INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 10 stycznia 2012 r. (data wpływu 16 stycznia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży nieruchomości w trybie licytacji komorniczej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 stycznia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży nieruchomości w trybie licytacji komorniczej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca wykonuje obowiązki Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w X. Wszczął i prowadzi zgodnie z wnioskami wierzycieli egzekucję z nieruchomości dłużników zamieszkałych w X stanowiącej lokal mieszkalny wraz z udziałem w prawie własności działki gruntu.

Przedmiotem egzekucji jest lokal mieszkalny wraz z udziałem w prawie własności gruntu, które zostało nabyte przez dłużników zgodnie z umową sprzedaży z dnia 1grudnia 1998 r. najpierw do majątku wspólnego na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, następnie na skutek zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej (w dniu 12 stycznia 2007 r.) dłużnicy stali się współwłaścicielami przedmiotowej nieruchomości w udziałach po 1/2 niewydzielonej części. Budynek, w którym znajduje się przedmiotowy lokal został wybudowany w ok. 1900 r. W uchwalonym Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego, działka, na której znajduje się budynek przeznaczona jest pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną.

Z ustaleń dokonanych przez Wnioskodawcę wynika, że dłużnicy aktualnie figurują w Urzędzie Skarbowym jako osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Dłużniczka prowadziła działalność gospodarczą w okresie od marca 2006 do maja 2006 r., dłużnik prowadził działalność gospodarczą od 1999 r. do 20l0 r.

Z oświadczenia złożonego przez dłużniczkę wynika, że kupili przedmiotowy lokal mieszkalny od osoby fizycznej, dla swoich potrzeb niezwiązanych z działalnością gospodarczą, nie przysługiwało im prawo do odliczenia podatku VAT przy jej nabyciu, gdyż podatek VAT nie występował przy transakcji kupna-sprzedaży; dłużnicy nie ponieśli również wydatków na ulepszenie lokalu w stosunku do których miałby prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, które to wydatki byłyby wyższe niż 30% wartości początkowej obiektu. Licytacja przedmiotowej nieruchomości została wyznaczona na dzień 24 lutego 2012 r., sprzedaż (dostawa) nie będzie dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Komornik Sądowy w razie skutecznej licytacji wyżej opisanej nieruchomości-dokonujący w świetle art. 18 powołanej wyżej ustawy dostawy towaru obowiązany będzie do obliczenia i uiszczenia za dłużnika należnego podatku VAT i w jakiej wysokości procentowej...

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle opisanego wyżej stanu faktycznego nie będzie on obowiązany do obliczenia i uiszczenia za dłużnika podatku VAT od sprzedanej w trybie licytacji sądowej nieruchomości dłużnika z uwagi na następujące okoliczności:

• dostawa budynku nie jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia rozumianego zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT ani przed nim, pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku upłynął okres dłuższy niż 2 lata (art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT);
• w stosunku do nieruchomości nie przysługiwało dłużnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy transakcji kupna sprzedaży podatek VAT nie występował (art. 43 ust 1 pkt 10a ustawy o VAT);
• dłużnik nie ponosił wydatków na ulepszenie nieruchomości, które to wydatki byłyby wyższe niż 30% wartości początkowej obiektu (art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT);
• dłużnicy nie prowadzą działalności gospodarczej, tak więc nie są podatnikami w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT- brak przesłanki o charakterze podmiotowym, komornik tylko wówczas jest płatnikiem podatku od towarów i usług, gdy do rozliczenia podatku z tytułu sprzedaży byłby zobowiązany dłużnik; dłużnicy nie mają obowiązku opodatkowania przedmiotowej transakcji podatkiem VAT, również dostawa dokonana przez komornika sądowego nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195–221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Ze współwłasnością mamy do czynienia wtedy, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności (art. 46 § 1 k.c.).

