Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/415-155/13/MK
z 2 maja 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 31 stycznia 2013 r. (wpływ do Organu – 05 lutego 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie wzajemnego świadczenia nieodpłatnie pomocy w ramach banku czasu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 05 lutego 2013 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie wzajemnego świadczenia nieodpłatnie pomocy w ramach banku czasu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca planuje utworzenie banku czasu, czyli nieformalnej instytucji pośredniczącej we wzajemnej wymianie usług pomiędzy jej członkami. Celem projektu jest utworzenie na terenie poszczególnych dzielnic miasta (jednej lub kilku), grup samopomocowych, co przyczyni się do integracji i aktywizacji społecznej oraz wzmocnienia postaw obywatelskich pośród mieszkańców miasta.

Działanie banku czasu będzie się opierać na nieodpłatnej wymianie usług pomiędzy uczestnikami projektu. Wstępując do „banku” uczestnik deklaruje, jakie usługi może i chce świadczyć oraz uzyskuje informację o tym z jakich usług (oferowanych przez innych uczestników „banku”) może skorzystać. Wymiana usług może mieć charakter bezpośredniej pomocy wzajemnej, gdy osoba A wykonuje usługę dla osoby B, a w zamian osoba B świadczy usługę na rzecz osoby A, jak również charakter pośredni, gdy osoba A świadczy usługę dla osoby B natomiast otrzymuje w zamian usługę od osoby C lub D, które również partycypują w działaniach „banku”. Kiedy uczestnik wykona usługę na rzecz kogoś innego otrzymuje w zamian godziny, które następnie może zamienić na potrzebną mu usługę świadczoną przez innego uczestnika projektu. Działalność banku czasu w żaden sposób nie wiąże się z rozliczeniami finansowymi.

Jednostką rozliczeniową jest 1 godzina, co oznacza, że każda usługa, niezależnie od jej charakteru i szacowanej wartości rynkowej, ma taką samą wartość.

Działaniu banku czasu towarzyszyć będą cykliczne spotkania tematyczne, których rolą będzie integrowanie uczestników, zwiększanie zaufania pomiędzy członkami grupy oraz umożliwienie bezpośredniego umawiania się na wymiany.

Grupa osób prywatnych zamierza świadczyć sobie wzajemnie pomoc w drobnych bieżących sprawach (tzw. bank czasu ).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy taka wzajemna pomoc jest źródłem powstania obowiązku podatkowego?

Wnioskodawca uważa, że pomoc świadczona i otrzymywana nieodpłatnie przez osoby fizyczne uczestniczące w tzw. banku czasu nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w zakresie podatku dochodowego.

Instytucja samopomocowa opierająca się na wymianie usług pomiędzy jej członkami określana terminem tzw. banku czasu charakteryzuje się tym, iż indywidualne osoby świadczą bezpłatną pomoc bezpośrednio na rzecz konkretnych osób fizycznych w zamian zyskując możliwość uzyskania pomocy w takim zakresie, w jakim jej potrzebują.

Zdaniem Wnioskodawcy, tego typu działalność nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego z uwagi na niezarobkowy i niezorganizowany charakter świadczonych usług, a działalności osób uczestniczących w banku czasu nie należy traktować jako działalności gospodarczej. Ponadto gdy osoby wzajemnie świadczą sobie określone usługi nieodpłatnie, nie powstaje dochód, a więc nie ma przedmiotu, który można opodatkować.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Należy zauważyć, iż bank czasu to najczęściej nieformalna instytucja samopomocowa opierająca się na bezgotówkowej wymianie usług pomiędzy jej członkami.

W zależności od swoich umiejętności i zasobów uczestnicy banku deklarują, jakie rodzaje usług mogą świadczyć na rzecz innych, a osoby koordynujące jego działalność na bieżąco kierują taką pomoc do potrzebujących, zgodnie ze zgłaszanym zapotrzebowaniem. Usługi świadczone na rzecz innych członków banku czasu są odnotowywane. Jednostką rozliczeniową jest najczęściej zwykła godzina, niezależnie od rynkowej wartości usługi. „Zarobione” w ten sposób godziny można następnie „wydać” na potrzebną w danej chwili pomoc, której udzieli któraś z osób należących do systemu, oferująca interesującą nas usługę.

Banki czasu w Polsce nie mają formy zinstytucjonalizowanej. Nie funkcjonują samodzielnie w obrocie prawnym, nie mają przyznanej zdolności prawnej odrębną ustawą, a więc nie posiadają osobowości prawnej, jak również nie są to jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.

