonej przez spółkę działalności trudno określić pojęcie „wykonanie usługi”, gdyż proces likwidacji szkody jest procedurą mogącą trwać kilka miesięcy, a nawet kilka lat i niejednokrotnie czynności wykonane przez M. w postaci pisania pism do towarzystw ubezpieczeniowych, uzupełnianie dokumentacji oraz prowadzenie negocjacji ws. wysokości wypłat odszkodowań, do prowadzonych spraw, odbywało się przed dniem zmiany ustawy o podatku VAT, natomiast wpływy na konto M. następowały po dniu zmiany podatku VAT. Sytuacje takie wynikały z powodu procedur stosowanych przez towarzystwa ubezpieczeniowe, jak np. wzywanie klientów na komisje lekarskie, celem orzeczenia stanu zdrowia, wyjaśnianie okoliczności zdarzenia, oczekiwanie na wyroki sądów, itp., jak również wynikały z opieszałości likwidatorów szkód zatrudnianych w towarzystwach ubezpieczeniowych, zagubienia pism i innych, na które to ani klient, ani Spółka nie miała i nie ma żadnego wpływu.

W takich sytuacjach nielogiczne byłoby przerzucanie obowiązku zapłaty podatku VAT na Spółkę, do umów o dochodzenie odszkodowania, jakie Spółka zawarła z klientami rok, dwa lub nawet trzy lata przed zmianą ustawy o podatku VAT, a od tej daty tj. np. zawarcie umowy z Klientem w 2008 roku, do dnia wpływu odszkodowania np. 1/2011, zostało wykonane szereg czynności, które mieściły się w okresie zwolnienia z podatku VAT. Nadto godziłoby to w interesy Spółki, która odnotowałaby mniejsze zyski. Trudno także byłoby obciążać klienta zapłatą podatku VAT z umowy o dochodzenie odszkodowania, zawartej przed dniem zmiany ustawy o podatku VAT, gdyż umowa nie regulowała tej kwestii i według oceny Wnioskodawcy niezgodne byłoby to z zasadami współżycia społecznego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

• nieprawidłowe w przedmiocie objęcia ww. usług zwolnieniem z podatku VAT od 1 styczna 2011r.,
• prawidłowe w przedmiocie objęcia zwolnieniem z podatku VAT ww. usług, wykonanych do 31 grudnia 2010r., a za które zapłata nastąpiła po tej dacie,
• nieprawidłowe w przedmiocie objęcia zwolnieniem z podatku VAT ww. usług, wykonanych po 31 grudnia 2010r. na podstawie umów zlecenia zawartych z klientami przed 1 stycznia 2011r.
  
  

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 5a ww. ustawy towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Konsekwencją powyższego zapisu jest fakt, iż w sytuacji gdy prawodawca nie dokonał przywołania stosownego symbolu PKWiU dla danego towaru lub usługi w przepisach w zakresie podatku VAT klasyfikacji należy dokonać na podstawie cech charakterystycznych dla danego świadczenia i takim właśnie świadczeniem są usługi świadczone przez Wnioskodawcę, będące przedmiotem niniejszej interpretacji, dla których prawodawca nie dokonał odwołania do statystyk publicznych.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Co do zasady stosownie do art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a ww. ustawy stawka podatku w okresie od 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r. wynosi 23% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 oraz art. 146f.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż z dniem 1 stycznia 2011r. weszła w życie ustawa z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476). Przepisy nowelizacji uchylają załącznik nr 4 do ustawy, zawierający wykaz usług zwolnionych od podatku i przenoszą uregulowania dotyczące tej tematyki do treści ustawy. Zasadnicze znaczenie ma w tym przypadku dodanie do art. 43 ustawy punktu 37, regulującego zwolnienia od podatku usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. Ponadto, przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4 do ustawy, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Według art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Zatem, w pierwszej kolejności należy określić jakie czynności miał na myśli prawodawca formułując w art. 43 ust. 1 pkt 37 zwolnienie dla świadczonych usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Stosownie do art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347.1 ze zm.), państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Należy odnotować na samym początku, że terminy używane do określenia zwolnień podatku przewidziane w artykule 13 Dyrektywy muszą być wiernie interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa 348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties <1989> ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v Germany <2002> ECR I-5811, paragraf 43).