Podkreślić należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 k.c.). Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Należy wskazać, iż na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zarówno sprzedaż udziału we współwłasności nieruchomości na podstawie art. 198 k.c., jak i sprzedaż wspólnej nieruchomości za zgodą wszystkich współwłaścicieli na podstawie art. 199 k.c. stanowi odpłatną dostawę towarów.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jednakże samo stwierdzenie, że podmiot dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu nie jest wystarczającą przesłanką, aby daną czynność opodatkować podatkiem od towarów i usług. Istotnym jest, aby podmiot działał w charakterze podatnika, a więc osoby prowadzącej działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – mocą ust. 2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów (w tym przypadku nieruchomości) podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy, mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Aby zatem dostawę towarów (nawet jednorazową) uznać za działalność gospodarczą, należy wykazać, że w momencie jej realizacji podatnik miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, a wykorzystywane przez niego towary, czy usługi zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonywania tej czynności.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca wykonuje obowiązki Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w X. Wszczął on i prowadzi zgodnie z wnioskami wierzycieli egzekucję z nieruchomości dłużników stanowiącej lokal mieszkalny wraz z udziałem w prawie własności działki gruntu. Przedmiotem egzekucji jest lokal mieszkalny wraz z udziałem w prawie własności gruntu, które zostało nabyte przez dłużników zgodnie z umową sprzedaży z dnia 1 grudnia 1998 r. najpierw do majątku wspólnego na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, następnie na skutek zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej (w dniu 12 stycznia 2007 r.) dłużnicy stali się współwłaścicielami przedmiotowej nieruchomości w udziałach po 1/2 niewydzielonej części. Budynek, w którym znajduje się przedmiotowy lokal został wybudowany w ok. 1900 r. W uchwalonym Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego działka, na której znajduje się budynek, przeznaczona jest pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną.

Z ustaleń dokonanych przez Wnioskodawcę wynika, że dłużnicy aktualnie figurują w Urzędzie Skarbowym jako osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej. Dłużniczka prowadziła działalność gospodarczą w okresie od marca 2006 do maja 2006 r., dłużnik prowadził działalność gospodarczą od 1999 r. do 20l0 r.

Z oświadczenia złożonego przez dłużniczkę wynika, że kupili przedmiotowy lokal mieszkalny od osoby fizycznej, dla swoich potrzeb niezwiązanych z działalnością gospodarczą, nie przysługiwało im prawo do odliczenia podatku VAT przy jej nabyciu, gdyż podatek VAT nie występował przy transakcji kupna-sprzedaży; dłużnicy nie ponieśli również wydatków na ulepszenie lokalu w stosunku do których miałby prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, które to wydatki byłyby wyższe niż 30% wartości początkowej obiektu. Licytacja przedmiotowej nieruchomości została wyznaczona na dzień 24 lutego 2012 r., sprzedaż (dostawa) nie będzie dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim.

Jak stanowi art. 45 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.

Natomiast w myśl art. 46 § 1 ww. kodeksu, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Wskazać należy, że zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – Dz. U. UE L 347.1 ze zm. – (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy) jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.

W tym miejscu – dla wyjaśnienia zakresu zwykłego wykonywania prawa własności – konieczne jest sięgnięcie do zapisów prawa cywilnego, tj. powołanej wcześniej ustawy Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 140 ww. Kodeksu, w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.

Rozporządzanie rzeczą jest drugim spośród wymienionych wyraźnie w art. 140 k.c. uprawnień właściciela do rozporządzania rzeczą (ius disponendi). Podkreślić także należy, iż ustawodawca nie definiuje używanego pojęcia rozporządzenia. Nie klasyfikuje też postaci rozporządzenia. W literaturze zaś podkreśla się zazwyczaj, że chodzi o uprawnienie do wyzbycia się własności i uprawnienie do obciążania prawa własności. Wyzbycie się własności w pierwszym rzędzie obejmuje dokonywaną (inter vivos) czynność przeniesienia własności, dalej zaś czynność rozporządzenia testamentowego (…) (Edward Gniewek „Kodeks cywilny, Księga Druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze, 2001, Komentarz do art. 140 k.c.).

Z powyższych wyjaśnień wynika zatem, iż dokonanie sprzedaży określonej rzeczy materialnej stanowi naturalny (oczywisty, podstawowy) element wykonywania prawa własności.

