Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPP2/443-1052/12-6/AW
z 11 kwietnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 19 grudnia 2012 r. (data wpływu 24 grudnia 2012 r.) uzupełnionym pismami z dnia 6 marca 2013 r. (data wpływu 8 marca 2013 r.) oraz z dnia 29 marca 2013 r. (data wpływu 3 kwietnia 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 grudnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności.

Pismami z dnia 6 marca 2013 r. oraz z dnia 29 marca 2013 r. wniosek został uzupełniony poprzez doprecyzowanie zaistniałego stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny.

Spółka (Wnioskodawca) dokonuje nabycia wierzytelności od osób trzecich celem ich windykacji lub dalszej odsprzedaży.

W piśmie z dnia 6 marca 2013 r. wskazano, iż:

1. Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.
2. Głównym przedmiotem działalności jest handel wyrobami stalowymi (blachy, rury, pręty).
3. W wyniku nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę skutkujące zwolnieniem zbywcy z konieczności podejmowania czynności egzekucyjnych, Wnioskodawca nie otrzymuje od zbywcy wynagrodzenia.
4. Nabycie wierzytelności następuje z tzw. dyskontem stanowiącym różnicę pomiędzy wartością nominalną a ceną sprzedaży wierzytelności, czyli cena nabywanych wierzytelności jest skalkulowana w taki sposób, że zawiera wynagrodzenie.
5. Nie istnieje odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy w związku z nabyciem i egzekwowaniem wierzytelności.
6. W ocenie Wnioskodawcy, cena nabywanych wierzytelności przez Wnioskodawcę odzwierciedla ekonomiczną wartość nabywanej wierzytelności w dacie nabycia.
7. Nie istnieją klauzule umowne uzależniające cenę sprzedaży wierzytelności płaconą przez Wnioskodawcę od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania jej od dłużnika.
8. Wnioskodawca nabywa wierzytelności we własnym imieniu, na własny rachunek i ryzyko.
9. Umowy nie zawierają klauzuli zwrotnego przeniesienia wierzytelności na zbywcę.
10. Nabywane wierzytelności są wierzytelnościami handlowymi wynikającymi z dostaw towarów, wierzytelności są w większości wymagalne i nie są przedmiotem postępowania sądowego, egzekucyjnego czy upadłościowego.
    
    

Natomiast w piśmie z dnia 29 marca 2013 r., w odpowiedzi na pytanie dotyczące jednoznacznego wskazania: „Czy w związku z nabyciem wierzytelności, Wnioskodawca otrzymuje od zbywców wierzytelności przysporzenie majątkowe (wynagrodzenie) w jakiejkolwiek formie?”, Wnioskodawca wskazał, iż nabycie wierzytelności następuje z tzw. dyskontem stanowiącym różnicę pomiędzy wartością nominalną a ceną sprzedaży, która oznacza, że kiedy cena sprzedaży jest niższa od wartości nominalnej stanowi to przychód.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy nabycie wierzytelności celem jej windykacji lub odsprzedaży za cenę poniżej jej wartości nominalnej stanowi usługę finansową opodatkowaną stawką 23%?

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie wierzytelności celem jej windykacji lub odsprzedaży za cenę poniżej jej wartości nominalnej stanowi usługę finansową opodatkowaną stawką 23%.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy, stawka podatku wynosi 22% (do 31.12.2013 r. – 23%) z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Zgodnie z art. 146a pkt 1 cyt. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jak stanowi natomiast art. 43 ust. 1 pkt 40 cyt. ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Natomiast z art. 43 ust. 15 cyt. ustawy wynika, iż zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu,
2. usług doradztwa,
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odsprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. Zatem stwierdzić należy, iż planowane przez Wnioskodawcę czynności polegające na nabywaniu wierzytelności w celu ich windykacji na własny rachunek, lub dalszej odsprzedaży spowoduje „uwolnienie” cedenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowią czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Prowadzi to zatem do wniosku, iż przedmiotowe czynności polegające na wykupie wierzytelności należących do przedsiębiorców, w celu ich wyegzekwowania nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 41 ust. 1 pkt 40 cyt. ustawy, lecz winny zostać opodatkowane według podstawowej stawki 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2).

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca będący czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, którego głównym przedmiotem działalności jest handel wyrobami stalowymi, dokonuje nabycia wierzytelności od osób trzecich celem ich windykacji lub dalszej odsprzedaży.

