INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 22 września 2011 r. (data wpływu 27 września 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku czynności stanowiących element usługi związanej z udzielaniem pożyczek pod zastaw na rzeczach ruchomych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 września 2011 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku czynności stanowiących element usługi związanej z udzielaniem pożyczek pod zastaw na rzeczach ruchomych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw na rzeczach ruchomych (lombard). Z tytułu udzielonej pożyczki Spółka pobiera wynagrodzenie, na które składają się: odsetki, opłata uruchomieniowa oraz opłata za przechowywanie i zabezpieczenie mienia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wynagrodzenie z tytułu udzielonej pożyczki, obejmujące: odsetki, opłatę uruchomieniową oraz opłatę za przechowywanie i zabezpieczenie mienia, jako całość korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, wskazującego ponownie, że przedmiotem prowadzonej działalności jest udzielanie pożyczek pod zastaw na rzeczach ruchomych, wynagrodzenie za udzielenie pożyczki, zawierające opłatę za przechowywanie i zabezpieczenie mienia, stanowi element usługi udzielenia pożyczki i korzysta ze zwolnienia przedmiotowego w podatku od towarów i usług. Spółka zaznaczyła, iż zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek, natomiast na podstawie art. 43 ust. 13 ww. ustawy, zwolnienie od podatku od towarów i usług stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 tej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Według ust. 13 tego artykułu, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zgodnie z dyspozycją ust. 14 ww. artykułu, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Ponadto należy wskazać, iż w myśl ust. 15 tego artykułu, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz. 1081 ze zm.), przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę, na mocy której przedsiębiorca w zakresie swojej działalności, zwany dalej „kredytodawcą”, udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu w jakiejkolwiek postaci.

Z art. 7a omawianej ustawy wynika natomiast, że łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki, z wyłączeniem udokumentowanych lub wynikających z innych przepisów prawa kosztów, związanych z ustanowieniem, zmianą lub wygaśnięciem zabezpieczeń i ubezpieczeń (w tym kosztów ubezpieczenia spłaty kredytu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 4), nie może przekroczyć 5% kwoty udzielonego kredytu konsumenckiego.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, całkowity koszt kredytu oznacza wszystkie koszty wraz z odsetkami i innymi opłatami i prowizjami, które konsument jest zobowiązany zapłacić za kredyt, z wyjątkiem kosztów:

1. które ponosi konsument w związku z niewykonaniem swoich zobowiązań wynikających z umowy o kredyt konsumencki,
2. które w związku z nabyciem rzeczy lub usługi ponosi konsument, niezależnie od tego, czy nabycie następuje z wykorzystaniem kredytu,
3. prowadzenia rachunku, z którego realizowane są spłaty, oraz kosztów przelewów i wpłat na ten rachunek, chyba że konsument nie ma prawa wyboru podmiotu prowadzącego rachunek, a koszty te przekraczają koszty dla rachunków oszczędnościowych stosowane przez podmiot prowadzący rachunek,
4. ustanowienia, zmiany oraz związanych z wygaśnięciem zabezpieczeń i ubezpieczenia, z wyjątkiem kosztów ubezpieczenia spłaty kredytu - wraz z oprocentowaniem i pozostałymi kosztami - na wypadek śmierci, inwalidztwa, choroby lub bezrobocia konsumenta,
5. wynikających ze zmiany kursów walut.

Z powyższego wynika, iż wyrażenia „całkowity koszt kredytu”, zdefiniowany w art. 7 ustawy o kredycie konsumenckim oraz „łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów” (zwana łączną kwotą) określona w art. 7a ww. ustawy, nie są tożsame. Całkowity koszt kredytu obejmuje bowiem wszystkie koszty, które konsument jest zobowiązany zapłacić za kredyt, natomiast łączna kwota obejmuje koszty związane z zawarciem umowy o kredyt konsumencki.

Analiza powyższego wskazuje również, iż na gruncie ustawy o kredycie konsumenckim, koszty ustanowienia zabezpieczeń zostały wyłączone zarówno z pojęcia „całkowity koszt kredytu”, jak i z pojęcia „łączna kwota”. Zabezpieczenie spłaty kredytu konsumenckiego nie jest bowiem kosztem związanym bezpośrednio z samym kredytem, czy też umową kredytową, ma charakter uzupełniający.

Przez umowę pożyczki rozumieć należy sytuację, gdy dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości, o czym stanowi art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Natomiast, w oparciu o art. 306 § 1 tej ustawy, w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne.

Jak wynika z treści art. 359 § 1 Kodeksu cywilnego, odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe (art. 359 § 2 ww. ustawy).