Jest ustalonym prawem precedensowym, że zwolnienia te stanowią niezależne pojęcia prawa wspólnotowego, którego celem jest uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych Państwach Członkowskich.

W związku z powyższym tut. Organ wydając interpretację w stanie prawnym od dnia 1 stycznia 2011r. określa ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych. Natomiast, „czynność ubezpieczeniowa”, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe TSUE w sprawie C-8/01 orzekł jednak, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (sprawy: Card Protection Plan C-349/96, paragraf 17 i Skania C-240/99, paragraf 37).

Trybunał wprawdzie orzekł, że wyrażenie „transakcje ubezpieczeniowe” nie obejmuje wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo jest na tyle obszerne, że obejmuje zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38).

Jednak w akapicie 41 sprawy Skandia Trybunał podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w akapicie 39 niniejszego wyroku okazuje się, iż tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B(a) Szóstej Dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Natomiast zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy brokerem lub pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

Z kolei, w sprawie C-453/05 TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca prowadzi m.in. działalność obejmującą:

• sporządzanie roszczeń odszkodowawczych i występowanie z nimi do towarzystw ubezpieczeniowych celem uzyskania odszkodowania.
• sporządzanie odpowiedzi na otrzymywaną korespondencję z towarzystw ubezpieczeniowych,
• przesyłanie różnego rodzaju uzupełnień dokumentacji,
• negocjacje w sprawach wysokości odszkodowań,
• podpisywanie ugód w imieniu klientów.
  
  

Rynkowa potrzeba wykonywania tej działalności wynika z faktu, że na osobie poszkodowanej ciąży obowiązek zgłoszenia szkody i wykazania jej rozmiaru. Obowiązek ten wynika zarówno z art. 6 kc – „ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne”, jak i z praktyki działalności ubezpieczeniowej wskazującej na to, że to osoba poszkodowana lub jej pełnomocnik musi zgłaszać zarówno szkodę jak i związane z nią roszczenia wraz z uzasadnieniem i pełną dokumentacją zgłaszanych roszczeń.

Biorąc pod uwagę opis sprawy stwierdzić należy, iż Wnioskodawca nie wykonuje czynności ubezpieczeniowych. Czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Wnioskodawca nie występuje w roli ubezpieczyciela, który w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz ubezpieczonego klienta.

Zauważyć należy, iż „czynność ubezpieczeniowa”, w każdym wypadku związana będzie z istnieniem stosunku umownego między ubezpieczycielem, który na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług może korzystać ze zwolnienia z tego podatku, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Natomiast z opisu sprawy wynika, iż między Wnioskodawcą a zleceniodawcami nie istnieje żaden stosunek prawny ubezpieczenia.

Wnioskodawca nie świadczy również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka.

W konsekwencji, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę będące przedmiotem wniosku, nie stanowią usług ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika, iż prawodawca zwolnił od podatku również usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Czynności wykonywane przez pośrednika ubezpieczeniowego dotyczą czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agencyjne) oraz czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej (brokerskie).

Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego. Usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego to usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

Wnioskodawca w przedmiotowej sprawie nie jest podmiotem wykonującym czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agentem), a jedynie podmiotem udzielającym pomocy osobom poszkodowanym w uzyskiwaniu odszkodowania od towarzystw ubezpieczeniowych bez konieczności dochodzenia przez klienta Wnioskodawcy przedmiotowych roszczeń na własną rękę.

W konsekwencji, świadczenia na rzecz klientów wykonywane przez Wnioskodawcę nie będą stanowić usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę są w rezultacie rozumiane jako forma wsparcia dla klienta, który od towarzystw ubezpieczeniowych dochodzi roszczenia odszkodowawczego.