W wyniku nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę skutkujące zwolnieniem zbywcy z konieczności podejmowania czynności egzekucyjnych, Wnioskodawca nie otrzymuje od zbywcy wynagrodzenia. Nabycie wierzytelności następuje z tzw. dyskontem stanowiącym różnicę pomiędzy wartością nominalną a ceną sprzedaży wierzytelności, czyli cena nabywanych wierzytelności jest skalkulowana w taki sposób, że zawiera wynagrodzenie. Oznacza to, że kiedy cena sprzedaży jest niższa od wartości nominalnej stanowi to przychód.

Nie istnieje odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy w związku z nabyciem i egzekwowaniem wierzytelności.

Cena nabywanych wierzytelności przez Wnioskodawcę – jak wskazano we wniosku - odzwierciedla ekonomiczną wartość nabywanej wierzytelności w dacie nabycia. Nie istnieją klauzule umowne uzależniające cenę sprzedaży wierzytelności płaconą przez Wnioskodawcę od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania jej od dłużnika.

Wnioskodawca nabywa wierzytelności we własnym imieniu, na własny rachunek i ryzyko. Umowy nie zawierają klauzuli zwrotnego przeniesienia wierzytelności na zbywcę. Nabywane wierzytelności są wierzytelnościami handlowymi wynikającymi z dostaw towarów, wierzytelności są w większości wymagalne i nie są przedmiotem postępowania sądowego, egzekucyjnego czy upadłościowego.

Należy zauważyć, iż zasadniczą kwestią dla oceny, czy dokonywane przez Wnioskodawcę nabycie wierzytelności za cenę poniżej jej wartości nominalnej stanowi usługę finansową opodatkowaną stawką 23%, jest brak ekwiwalentnego świadczenia ze strony zbywcy wierzytelności, bowiem – jak wskazano we wniosku – Wnioskodawca nie otrzymuje od zbywcy żadnego wynagrodzenia. W związku z nabyciem i egzekwowaniem wierzytelności przez Wnioskodawcę, nie zawarto odrębnego stosunku prawnego wiążącego się z obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia na jego rzecz. Występuje wprawdzie różnica między wartością nominalną wierzytelności a ceną ich sprzedaży, jednakże w świetle całokształtu okoliczności w sprawie i nieistnienia odrębnego stosunku prawnego rodzącego obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy, różnica ta nie stanowi wynagrodzenia z tytułu usługi świadczonej przez Wnioskodawcę. W związku z powyższym w niniejszej sprawie nie występują przesłanki do uznania, że Zainteresowany otrzymuje wynagrodzenie z tytułu świadczonej usługi.

W kwestii nabycia wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011r., w sprawie C-93/10. W tym orzeczeniu TSUE podał, że cesjonariusz wierzytelności nie otrzymuje od cedenta żadnego wynagrodzenia, w związku z czym nie dokonuje czynności z zakresu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, ani nie świadczy usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 tego aktu (pkt 22). Trybunał zauważył także, że istnieje różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży, jednakże stwierdził, że różnica pomiędzy wartością nominalną, a ceną sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników (pkt 23 i 25).

W punkcie 26 Trybunał z kolei stwierdził, iż podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Jeśli więc ustalona przez strony umowy (Wnioskodawcę i zbywcę wierzytelności) cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży – jak wskazał Wnioskodawca - odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w dacie nabycia, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Nadmienić należy również, iż tezy wyrażone przez TSUE w wyżej cytowanym wyroku C-93/10 zaaprobowane zostały przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku I FPS 5/11, który wskazał m.in., iż „żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.”.

Biorąc zatem pod uwagę treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie, Wnioskodawca nie świadczy żadnej usługi na rzecz zbywcy wierzytelności, również usługi finansowej. W związku z tym, mając na uwadze art. 5 ust. 1 ustawy, stwierdzić należy, iż zakup wierzytelności przez Wnioskodawcę nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nabywając takie wierzytelności Wnioskodawca nie wykonuje żadnej czynności z zakresu działalności gospodarczej, a tym samym nie jest w tym zakresie podatnikiem VAT, o którym mowa w cyt. art. 15 ust. 1 ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy uznać należy za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie zaznacza się, że od 1 kwietnia 2013 r. przepis art. 15 ust. 2 ustawy otrzymał brzmienie: Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.