Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/415-814/12-4/AJ
z 30 listopada 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 22 sierpnia 2012 r. (data wpływu 24 sierpnia 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 19 listopada 2012 r. (data wpływu 21 listopada 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu zwolnienia z obowiązku spłaty odsetek karnych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 sierpnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu zwolnienia z obowiązku spłaty odsetek karnych.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 oraz 14b § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 12 listopada 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Zainteresowaną do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawczynię, iż nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia.

Pouczono również Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 12 listopada 2012 r. (skutecznie doręczono dnia 16 listopada 2012 r.). W dniu 21 listopada 2012 r. Zainteresowana uzupełniła ww. wniosek (data nadania w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego – 20 listopada 2012 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 8 sierpnia 2001 r. Zainteresowana wraz z mężem zaciągnęła w banku kredyt odnawialny w wysokości 8.000 zł. W wyniku rozwodu w 2006 r. i ustnego podziału majątku to były mąż Zainteresowanej miał spłacić ww. kredyt, którego w efekcie nie spłacił w całości.

Spłaty pozostałej części kapitałowej dokonała Wnioskodawczyni, zawierając z bankiem umowę ugody, w której zobowiązała się do jednorazowej spłaty zadłużenia, a bank zwolnił Ją ze spłaty naliczonych już odsetek karnych w wysokości 4.299 zł. Karne odsetki musi spłacić były mąż Zainteresowanej – współkredytobiorca.

Bank dochodził już roszczeń wobec ww. współkredytobiorcy na drodze postępowania egzekucyjnego. W tej sprawie w dniu 31 marca 2011 r. sąd rejonowy wydał postanowienie nakazując byłemu mężowi Wnioskodawczyni zwrot bankowi kwoty odsetek karnych wraz

z opłatami sądowymi. W tej chwili postępowanie wobec Niego prowadzi komornik sądowy.

W lutym 2012 r. Zainteresowana otrzymała z banku PIT-8C, który wykazała na druku PIT-36, co wiązało się z opłatą podatku dochodowego od kwoty odsetek karnych.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowana wskazała, iż w § 8 ust. 2 umowy kredytowej bank daje sobie prawo do naliczania odsetek „W razie nie spłacenia kredytu odnawialnego w umownym terminie (…) bank nalicza (…) odsetki według zmiennej stopy procentowej, określonej w uchwale zarządu banku dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych, po upływie okresu wypowiedzenia, w stan natychmiastowej wykonalności”. Bank z tego prawa skorzystał i naliczył odsetki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zwolnienie ze spłaty naliczonych odsetek karnych tylko jednego współkredytobiorcy (Wnioskodawczyni) stanowi faktyczny Jej przychód i musi zapłacić podatek dochodowy, gdy spłatę owych odsetek karnych bank dochodzi od drugiego współkredytobiorcy solidarnego?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie powinna zapłacić podatku dochodowego od kwoty naliczonych karnych odsetek, z której spłaty została jedynie zwolniona jako jeden ze współkredytobiorców, a musi je spłacić drugi kredytobiorca – były mąż.

Zwolnienie Zainteresowanej – zgodnie z § 5 umowy ugody zawartej z bankiem – ze spłaty owej kwoty karnych odsetek nie skutkowało w efekcie umorzeniem ww. odsetek. Spłatę owych karnych odsetek bank dochodzi od drugiego współkredytobiorcy tj. męża Wnioskodawczyni. Tak więc bank odzyska całość zadłużenia i nie może być mowy o przychodzie dla Zainteresowanej, bowiem w efekcie owe karne odsetki nie zostały umorzone. Ich spłata jest wymagalna od drugiego, solidarnego współkredytobiorcy.

Wnioskodawczyni uważa, że o przychodzie z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można mówić w momencie gdy ktoś komuś coś da, podaruje, umorzy etc.

