Interpretacja Ministra Finansów
DD3/033/5/MCA/09/DD-35
z 28 listopada 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 8 sierpnia 2008 r. Nr ITPB2/415-544/08/TJ, wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 7 maja 2008 r. (data wpływu 12 maja 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 lipca 2008 r. (data wpływu 30 lipca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych umorzonych należności z tytułu nieuregulowanych odpłatności za świadczenia niepieniężne z pomocy społecznej, jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 maja 2008 r. Wnioskodawca złożył ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 28 lipca 2008 r. (data wpływu 30 lipca 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych umorzonych należności z tytułu nieuregulowanych odpłatności za świadczenia niepieniężne z pomocy społecznej oraz nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca przedstawił następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest jednostką organizacyjną nieposiadajacą osobowości prawnej – jednostką budżetową Gminy Miasta – realizującą zadania z zakresu pomocy społecznej oraz świadczeń rodzinnych.

Wnioskodawca dysponuje środkami publicznymi, pochodzącymi zarówno ze środków samorządowych, jak również z dotacji celowych z budżetu państwa. Dotacje z budżetu państwa w zakresie pomocy społecznej, są przeznaczone na realizację zadań zleconych w zakresu administracji rządowej, a także na realizację zadań własnych Miasta. W myśl art. 115 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.), Miasto może otrzymać dotacje celowe z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych.

Zgodnie z art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.), także zadania z zakresu świadczeń rodzinnych są finansowane w formie dotacji celowych z budżetu państwa.

Do finansowania zadań Wnioskodawcy środkami samorządowymi, jak również wymienionymi dotacjami celowymi, zastosowanie mają przepisy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104, z późn. zm.).

Dyrektor Wnioskodawcy, działając na podstawie upoważnień udzielonych przez Radę Miasta oraz Prezydenta Miasta, jest uprawniony do umorzenia należności pobieranych przez Wnioskodawcę, w tym m.in. z tytułu:

• nieuregulowanych odpłatności za świadczenia niepieniężne (w tym usługi), o których mowa w art. 36 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej,
• nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, o których mowa w art. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Podstawą prawną umorzenia w randze ustaw są:

• dla nieuregulowanych odpłatności za świadczenia niepieniężne z ustawy o pomocy społecznej – art. 43 w związku z art. 42 ustawy o finansach publicznych oraz art. 98 ustawy o pomocy społecznej,
• dla nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych – art. 30 ust. 9 w związku z art. 30 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych.
  
  

W wymienionych przepisach zawarta została konstrukcja umorzenia. W przedmiotowej sprawie należnościami są dwa wskazane wyżej rodzaje wierzytelności, które faktycznie stanowią:

1. opłaty wynikające z art. 96 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, które nie zostały uregulowane za świadczenia niepieniężne wymienione w art. 36 pkt 2 tej ustawy, w tym w szczególności:
• nieuregulowana odpłatność za usługi opiekuńcze, o której mowa w art. 50 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej,
• nieuregulowana odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej, o której mowa w art. 10 ust. 4, art. 59 ust. 1, art. 60 ust. 1, art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3, a także w art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej,
• nieuregulowana odpłatność za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych, o których mowa w art. 97 ust. 1, ust. 2 i ust. 5 ustawy o pomocy społecznej,
• nieuregulowana odpłatność za pobyt w rodzinnie zastępczej lub całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej, o której mowa w art. 10 ust. 3, a także w art. 78 ust. 11 pkt 8, art. 79 ust. 1, 2 i 3 oraz w art. 81 ust. 1-6 ustawy o pomocy społecznej;
2. nienależnie pobrane świadczenia rodzinne, objęte art. 30 ustawy o świadczeniach rodzinnych, w tym w szczególności:
• świadczenia rodzinne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń rodzinnych albo wstrzymanie wypłaty świadczeń rodzinnych w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobrania,
• świadczenia rodzinne przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia.

W zakresie świadczeń niepieniężnych z pomocy społecznej, bardziej właściwą do zastosowania wobec świadczeniobiorców formą ulgi znoszącej ich zobowiązania – w odróżnieniu od zastosowanego przy świadczeniach pieniężnych „odstąpienia od żądania zwrotu”, o którym mowa w art. 104 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej – jest „umorzenie”, którego konstrukcja pozwala wprost odnieść się do aspektu finansowego świadczeń niepieniężnych.

