INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 25 maja 2012 r. (data wpływu do Organu – 31 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 maja 2012 r. do Organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W miesiącu lutym 2012 r. Wnioskodawczyni otrzymała od spółdzielni mieszkaniowej informację PIT-8C o wysokości przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym w kwocie 105.190,60 zł z tytułu wypłaty wkładu mieszkaniowego. W jej przekonaniu kwota ta jest nieprawidłowa i dlatego zwróciła się o wydanie interpretacji w tej sprawie.

Wnioskodawczyni wskazała, iż w dniu 20 lutego 1991 r. otrzymała przydział na zasadzie lokatorskiego prawa do lokalu. Rozliczenie finansowania tego lokalu, na dzień zasiedlenia, przedstawiało się następująco (przed denominacją):

Koszt budowy lokalu - 153.882.000 zł, w tym:

1. wkład własny przy zasiedleniu - 10%, tj. 15.388.200 zł
2. umorzenie części kredytu finansowane z budżetu państwa - 29,80 %, tj. 45.856.836 zł
3. kredyt do spłaty długoterminowej - 60,20%, tj. 92.636.964 zł.
   
   

Od 1996 roku spłata kredytów unormowana została ustawą o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1996 r. Nr 5, poz. 32). Zgodnie z tą ustawą Wnioskodawczyni spłacała kredyt wg tzw. normatywu, który zawierał zarówno część kredytu jak i odsetki. Część kredytu spłacana w kwocie normatywu była zaliczana na zwiększenie wkładu mieszkaniowego, natomiast kwoty spłacanych odsetek nie zwiększały wkładu mieszkaniowego.

Do dnia opuszczenia tego mieszkania, tj. do dnia 12 października 2011 r. kredyt podstawowy (spłacany w normatywie) został spłacony w całości, czyli Wnioskodawczyni spłaciła dodatkowe 60,20% wartości mieszkania na dzień zasiedlenia. Razem wyniosło to 70,20% wartości mieszkania, czyli 10% wkładu przy zasiedleniu + 60,20% - spłacony kredyt długoterminowy.

Wyliczona kwota przez spółdzielnię, jako podstawa opodatkowania, wynikała z art. 11 ust. 2² ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i przedstawiała się następująco:

1. wartość rynkowa lokatorskiego wkładu należnego do wypłaty---------------------132.400,00 zł
2. wniesiony wkład mieszkaniowy zwaloryzowany częściowo w1995 r.-----------------.887,71 zł
3. nominalna kwota umorzenia przy zasiedleniu--------------------------------------------4.585,74 zł
4. spłata odsetek budżetowych do PKO na dzień opuszczenia mieszkania--------------8.735,95 zł
5. podstawa opodatkowania-----------------------------------------------------------------105.190,60 zł
   
   

Powyższa kwota wniesionego wkładu mieszkaniowego wynika z faktycznych zapisów na koncie Wnioskodawczyni wkładu mieszkaniowego i wynika z kwoty wpłaconej przy zasiedleniu, tj. 10% wartości mieszkania oraz części kwot normatywu należnych do spłaty (w części dotyczącej spłaty samego kredytu). Razem zaksięgowana kwota na koncie Wnioskodawczyni wkładu mieszkaniowego wynosi 13.887,71 zł. Jak wynika to z rozliczenia wartości procentowych wysokość wniesionego wkładu mieszkaniowego stanowi 70,20% wartości mieszkania. A rozliczanie tej kwoty tylko w wymiarze kwot zaksięgowanych, czyli historycznych, jest błędne i tym samym obraz rozliczenia, tzn. podstawy opodatkowania, jest fałszywy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest wyliczenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uwzględniające pomniejszenie wartości rynkowej lokalu z roku 2011 o historyczną księgową wartość wniesionego wkładu mieszkaniowego wyliczoną według cen mieszkań z roku 1991 i 1995...

Zdaniem Wnioskodawczyni, podstawa opodatkowania powinna wynikać z następującego wyliczenia:

1. wartość rynkowa lokatorskiego wkładu należnego do wypłaty---------------------132.400,00 zł
2. nominalna kwota umorzenia przy zasiedleniu podlegająca spłacie do budżetu państwa-------------4.585,74 zł
3. aktualna wartość posiadanego wkładu (132.400 zł x 70,20%)-----------------------92.944,80 zł
4. podstawa opodatkowania-----------------------------------------------------------------34.869,46 zł
   
   

Istotą wyliczenia podstawy opodatkowania powinno być podejście wartościowe wynikające z procentowego udziału spłaty wartości mieszkania, a nie kwotowe (historyczne).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego. W kwestii prawidłowości wyliczenia podstawy opodatkowania wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z generalną zasadą opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Z wniosku wynika, iż w dniu 20 lutego 1991 r. Wnioskodawczyni otrzymała przydział na zasadzie lokatorskiego prawa do lokalu. Rozliczenie finansowania tego lokalu, na dzień zasiedlenia, przedstawiało się następująco (przed denominacją):

Koszt budowy lokalu - 153.882.000 zł, w tym:

1. wkład własny przy zasiedleniu - 10%, tj. 15.388.200 zł
2. umorzenie części kredytu finansowane z budżetu państwa - 29,80 %, tj. 45.856.836 zł
3. kredyt do spłaty długoterminowej - 60,20%, tj. 92.636.964 zł.
   
