INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 27 kwietnia 2012 r. (data wpływu 2 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash-poolingu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 maja 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash-poolingu, a także w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym - spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Należy do międzynarodowej grupy kapitałowej i zamierza zawrzeć wewnątrzgrupową umowę, której przedmiotem jest zarządzanie środkami pieniężnymi (cash pooling). Umowy zostaną zawarte przez niego z belgijską spółką, która jest dominującym (81%) udziałowcem Zainteresowanego, posiadającym swe udziały przez okres ponad 2 lat (zwana dalej „Liderem”) oraz bankami. Uczestnikami systemu zarządzania środkami pieniężnymi, do którego Wnioskodawca i bank mający siedzibę w Polsce zamierzają przystąpić, są już inni członkowie grupy kapitałowej oraz bank mający siedzibę w Belgii.

Zainteresowany będzie stroną 3 głównych porozumień, które będą stanowić podstawę systemu zarządzania środkami pieniężnymi:

• „Umowa Centralizacji Środków Pieniężnych dla Jednego Podmiotu zawarta przez Spółkę z Bankiem Zagranicznym oraz Bankiem Krajowym”, której stronami będą Wnioskodawca, bank mający siedzibę w Polsce oraz bank mający siedzibę w Belgii - na podstawie tej umowy wyrazi On zgodę na transfer środków pieniężnych pomiędzy bankiem mającym siedzibę w Polsce oraz bankiem mającym siedzibę w Belgii (z rachunku Zainteresowanego w banku mającym siedzibę w Polsce na jego rachunek w banku mającym siedzibę w Belgii);
• „Umowa o Centralizacji Środków Pieniężnych zawarta przez Lidera i Bank Zagraniczny oraz Spółkę”, której stronami będą Wnioskodawca, Lider oraz bank mający siedzibę w Belgii - na podstawie tej umowy wyrazi on zgodę na transfer nadwyżki (saldo dodatnie) środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym Zainteresowanego w banku mającym siedzibę w Belgii na rachunek bankowy Lidera (przelewy będą odbywać się w euro oraz złotych polskich), natomiast Lider zobowiązuje się do pokrycia ewentualnego debetu (saldo ujemne) środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym Wnioskodawcy w banku mającym siedzibę w Belgii;
• „Umowa Zarządzania Płynnością Finansową zawarta przez Spółkę i Lidera”, której stronami będą Zainteresowany oraz Lider - na podstawie tej umowy strony określają sposób i wysokość odsetek należnych Wnioskodawcy.
  
  

Zainteresowany będzie uiszczać na rzecz Lidera oraz ww. banków wynagrodzenie za świadczone usługi (także w formie należnych odsetek), a ponadto przysługiwać mu będą odsetki od różnicy środków przelanych i otrzymanych na rachunku bankowym Lidera.

Efektem zawarcia ww. umów będzie powstanie przedmiotowego systemu zarządzania środkami pieniężnymi, który będzie polegał na tym, że:

• w przypadku nadwyżki na rachunku bankowym Wnioskodawcy w banku mającym siedzibę w Polsce, pod koniec każdego dnia roboczego nadwyżka środków pieniężnych Zainteresowanego na rachunku bankowym w banku mającym siedzibę w Polsce zostanie przelana na jego rachunek bankowy w banku mającym siedzibę w Belgii, a następnie na rachunek bankowy Lidera,
• w przypadku debetu (salda ujemnego) na rachunku bankowym Wnioskodawcy w banku mającym siedzibę w Polsce - w celu likwidacji debetu pod koniec każdego dnia roboczego z rachunku bankowego Lidera zostanie przelana kwota na rachunek bankowy Zainteresowanego w banku mającym siedzibę w Belgii, a następnie na rachunek bankowy Wnioskodawcy w banku mającym siedzibę w Polsce,
• na zakończenie każdego dnia roboczego na rachunku bankowym Zainteresowanego w banku mającym siedzibę w Polsce saldo powinno wynosić 0.
  
  

W stworzonym systemie zarządzania środkami pieniężnymi kontrahenci Wnioskodawcy będą pełnili następujące role:

• bank mający siedzibę w Polsce oraz bank mający siedzibę w Belgii - zapewnią niezbędne oprogramowanie oraz automatyczny transfer środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowym Zainteresowanego w banku mającym siedzibę w Polsce oraz banku mającym siedzibę w Belgii, a także rachunku bankowym Lidera,
• Lider - będzie określać kwoty mające zostać przelane pomiędzy rachunkami bankowymi Wnioskodawcy w banku mającym siedzibę w Polsce oraz banku mającym siedzibę w Belgii, a także rachunku bankowym Lidera; będzie naliczać należne odsetki; zapewni stosowną dokumentację. Odpowiedzialność z tytułu ujemnego salda na rachunku bankowym Lidera będzie ponosić Lider.
  
  

Lider ma prawo do swobodnego rozporządzania środkami zgromadzonymi na jego rachunku bankowym. Jednak dopiero po zrealizowaniu wszelkich zobowiązań wynikających z umów stanowiących podstawę systemu cash-poolingu. Lider zobowiązany jest jednocześnie uwzględnić prognozy przepływów środków pieniężnych (cash flow), gdyż rozporządzanie środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym Lidera w celu innym niż wykonanie zobowiązań wynikających z umów będących podstawą sytemu zarządzania środkami pieniężnymi, nie może mieć wpływu na wykonywanie zobowiązań Lidera wynikających z ww. umów (np. likwidacji debetu na rachunku bankowym Wnioskodawcy w banku mającym siedzibę w Polsce).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy usługi w ramach systemu cash poolingu świadczone na rzecz Podatnika będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm. – zwana dalej „ustawą PCC”) zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że jeżeli dana czynność cywilnoprawna nie została wymieniona w tym katalogu, to nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ponadto, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy PCC nie podlegają podatkowi PCC czynności cywilnoprawne inne niż umowy spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z podatku od towarów i usług (z kilkoma wyjątkami).

Należy stwierdzić, że opisane powyżej usługi, które mają być świadczone przez banki mające siedzibę w Polsce, Belgii oraz Lidera na rzecz Podatnika nie wypełniają znamion żadnej z czynności cywilnoprawnych określonych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy PCC. Jednakże nawet gdyby uznać, że jedną lub więcej z tych czynności można zakwalifikować jako jedną z czynności wymienionych w katalogu zawartym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy PCC, to z uwagi na fakt, że usługi świadczone na rzecz Podatnika przez banki mające siedzibę w Polsce i Belgi oraz Lidera są zwolnione spod opodatkowania podatkiem od towarów i usług (art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT), to na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy PCC czynności te i tak nie będą podlegały opodatkowaniu PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.), podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;

2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
   
   

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył z opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same, bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny – w części zobowiązaniowej – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion.

Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z przynajmniej trzema podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, co do zasady, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym, wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż opisana we wniosku umowa (struktura) cash poolingu, w ramach której dochodzi do przepływów finansowych i konsolidacji w związku z realizacją usług zarządzania płynnością finansową nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W rezultacie bezprzedmiotowym jest rozpatrywanie niniejszej sprawy pod kątem stosowania art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie informuje się, że w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług zostały/zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.