Z okoliczności sprawy wynika, iż Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw na rzeczach ruchomych (usługi udzielane w lombardach). Na koszty udzielania pożyczki pod zastaw dla pożyczkobiorcy składają się: odsetki, opłata uruchomieniowa oraz opłata za przechowywanie i zabezpieczenie mienia.

W kontekście powyższego wskazać należy, że opisane we wniosku zabezpieczenie udzielonej przez Spółkę pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, dokonane w drodze przewłaszczenia na zabezpieczenie, polega na przeniesieniu własności rzeczy na wierzyciela z równoczesnym zobowiązaniem go - pod warunkiem uiszczenia w terminie zabezpieczonego długu - do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na dłużnika. W razie niewykonania przez pożyczkobiorcę zobowiązania w umówionym terminie, podmiot świadczący usługę (Spółka), na mocy ww. art. 306 § 1 Kodeksu cywilnego, będzie mógł dochodzić zaspokojenia z zastawionej rzeczy.

W tym miejscu zauważyć również należy, iż przewłaszczone na pożyczkodawcę rzeczy najczęściej sprzedawane są w ramach prowadzonej działalności.

W tym zakresie (udzielanie ww. pożyczek pod zastaw) może więc Spółka wykonywać, co do zasady, dwa główne rodzaje czynności odmiennie opodatkowane podatkiem od towarów i usług – udzielanie pożyczek pieniężnych pod zastaw w zamian za określone wynagrodzenie oraz sprzedaż zastawionych i niewykupionych rzeczy, tj. dostawę towarów.

Wobec tego, aby prawidłowo określić według jakich zasad w zakresie podatku od towarów i usług, opodatkowane są czynności z tytułu których Spółka otrzymuje wynagrodzenie w postaci odsetek oraz opłaty manipulacyjnej, a także za przechowywanie i zabezpieczenie mienia, należy zbadać, czy charakter tych czynności spełnia przesłanki wskazane w art. 43 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak wskazano wcześniej, ustawodawca w art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o kredycie konsumenckim dokonał wyłączenia z całkowitego kosztu kredytu m. in. kosztów ustanowienia zabezpieczeń. Jednocześnie jednak należy mieć na uwadze, iż istotą działalności podmiotów świadczących usługi lombardu w ramach prowadzonej działalności jest udzielanie pożyczek pod zastaw. W takim przypadku wyświadczenie usługi głównej (udzielenie pożyczki) bez należytego przyjęcia zabezpieczenia byłoby niemożliwe. Niewątpliwie w takiej sytuacji pożyczkodawca odpowiada za ochronę, zapakowanie, zabezpieczenie przed zniszczeniem, przechowanie w odpowiednich warunkach, itp. przyjętego zastawu do chwili jego wykupu przez klienta, co wynika z art. 318 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, zastawnik, któremu rzecz została wydana, powinien czuwać nad jej zachowaniem stosownie do przepisów o przechowaniu za wynagrodzeniem. Po wygaśnięciu zastawu powinien zwrócić rzecz zastawcy.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że zabezpieczenie rzeczowe, jakie Spółka ponosi przyjmując towar jako zabezpieczenie pożyczki, a więc m. in. jego przechowywanie, samo stanowi odrębną całość, a jednocześnie jest właściwe oraz niezbędne do świadczenia usługi głównej – udzielania pożyczek pieniężnych – usługi zwolnionej od podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. A zatem, koszty związane z przechowywaniem zastawionej rzeczy, stanowiące koszty zabezpieczenia umowy pożyczki są związane z czynnościami zwolnionymi od podatku na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 w związku z art. 43 ust. 13 ww. ustawy. Analogicznie należy przyjąć w sytuacji pobieranych przez Spółkę opłat manipulacyjnych (opłaty uruchomieniowej).

Natomiast w kwestii odsetek zaznaczyć należy, iż stanowią one należne wynagrodzenie z tytułu usługi udzielenia przez Spółkę pożyczki pod zastaw, która korzysta ze zwolnienia od podatku, w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 38 tej ustawy.

Reasumując, stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie usługi zabezpieczenia (przechowywania) oraz usługi związane z przygotowaniem umowy pożyczki pod zastaw (opłata uruchomieniowa) wykonywane w ramach świadczonych przez Spółkę czynności, polegających na udzielaniu pożyczek pod zastaw, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, przewidzianego w dyspozycji art. 43 ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 43 ust. 13 tej ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy korzysta przedmiotowa pożyczka, z tytułu której wynagrodzenie stanowią pobierane przez Spółkę odsetki.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.