Biorąc pod uwagę powyższe, czynności wykonywane na rzecz poszkodowanych, będące przedmiotem wniosku, nie stanowią również usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika również, iż ustawodawca zwolnił z opodatkowania podatkiem od towarów i usług usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. Podkreślić należy, iż zwolnienie od podatku od towarów i usług pewnych czynności stanowi wyjątek od ogólnej zasady, zgodnie z którą dostawa towarów i świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej. Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, winien być on interpretowany ściśle, co oznacza, że przywołany powyżej fragment przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ma zastosowanie wyłącznie do zawarcia umowy ubezpieczenia przez ubezpieczającego, a nie do wykonywania innych czynności mających jedynie pośredni związek z zawartą umową ubezpieczenia na rachunek klienta.

Wykonywane przez Wnioskodawcę ww. czynności nie stanowią usług w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, a są czynnościami technicznymi, pomocniczymi wykonywanymi na rzecz osoby ubezpieczonej lub poszkodowanej, aby mogła od towarzystw ubezpieczeniowych otrzymać odszkodowanie. Powyższe czynności nie są bezpośrednio związane z zawartymi umowami ubezpieczenia, a ich niewykonanie przez Wnioskodawcę, ale przez inny podmiot w żaden sposób nie wpłynęłoby na treść i jakość umowy ubezpieczenia.

Nie są to również usługi wskazane w art. 43 ust. 13 ustawy, gdyż nie stanowią one elementu usługi wskazanej w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej.

Czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach umowy zawartej z poszkodowanym nie można także uznać za usługę stanowiącą element usługi ubezpieczeniowej lub reasekuracyjnej bądź też usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, która sama stanowi odrębną całość i jest właściwa oraz niezbędna do świadczenia tych usług. Bowiem, charakter tych czynności wskazuje, iż są one co prawda konsekwencją zawartej umowy, jednakże nie można ich uznać za usługę właściwą dla usługi ubezpieczeniowej (uzyskanie odszkodowania w związku z poniesioną szkodą przez ubezpieczonego w związku z zawartym wcześniej ubezpieczeniem). Bowiem ubezpieczony w celu uzyskania odszkodowania, zgodnie z zasadami określonymi umową ubezpieczenia, jest zobowiązany zgłosić poniesioną szkodę, natomiast ubezpieczyciel jako zainteresowany sam dokonuje oglądu i szacowania szkody. Zatem, jeżeli klient towarzystwa ubezpieczeniowego w zakresie swoich obowiązków jako strona umowy ubezpieczeniowej zleca wykonanie tych czynności innemu podmiotowi (na podstawie pełnomocnictwa) oraz rozszerza zakres umocowania również o dodatkowe czynności ustalenia rozmiaru i wysokości szkody, lub też pełnomocnik działa w tym zakresie, jednak w celu weryfikacji orzeczenia ubezpieczyciela, to dochodzi do zawarcia pomiędzy Wnioskodawcą a ubezpieczonym odrębnej umowy niż umowa ubezpieczenia. Zatem czynności te nie korzystają ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 13 ustawy.

Problem usług pokrewnych do usług ubezpieczeniowych był przedmiotem wyroku TSUE z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie C-8/01 Assurandor-Societetet (orzeczenie już wcześniej cytowane), działającym w imieniu Taksatorringen przeciwko Skatteministeriet, w którym rozstrzygnięto, że wyceny szkód pojazdów silnikowych dokonane przez stowarzyszenie w imieniu swoich członków będących firmami ubezpieczeniowymi nie są ani transakcjami ubezpieczeniowymi, ani usługami pokrewnymi transakcjom ubezpieczeniowym, które świadczą maklerzy lub przedstawiciele ubezpieczeniowi w znaczeniu tego postanowienia. Powyższe orzeczenie odnosi się co prawda do nieco odmiennej sytuacji niż ta przedstawiona w wniosku lecz wyraża pewną ogólną zasadę pozwalającą zaliczyć usługi związane z ubezpieczeniami a tym samym objąć je zwolnieniem z podatku VAT.

Zatem stwierdzić należy, iż usługi świadczone przez Wnioskodawcę na zlecenie i w imieniu poszkodowanego nie są usługami właściwymi do usług ubezpieczeniowych świadczonych przez firmy ubezpieczeniowe a tym samym nie korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 37 oraz w art. 43 ust. 13 ustawy.