   

Wnioskodawczyni spłacała kredyt - zgodnie z ustawą o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw - wg tzw. normatywu, który zawierał zarówno część kredytu jak i odsetki. Część kredytu spłacana w kwocie normatywu była zaliczana na zwiększenie wkładu mieszkaniowego, natomiast kwoty spłacanych odsetek nie zwiększały wkładu mieszkaniowego.

Do dnia opuszczenia tego mieszkania, tj. do dnia 12 października 2011 r. kredyt podstawowy (spłacany w normatywie) został spłacony w całości, czyli Wnioskodawczyni spłaciła dodatkowe 60,20% wartości mieszkania na dzień zasiedlenia. Razem wyniosło to 70,20% wartości mieszkania, czyli 10% wkładu przy zasiedleniu + 60,20% - spłacony kredyt długoterminowy.

W miesiącu lutym 2012 r. Wnioskodawczyni otrzymała od spółdzielni mieszkaniowej informację PIT-8C o wysokości przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym w kwocie 105.190,60 zł z tytułu wypłaty wkładu mieszkaniowego.

Kwestię zwrotu wniesionego wkładu mieszkaniowego reguluje ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.).

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu obowiązującym do 31 lipca 2007 r., z członkiem spółdzielni ubiegającym się o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia zawiera umowę o budowę lokalu. Umowa ta, zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności, powinna zobowiązywać strony do zawarcia, po wybudowaniu lokalu, umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu, a ponadto powinna zawierać zobowiązanie członka spółdzielni do pokrywania kosztów zadania inwestycyjnego w części przypadającej na jego lokal przez wniesienie wkładu mieszkaniowego oraz do uczestniczenia w innych zobowiązaniach spółdzielni związanych z budową - określonych w umowie.

Członek, o którym mowa w ust. 1, wnosi wkład mieszkaniowy według zasad określonych w statucie w wysokości odpowiadającej różnicy między kosztem budowy przypadającym na jego lokal a uzyskaną przez spółdzielnię pomocą ze środków publicznych lub z innych środków uzyskanych na sfinansowanie kosztów budowy lokalu. Jeżeli część wkładu mieszkaniowego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu, członek jest obowiązany uczestniczyć w spłacie tego kredytu wraz z odsetkami w części przypadającej na jego lokal (art. 10 ust. 2 ww. ustawy).

Stosownie do art. 11 ust. 1 cyt. ustawy spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą ustania członkostwa oraz w innych wypadkach określonych w niniejszym rozdziale. (…).

W myśl art. 11 ust. 2 tej ustawy w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia zwraca zgodnie z postanowieniami statutu osobie uprawnionej wniesiony wkład mieszkaniowy albo jego wniesioną część, zwaloryzowane według wartości rynkowej lokalu. W rozliczeniu tym nie uwzględnia się długu obciążającego członka z tytułu przypadającej na niego części zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu wraz z odsetkami, o którym mowa w art. 10 ust. 3. Warunkiem wypłaty wartości wkładu mieszkaniowego albo jego części jest opróżnienie lokalu, o którym mowa w art. 7 ust. 1.

Przysługujący osobie uprawnionej wkład mieszkaniowy, ustalony w sposób przewidziany w ust. 2, nie może być wyższy od kwoty, jaką spółdzielnia jest w stanie uzyskać od członka obejmującego dany lokal w trybie przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię (art. 11 ust. 2¹).

Natomiast stosownie do art. 11 ust. 2¹ ww. ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu obowiązującym od 31 lipca 2007 r., w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu.

W myśl art. 11 ust. 2² ww. ustawy, z wartości rynkowej lokalu potrąca się przypadającą na dany lokal część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy. Jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, potrąca się również nominalną kwotę umorzenia kredytu lub dotacji, w części przypadającej na ten lokal oraz kwoty zaległych opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, a także koszty określenia wartości rynkowej lokalu.

Warunkiem wypłaty, o której mowa w ust. 2¹, jest opróżnienie lokalu ( art. 11 ust. 2⁴ ww. ustawy).