Bank nic Zainteresowanej nie umorzył, ani nie darował bo te odsetki wymaga od drugiego solidarnego kredytobiorcy. Zdaniem Wnioskodawczyni, bank dokonał jedynie podziału zadłużenia. I tak kapitał odzyskał od Zainteresowanej, a cała kwotę odsetek karnych odzyska od drugiego współkredytobiorcy solidarnego. Bank nic nikomu nie umorzył i nie można mówić

o przychodzie, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zainteresowana uważa, że bank nie powinien wystawić Wnioskodawczyni PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy wynika natomiast, że jednym ze źródeł przychodów są „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym do końca 2011 r. - za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia

w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Należy zauważyć, iż za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Stwierdzić również należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji „nieodpłatnych świadczeń”, dlatego każdy przypadek wymaga wnikliwej analizy pod kątem zaistnienia przesłanek pozwalających na ustalenie, że miało miejsce nieodpłatne przysporzenie w majątku danej osoby fizycznej (świadczenia nieodpłatne to szczególnego rodzaju świadczenia, w przypadku których otrzymujący odnosi określoną korzyść nie świadcząc nic w zamian).

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zmianami), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Tzw. odsetki karne, które należy odróżnić od odsetek będących swego rodzaju opłatą za korzystanie ze środków finansowych banku, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Stosownie do art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16,
poz. 93 ze zm.) kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez

np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w 2001 r. pozostając w związku małżeńskim
Wnioskodawczyni wraz z mężem zaciągnęła w banku kredyt odnawialny. W wyniku rozwodu w 2006 r. i ustnego podziału majątku to były mąż Zainteresowanej miał spłacić ww. kredyt, którego w efekcie nie spłacił w całości.

Spłaty pozostałej części kapitałowej dokonała Wnioskodawczyni, zawierając z bankiem umowę ugody, w której zobowiązała się do jednorazowej spłaty zadłużenia, a bank zwolnił Ją ze spłaty naliczonych już odsetek karnych. Karne odsetki musi spłacić były mąż Zainteresowanej, będący solidarnie odpowiedzialny za zadłużenie.

Zainteresowana wskazała, iż w § 8 ust. 2 umowy kredytowej bank daje sobie prawo do naliczania odsetek, bowiem w razie nie spłacenia kredytu odnawialnego w umownym terminie bank nalicza odsetki według zmiennej stopy procentowej, określonej w uchwale zarządu banku dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych, po upływie okresu wypowiedzenia, w stan natychmiastowej wykonalności. Bank z tego prawa skorzystał i naliczył odsetki.

Z powyższego wynika zatem, iż opisana umowa kredytowa jednoznacznie określała zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiązała nimi strony umowy, wobec czego odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne.

Dopiero w wyniku ugody co do spłaty zadłużenia, bank zwolnił Zainteresowaną ze spłaty naliczonych odsetek karnych, które to zwolnienie w stosunku do Niej wywołuje takie same skutki prawne jak umorzenie.

Mając na względzie powyższe, stwierdzić należy, iż zwolnienie ze spłaty naliczonych przez bank odsetek karnych od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej, jest przysporzeniem skutkującym powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Gdyby bowiem nie doszło do zawarcia ugody, w wyniku której nastąpiło zwolnienie z zapłaty opisanych odsetek, Wnioskodawczyni byłaby zobowiązana do ich uregulowania w pełnej wysokości. Tym samym, Wnioskodawczyni odniosła wymierną korzyść materialną, bowiem został zwolniony z konkretnego zobowiązania finansowego.

Dodać należy, że bez wpływu na sytuację podatkową Wnioskodawczyni w przedmiotowej sprawie pozostaje fakt, że bank dochodzi spłaty odsetek karnych od drugiego z współkredytobiorców solidarnych.

W konsekwencji wartość zwolnionych odsetek karnych od udzielonego kredytu stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W takiej sytuacji po stronie Banku istniał obowiązek wystawienia informacji PIT-8C o wysokości uzyskanego przychodu z tytułu umorzonych odsetek karnych, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis ten stanowi, iż osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Reasumując, w następstwie zwolnienia ze spłaty przedmiotowych odsetek karnych, doszło po stronie Wnioskodawczyni do powstania, podlegającego opodatkowaniu, przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

– t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.