Zgodnie z art. 41 ust. 14a i ust. 14h ustawy podatku od towarów i usług, w przypadku czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem, która została wykonana przed dniem zmiany stawki podatku, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, czynność ta podlega opodatkowaniu według stawek podatku obowiązujących dla tej czynności w momencie jej wykonania. W przypadku:

1. opodatkowania podatkiem czynności uprzednio zwolnionych od podatku,
2. zwolnienia od podatku czynności uprzednio opodatkowanych podatkiem

-przepisy art. 14a-14g stosuje się odpowiednio.

Przepisy te wskazuje, iż zastosowanie stawki VAT w wysokości 22% ewentualnie zwolnienia będzie miało miejsce wyłącznie w sytuacji gdy dostawa towarów lub świadczenie usług zostało wykonane do 31 grudnia 2011r. a obowiązek podatkowy powstał po tej dacie.

Jak już wskazano powyżej Wnioskodawca prowadzi m.in. działalność obejmującą:

• sporządzanie roszczeń odszkodowawczych i występowanie z nimi do towarzystw ubezpieczeniowych celem uzyskania odszkodowania,
• sporządzanie odpowiedzi na otrzymywaną korespondencję z towarzystw ubezpieczeniowych,
• przesyłanie różnego rodzaju uzupełnień dokumentacji,
• negocjacje w sprawach wysokości odszkodowań,
• podpisywanie ugod w imieniu klientów.
  
  

Powyższe czynności Spółka wykonuje odpłatnie, uzyskując przychody na zasadzie prowizji ustalonej każdorazowo ze Zleceniodawcą.

Zdaniem tut. organu w przypadku przedmiotowej usługi można mówić, iż została ona wykona wraz zakończeniem ostatniej czynności podjętej w celu uzyskania odszkodowania dla klienta.

Warto tutaj też zwrócić uwagę na art. 19 ust. 1 i ust. 4 ustawy, gdzie określono ogólną zasadę powstawania obowiązku podatkowego, zgodnie którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż w sytuacji zakończenia świadczenia usługi do 31 grudnia 2010r. na rzecz podmiotów, dla których Spółka nie jest zobowiązana wystawić faktury VAT tzn. na rzecz osób fizycznych nieprowadzącym działalności gospodarczej (art. 106 ust. 1 i ust. 4 ustawy) obowiązek podatkowy powstanie do 31 grudnia 2010r. i tym samym usługa ta korzysta ze zwolnienia z podatku VAT, a art. 41 ust. 14a ustawy w ogóle nie znajdzie zastosowania w takiej sytuacji.

Natomiast w przypadku zakończenia świadczenia usługi do 31 grudnia 2010r. na rzecz podmiotów, dla których Spółka jest zobowiązana wystawić fakturę z tytułu świadczenia tych usług, a faktura ta zostanie wystawiona po ww. dacie obowiązek powstanie w chwili wystawienia tej faktury. W takiej sytuacji znajdzie zastosowanie art. 41 ust. 14a ustawy i usługa ta korzysta ze zwolnienia z podatku VAT.

Należy zauważyć, że w obu tych przypadkach moment otrzymania zapłaty jest nieistotny dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego jak również nie warunkuje stawki podatku VAT.

Natomiast ustawodawca nie przewidział możliwości zastosowania zasad opodatkowania obowiązujących do 31 grudnia 2010r. dla usług, które zostały zrealizowane po tej dacie lecz zawarcie umów na ich realizacje nastąpiło do 31 grudnia 2011r. W takiej sytuacji usługi te świadczone przez Wnioskodawcę, dla których obowiązek podatkowy, zgodnie z art. 19 ust. 1 i ust. 4 ustawy, powstanie w roku 2011 będą podlegały opodatkowaniu stawką VAT 23%.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za:

• nieprawidłowe w przedmiocie objęcia ww. usług zwolnieniem z podatku VAT od 1 styczna 2011r.,
• prawidłowe w przedmiocie objęcia zwolnieniem z podatku VAT ww. usług, wykonanych do 31 grudnia 2010r., a za które zapłata nastąpiła po tej dacie,
• nieprawidłowe w przedmiocie objęcia zwolnieniem z podatku VAT ww. usług, wykonanych po 31 grudnia 2010r. na podstawie umów zlecenia zawartych z klientami przed 1 stycznia 2011r.
  
  

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.