Z kolei, zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1115 ze zm.) pomoc państwa w spłacie kredytów mieszkaniowych, o których mowa w art. 1 ust. 2, polega na:

• przejściowym wykupieniu ze środków budżetu państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych (pkt 2);
• umorzeniu części zadłużenia kredytobiorców z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytów mieszkaniowych (pkt 3);
• wykupieniu ze środków budżetu państwa części zadłużenia kredytobiorców z tytułu skapitalizowanych odsetek (pkt 4).
  
  

Przez kredytobiorcę - stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy - należy rozumieć również członka spółdzielni mieszkaniowej, zajmującego lokal obciążony kredytem zaciągniętym przez spółdzielnię, lub osobę niebędącą członkiem spółdzielni, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, zajmującą lokal obciążony kredytem zaciągniętym przez spółdzielnię.

W myśl art. 2 pkt 2 tej ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o spłatach lub należnościach z tytułu spłat kredytu należy przez to rozumieć spłaty lub należności z tytułu spłat tego kredytu wraz z odsetkami, w tym odsetkami przejściowo wykupionymi ze środków budżetu państwa wraz z ich oprocentowaniem.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy, jeżeli kredyt został zaciągnięty, z zastrzeżeniem ust. 3, do dnia 31 maja 1992 r., wysokość obciążających kredytobiorcę miesięcznych spłat przypadających na dany lokal nie może być niższa od iloczynu powierzchni użytkowej lokalu oraz normatywu spłaty kredytu ustalanego w przeliczeniu na 1 m2 powierzchni użytkowej lokalu.

Stosownie do art. 7 ust. 2 powołanej ustawy normatyw spłaty kredytu, o którym mowa w ust. 1, stanowi iloraz kwoty 760 zł oraz liczby 300, z zastrzeżeniem ust. 2c i art. 11a.

W świetle powyższego, zwrot wkładów wniesionych do spółdzielni stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z wyżej wskazanym przepisem za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie „w szczególności” wskazuje, iż zawiera on tylko przykładowe wyliczenie przychodów, co oznacza, że przysporzenia majątkowe, nie zaliczane do pozostałych źródeł przychodów stanowią przychody objęte tym przepisem.

Jednocześnie, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni albo wkładów w spółce osobowej, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni albo wkładów do spółki osobowej.

Powyższy przepis wyraźnie wskazuje przedmiotowe zwolnienie jako ograniczające się tylko i wyłącznie do wniesionych do spółdzielni wkładów. Jeżeli wartość ich ulega zwiększeniu na skutek waloryzacji wówczas zwolnienie obejmuje wyłącznie tę część wypłaconej kwoty, która odpowiada kwocie wniesionego wkładu (tj. bez uwzględnienia waloryzacji).

Z tego też względu, nadwyżka pomiędzy uzyskanym przychodem (tj. wypłaconą wartością rynkową lokalu mieszkalnego) a nominalną wartością wniesionego wkładu stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W takiej sytuacji spółdzielnia obowiązana jest do sporządzenia informacji PIT-8C, w której wykaże jako przychód podlegający opodatkowaniu różnicę między wypłaconą należnością (wartością rynkową lokalu) a wartością wniesionego do spółdzielni wkładu a nie jak uważa Wnioskodawczyni - wartością procentowego udziału spłaty przez nią wartości mieszkania. Przy czym należy zwrócić uwagę, że jeżeli zgodnie z odrębnymi przepisami (pozapodatkowymi) spłata kredytu była zaliczana na poczet wkładu mieszkaniowego, to kwota spłaconego kredytu dla celów podatkowych również będzie traktowana jako wkład wniesiony. Tym samym opodatkowaniu – w przedstawionym stanie faktycznym podlega różnica pomiędzy wypłaconą wartością rynkową lokalu mieszkalnego a kwotą wniesionego wkładu (w tym również tego, który został przez Wnioskodawczynię spłacony).

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo należy wyjaśnić, że na podstawie art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Treść art. 3 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o przepisach prawa podatkowego – rozumie się przez to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych. Natomiast przez ustawy podatkowe zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa należy rozumieć ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określające podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich.

Wydając interpretacje w trybie ww. przepisu organ nie dokonuje wyliczenia kwoty dochodu podlegającego opodatkowaniu. Organ w zakresie swoich kompetencji wskazuje wnioskodawcy, jakie przepisy prawa podatkowego znajdują zastosowanie w jego sprawie i w oparciu o jakie podstawy wyliczyć przychód/dochód do opodatkowania, natomiast kwestie potwierdzenia podstawy opodatkowania, czy dokonania obliczenia podatku zostawia wnioskodawcy, bowiem nie jest rolą organu podatkowego wydającego interpretację indywidualną dokonywanie jakichkolwiek obliczeń.

W związku z tym Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach nie ustosunkował się do przedstawionych przez Wnioskodawczynię obliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, gdyż prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.