W przypadku dokonania umorzenia w zakresie któregokolwiek z dwóch wymienionych rodzajów należności, na Wnioskodawcy – z uwagi na treść art. 39 ust. 3 oraz art. 42a w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – może ciążyć obowiązek sporządzania informacji PIT-8C.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. czy kwoty umorzeń w zakresie nieuregulowanych odpłatności za świadczenia niepieniężne z zakresu pomocy społecznej oraz nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, stanowią przychód z innych źródeł i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
2. czy ciąży na nim obowiązek sporządzania informacji PIT-8C?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy do przychodów z innych źródeł nie wchodzą zarówno umorzone nieuregulowane odpłatności za świadczenia niepieniężne z pomocy społecznej, jak również umorzone nienależnie pobrane świadczenia rodzinne. W konsekwencji, Wnioskodawca nie jest zobowiązany do sporządzania informacji PIT-8C.

Z treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z kolei, w myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności (...) inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów z określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Zarówno w przedmiocie nieuregulowanych odpłatności za świadczenia niepieniężne z zakresu pomocy społecznej, jak również w kwestii nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, możliwość umorzenia tych należności ma pierwotne źródło w art. 43 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. Dodatkowo, w przypadku nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, możliwość umorzenia należności z tego tytułu została potwierdzona przepisem szczególnym (art. 30 ust. 9 ustawy o świadczeniach rodzinnych).

Jednocześnie, tym samym przepisem szczególnym nadana została definicja nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych (art. 30 ust. 2), a także obowiązek ich zwrotu (art. 30 ust. 1). Obowiązek zwrotu wydatków poniesionych na świadczenia z pomocy społecznej wynika natomiast z art. 96 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej.

Zdaniem Wnioskodawcy, zarówno w sytuacji gdy dotychczasowi świadczeniobiorcy (stając się dłużnikami), nie uregulują należności z tytułu odpłatności za świadczenia niepieniężne z zakresu pomocy społecznej, lub gdy nie dokonają zwrotu nienależnie pobranych świadczeń (zaś świadczeniodawca w roli wierzyciela w określonych warunkach te należności umorzy), wówczas nie wystąpi nieodpłatne świadczenie w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ze względu na fakt, iż zarówno świadczenia z ustawy o pomocy społecznej (w tym niepieniężne), jak również świadczenia z ustawy o świadczeniach rodzinnych - w myśl odpowiednio: art. 21 ust. 1 pkt 79 oraz pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne są od podatku dochodowego – kwoty wierzytelności z tytułu tychże dwóch rodzajów świadczeń, po dokonaniu ich umorzenia, również nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i nie powinny rodzić obowiązku sporządzania informacji PIT-8C.

W potencjalnym przypadku, w którym „dłużnik” nie wywiązuje się z zobowiązania, nie powinno się twierdzić, iż stanowi to o fakcie nieodpłatnego świadczenia „wierzyciela” na rzecz „dłużnika”. Przeciwny pogląd prowadziłby do konkluzji, że każde umorzenie lub też nieterminowo regulowane zobowiązanie, winno podlegać opodatkowaniu jako nieodpłatne świadczenie na rzecz „dłużnika”.

Nie można przy tym zaprzeczyć, że w przedmiotowej sytuacji umorzenia kwot nienależnie pobranych świadczeń faktycznie oznaczać będą zmniejszenie bądź zlikwidowanie zobowiązań pieniężnych wobec czego po stronie świadczeniobiorców wystąpią określone korzyści. Kwoty tych umorzeń nie będą jednak stanowiły przychodów świadczeniodawców w świetle art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym nie wystąpi obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C, obejmujących kwoty umorzeń nieuregulowanych odpłatności za świadczenia niepieniężne z zakresu pomocy społecznej, jak również umorzeń nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, stwierdzam, co następuje.

Podstawową zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest powszechność opodatkowania, którą wyraża art. 9 ust. 1 ustawy dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą".

Przepis ten stanowi, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem wymienionych w art. 21, 52, 52a i art. 52c ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają zatem wszelkiego rodzaju dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia Ministra Finansów.

Jednocześnie, jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Przychodami z innych źródeł są zatem świadczenia przyznane na podstawie przepisów ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o świadczeniach rodzinnych. Z tym, że część z nich korzysta ze zwolnienia od podatku. Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r., wolne od podatku są świadczenia rodzinne wypłacone na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz zasiłki porodowe wypłacone na podstawie odrębnych przepisów. Natomiast stosownie do postanowień punktu 79 wskazanego przepisu, wolne od podatku dochodowego są świadczenia z pomocy społecznej. Co istotne, w przypadku świadczeń z pomocy społecznej – w przeciwieństwie do świadczeń rodzinnych - ustawodawca nie ograniczył zwolnienia od podatku wyłącznie do świadczeń o charakterze pieniężnym (wypłaconych).