Świadczona przez indywidualnych członków bezpłatna pomoc kierowana jest bezpośrednio do konkretnych, potrzebujących tej pomocy osób fizycznych, a nie wykonywana na rzecz organizacji pozarządowych, organów administracji publicznej, czy też innych jednostek organizacyjnych.

Charakter i sposób prowadzonej działalności w ramach banków czasu wskazują, że działalność ta nie odpowiada definicji działalności gospodarczej, określonej w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 1220, poz. 1447 ze zm.).

W myśl art. 2 tej ustawy działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Z kolei z przepisu art. 4 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej (art. 4 ust. 2 ww. ustawy).

Z powołanych przepisów należy wnosić, iż zarówno uczestniczące osoby fizyczne, jak i same banki czasu nie są przedsiębiorcami (art. 2 i 4 ww. ustawy).

Tak więc usług świadczonych przez banki czasu, powstałe i funkcjonujące jako organizacje społeczności lokalnej, na zasadzie bezpłatnej, wzajemnej pomocy ich członków nie można zaliczyć do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Podstawową zasadą podatku dochodowego jest zasada powszechności opodatkowania. Jest ona wyrażona w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Przepis ten stanowi, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przepisu art. 11 ust. 2a ww. ustawy wynika, iż wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

1. jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
2. jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu;
3. jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
4. w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
   
   

Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika (art. 11 ust. 2b ww. ustawy).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca planuje utworzenie banku czasu, czyli nieformalnej instytucji pośredniczącej we wzajemnej wymianie usług pomiędzy jej członkami. Celem projektu jest utworzenie na terenie poszczególnych dzielnic miasta (jednej lub kilku) grup samopomocowych, co przyczyni się do integracji i aktywizacji społecznej oraz wzmocnienia postaw obywatelskich pośród mieszkańców miasta.

Działanie banku czasu będzie się opierać na nieodpłatnej wymianie usług pomiędzy uczestnikami projektu. Wstępując do „banku” uczestnik deklaruje, jakie usługi może i chce świadczyć oraz uzyskuje informację o tym z jakich usług (oferowanych przez innych uczestników „banku”) może skorzystać. Wymiana usług może mieć charakter bezpośredniej pomocy wzajemnej, gdy osoba A wykonuje usługę dla osoby B, a w zamian osoba B świadczy usługę na rzecz osoby A, jak również charakter pośredni, gdy osoba A świadczy usługę dla osoby B natomiast otrzymuje w zamian usługę od osoby C lub D, które również partycypują w działaniach „banku”. Kiedy uczestnik wykona usługę na rzecz kogoś innego otrzymuje w zamian godziny, które następnie może zamienić na potrzebną mu usługę świadczoną przez innego uczestnika projektu. Działalność banku czasu w żaden sposób nie wiąże się z rozliczeniami finansowymi. Jednostką rozliczeniową jest 1 godzina, co oznacza, że każda usługa, niezależnie od jej charakteru i szacowanej wartości rynkowej, ma taką samą wartość.

Działaniu banku czasu towarzyszyć będą cykliczne spotkania tematyczne, których rolą będzie integrowanie uczestników, zwiększanie zaufania pomiędzy członkami grupy oraz umożliwienie bezpośredniego umawiania się na wymiany.

W świetle powyższego trudno uznać, iż osoba korzystająca w danym momencie z usług innej osoby otrzymuje z tego tytułu dochód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mimo zasady powszechności opodatkowania nie można bowiem twierdzić, iż pomoc sąsiedzka, czy też inna działalność danej osoby fizycznej polegająca na udzielaniu wsparcia czy wzajemnych nieodpłatnych usług podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tak szeroka interpretacja zasady powszechności opodatkowania mogłaby doprowadzić do wręcz absurdalnej sytuacji, w której otrzymana pomoc, czy to niewielka, czy też daleko szersza powoduje powstanie obowiązku podatkowego u osoby taką pomoc otrzymującej.

Należy jednakże podkreślić, iż w sytuacji, gdy za daną usługę osoba fizyczna otrzymałaby jakiekolwiek wynagrodzenie, w tym o charakterze rzeczowym to jego wartość stanowiłaby dla tej osoby przychód z tzw. innych źródeł i podlegałaby opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej określonej w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z przedstawionym przez Wnioskodawcę zdarzeniem przyszłym można uznać, iż opisane w nim przypadki nie powodują powstania obowiązku podatkowego. Z przedstawionego zdarzenia przyszłego nie wynika bowiem, aby osoby biorące udział w tej wymianie świadczeń, będą świadczyły „usługi” wchodzące w zakres prowadzonej działalności gospodarczej.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.