Zgodnie z opisem zawartym we wniosku, przedmiotowa nieruchomość została nabyta przez dłużników zgodnie z umową sprzedaży z dnia 1 grudnia 1998 r. najpierw do majątku wspólnego na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, następnie na skutek zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej (w dniu 12 stycznia 2007 r.) dłużnicy stali się współwłaścicielami przedmiotowej nieruchomości w udziałach po 1/2 niewydzielonej części. Z ustaleń dokonanych przez Wnioskodawcę wynika, że dłużnicy aktualnie figurują w Urzędzie Skarbowym jako osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej. Dłużniczka prowadziła działalność gospodarczą w okresie od marca 2006 do maja 2006 r., dłużnik prowadził działalność gospodarczą od 1999 r. do 2010 r.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz fakt, iż dłużnicy – właściciele nieruchomości nabyli przedmiotową nieruchomość w roku 1998, nie można uznać, że sprzedaż przedmiotowej nieruchomości powinna być traktowana inaczej niż element wykonywania prawa własności. Ponadto, z uwagi na sposób nabycia przedmiotowej nieruchomości przez dłużników (kupili przedmiotowy lokal mieszkalny od osoby fizycznej, dla swoich potrzeb niezwiązanych z działalnością gospodarczą, nie przysługiwało im prawo do odliczenia podatku VAT przy jej nabyciu, gdyż podatek VAT nie występował przy transakcji kupna-sprzedaży) – należy uznać, iż intencją dłużników – właścicieli nieruchomości w momencie jej nabycia nie był zamiar jej odsprzedaży.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opis sprawy wskazać należy, iż w rozpatrywanej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dłużników (właścicieli nieruchomości, która będzie przedmiotem licytacji komorniczej), występują w charakterze podatnika. Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za opodatkowaną podatkiem VAT nie wystarcza stwierdzić jedynie dokonanie dostawy towarów, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku z tą sprzedażą jako podatników podatku od towarów i usług. W niniejszej sprawie takich przesłanek brak, gdyż sprzedaż przedmiotowej nieruchomości, stanowi zwykłe wykonywanie prawa własności, skutkujące sprzedażą majątku prywatnego dłużników.

Zatem dłużnicy (właściciele nieruchomości) nie będą występowali w charakterze podatnika.

Stosownie do art. 18 ustawy, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, ze zm.), oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

W myśl art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego, do obliczenia i pobierania od podatnika podatku i wpłacania go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Jak wynika zatem z przytoczonego przepisu komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od towarów i usług od dostawy dokonywanej w trybie egzekucji. Charakter płatnika komornik sądowy będzie posiadał zarówno gdy przedmiotem ww. egzekucji będą rzeczy ruchome jak i nieruchomości. Przytoczony przepis wskazuje na fakt, iż komornicy sądowi są płatnikami podatku VAT od dostawy dokonanej w trybie egzekucji, w sytuacji gdy wykonywane są czynności egzekucyjne. Za czynności te, uważa się każde formalne, oparte na przepisach procesowych działanie uprawnionego organu egzekucyjnego wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji.

Odnosząc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 do art. 18 ustawy, wskazać należy, iż w przypadku gdy właściciel nieruchomości jest podatnikiem podatku od towarów i usług, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy nieruchomości.

Wobec powyższego, z uwagi na fakt, iż dłużnicy – właściciele nieruchomości nie występują w charakterze podatnika, Wnioskodawca (Komornik) z tytułu sprzedaży przedmiotowej nieruchomości w drodze licytacji nie stanie się płatnikiem podatku VAT.

Mając na uwadze treść powołanych przepisów oraz opis sprawy stwierdzić należy, że sprzedaż przedmiotowej nieruchomości w drodze licytacji nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż dłużnicy (właściciele nieruchomości) nie są podatnikami podatku od towarów i usług, a sprzedaż będzie dotyczyła majątku prywatnego.

Dodatkowo podkreślenia wymaga, iż interpretacja indywidualna rozstrzyga tylko w kwestii wyczerpująco przedstawionego we wniosku, zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia (w przedstawionym stanie faktycznym) lub w dniu wydania interpretacji (w przedstawionym zdarzeniu publicznym). Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa cyt. w sentencji, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Zaznaczyć zatem należy, że niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub stanu prawnego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.