W konsekwencji, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 79 ustawy, wolne od podatku są zarówno świadczenia z pomocy społecznej o charakterze pieniężnym (np. zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy, jak również wartość świadczeń niepieniężnych, do których zalicza się m.in. bilet kredytowy, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składki na ubezpieczenia społeczne, posiłek, niezbędne ubranie, usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy). Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym należności pieniężne, do których nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej, przypadające jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom organizacyjnym mogą być umarzane, a ich spłata odraczana lub rozkładana na raty, na zasadach określonych przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, z zastrzeżeniem ust. 3. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa szczegółowe zasady, sposób i tryb udzielania ww. ulg oraz wskazuje organ lub osobę do tego uprawnioną (ust. 2).

Natomiast stosownie do postanowień art. 104 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej, w przypadkach szczególnych, zwłaszcza jeżeli żądanie zwrotu wydatków na udzielone świadczenie w całości lub w części stanowiłoby dla osoby zobowiązanej nadmierne obciążenie lub też niweczyłoby skutki udzielanej pomocy, właściwy organ na wniosek pracownika socjalnego lub osoby zainteresowanej może odstąpić od żądania takiego zwrotu.

Biorąc zatem pod uwagę treść zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 79 ustawy, należy uznać, iż do świadczeń z pomocy społecznej zalicza się wszelkie świadczenia, dla których źródłem jest pomoc społeczna, w tym zarówno o charakterze pieniężnym jak i niepieniężnym (w tym umorzenia, odstąpienie od żądania zwrotu świadczeń, które w wyniku przeprowadzonych ustaleń okazały się nienależnie wypłacone).

Natomiast zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2009 r., nie daje podstaw do stwierdzenia, iż umorzenie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych mieści się w zakresie tej regulacji. Na podstawie tego przepisu ze zwolnienia od podatku korzystają wyłącznie świadczenia o charakterze pieniężnym. Świadczy o tym użycie przez ustawodawcę wyrazu „wypłacone” w odniesieniu do świadczeń rodzinnych. Stąd w zakresie omawianego zwolnienia nie mieszczą się nieodpłatne świadczenia w postaci umorzenia należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, stosownie do postanowień art. 30 ust. 9 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Przepis ten stanowi, że organ właściwy, który wydał decyzję w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, może umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

Reasumując należy stwierdzić, iż w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2009 r., świadczeniobiorcy w związku z umorzeniem (odstąpieniem od żądania zwrotu) nienależnie pobranych:

1. świadczeń z pomocy społecznej uzyskali przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy, korzystający w całości ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 79 ustawy; przychodu tego nie wykazuje się w informacji PIT-8C,
2. świadczeń rodzinnych uzyskali przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy, niemieszczący się w zakresie zwolnienia od podatku wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy. W konsekwencji, przychód ten podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej wraz z innymi dochodami uzyskanymi przez świadczeniobiorcę w danym roku podatkowym. Jego wartość świadczeniodawca jest obowiązany wykazać w informacji PIT-8C sporządzonej stosownie do postanowień art. 42a ustawy.
   
   

W konsekwencji, interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy dotycząca zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji (8 sierpnia 2008 r.) w zakresie umorzonych należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych jest nieprawidłowa.

Jednocześnie należy zauważyć, iż ustawa dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) nadała nowe brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy. W rezultacie, z dniem 1 stycznia 2009 r. ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu korzystają zarówno świadczenia rodzinne o charakterze pieniężnym jak i niepieniężnym (np. umorzenia nienależnie pobranych świadczeń), otrzymane na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych. Zgodnie bowiem z literalnym (zmienionym) brzmieniem tego przepisu, wolne od podatku są świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów. Tym samym, umorzenie nienależnie pobranego świadczenia rodzinnego po 31 grudnia 2008 r., nie rodzi obowiązku podatkowego a świadczeniodawca nie jest obowiązany do sporządzenia informacji PIT-8C.

Mając powyższe na uwadze, za niezgodne z obowiązującymi przepisami ustawy należy uznać stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego. Tym samym należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 8 sierpnia 2008 r. Nr ITPB2/415-544/08/TJ.

POUCZENIE

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.