Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/415-990/12-2/WS
z 18 stycznia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 25 października 2012 r. (data wpływu 26 października 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego jest:

• nieprawidłowe – w odniesieniu do stwierdzenia, iż wypłacone zadośćuczynienie nie stanowi wynagrodzenia ze stosunku pracy,
• prawidłowe – w odniesieniu do możliwości zastosowania zwolnienia od opodatkowania w stosunku do wypłaconego zadośćuczynienia.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 26 października 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Pracownik w dniu 26 listopada 2010 r. wniósł sprawę do sądu przeciwko Wnioskodawcy o stosowanie praktyk mobbingowych, żądając od Wnioskodawcy odszkodowania i zadośćuczynienia. W dniu 29 września 2012 r. w sądzie pracy doszło do zawarcia ugody. Strony ustaliły kwotę 5 000 zł (pięć tysięcy złotych) dla Powódki tytułem zadośćuczynienia. Sąd po przeliczeniu tej kwoty przez pracowników komórki finansowej Sądu, wskazał kwotę 7 080,65 zł (siedem tysięcy osiemdziesiąt złotych 65/100) jako kwotę brutto zadośćuczynienia (powiększoną o podatek dochodowy i składki ZUS). Zgodnie z terminem wypłaty zawartym w ugodzie, Powódce została wypłacona kwota 5 000 zł ustalona w negocjacjach pomiędzy stronami. Powódka nadal jest pracownikiem Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku ugody sądowej kwota zadośćuczynienia podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych i czy w związku z tym Wnioskodawca ma obowiązek odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacone zadośćuczynienie nie jest wynagrodzeniem ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomimo, że osoba, której wypłacono zadośćuczynienie, pozostaje w stosunku pracy z Pozwanym. Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów i ugód.
   
   

Natomiast przepis art. 21 ust. l pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż wolne od podatku są również inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Wobec powyżej przytoczonych przepisów, a w szczególności art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, wnioskujący stoi na stanowisku, że kwota zadośćuczynienia 5 000 zł, jaką strony ustaliły w trakcie negocjacji jest kwotą brutto, od której nie ma obowiązku odprowadzania podatku dochodowego od osób fizycznych i jest prawidłową kwotą wypłaconą Powódce.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

• nieprawidłowe – w odniesieniu do stwierdzenia, iż wypłacone zadośćuczynienie nie stanowi wynagrodzenia ze stosunku pracy,
• prawidłowe – w odniesieniu do możliwości zastosowania zwolnienia od opodatkowania w stosunku do wypłaconego zadośćuczynienia.
  
  

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (pkt 1) oraz inne źródła ( pkt 9).

Na mocy art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty w treści art. 12 ust. 1 ustawy zwrot „w szczególności” oznacza, iż wskazane w nim kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Innymi słowy o tym, czy świadczenie jest przychodem ze stosunku pracy decyduje okoliczność, czy może je otrzymać wyłącznie pracownik aktualnie lub w przeszłości związany z pracodawcą, czy też inna osoba nie związana z pracodawcą.

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Ponadto art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Wskazać przy tym należy, że zadośćuczynienie, analogicznie do odszkodowania, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na gruncie przepisów powołanej ustawy, pojęcie odszkodowania jest tożsame z pojęciem zadośćuczynienia. Nie wszystkie jednak odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego Pracownik w dniu 26 listopada 2010 r. wniósł sprawę do sądu przeciwko Wnioskodawcy o stosowanie praktyk mobbingowych, żądając od Wnioskodawcy odszkodowania i zadośćuczynienia. W dniu 29 września 2012 r. w sądzie pracy doszło do zawarcia ugody. Strony ustaliły kwotę 5 000 zł (pięć tysięcy złotych) dla Powódki tytułem zadośćuczynienia.

Zgodnie z art. 94³ § 3 i 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, zaś pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.

Istotnym dla ustalenia skutków prawnopodatkowych, jakie wywołało przyznanie sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za krzywdę pracownika, spowodowaną mobbingiem jest ustalenie podstawy prawnej jej zasądzenia. Rozstrzygnięciem powyższej kwestii zajął się Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 29 marca 2007 r. sygn. akt II PK 228/06 stwierdził, że: na gruncie przepisów prawa podstawą prawną zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za krzywdę pracownika, spowodowaną mobbingiem, są regulacje zawarte w art. 94³ § 1-3 KP, a nie bezpośrednio przepisy Kodeksu cywilnego, które w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy stosuje się odpowiednio, bo pod warunkiem że nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy (art. 300 KP). Co prawda w odniesieniu do wysokości zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę zarówno art. 94³ § 3 KP, jak i art. 445 lub 448 KC mają niemal identyczne brzmienie, ponieważ zawarte w nich normy prawne przewidują zasądzenie (przyznanie) przez sądy „odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego”, to jednak instytucja mobbingu jest bez wątpienia kwalifikowanym deliktem prawa pracy. Sankcje za jego stosowanie są zdarzeniami prawa pracy, które sądy pracy osądzają przede wszystkim na podstawie przepisów prawa pracy (art. 94³ § 1-5 KP), chociaż odbywa się to z uwzględnieniem dorobku judykatury cywilistycznej zarówno z zakresu orzekania o zadośćuczynieniu pieniężnym za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 KC i art. 448 KC), jak i kompensaty szkody wywołanej rozstrojem zdrowia (art. 444 § 1 KC).

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż przedmiotowe zadośćuczynienie winno być zakwalifikowane jako otrzymane odszkodowanie, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. W tym wypadku przepisem tym jest art. 94³ § 1-5 Kodeksu pracy.

Zatem wypłacone zadośćuczynienie jest wolne od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie należy wskazać, iż z treści przepisów art. 94³ § 3-5 Kodeksu pracy jednoznacznie wynika, iż zadośćuczynienia za mobbing może dochodzić jedynie pracownik (lub były pracownik - art. 94³ § 4 ustawy Kodeks pracy) od pracodawcy nie zaś od innych osób. Bezsprzecznie zatem odszkodowanie z tego tytułu ma swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

Nie można zatem zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, zgodnie z którym wypłacone zadośćuczynienie nie jest wynagrodzeniem ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedstawionym stanie faktycznym świadczeniodawcą (dokonującym) wypłaty jest pracodawca, natomiast beneficjentem jest pracownik. W konsekwencji zadośćuczynienie za mobbing uzyskane od pracodawcy jest przychodem z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, wypłacone przez Wnioskodawcę zadośćuczynienie z tytułu mobbingu - stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mówi art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie przychód ten na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.