2013.02.05 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP4/443-493/12-2/BA
z 5 lutego 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 26 października 2012 r. (data wpływu 5 listopada 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług nabywanych od E. na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku od towarów i usług – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 listopada 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług nabywanych od E. na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. Usługi świadczone przez Bank co do zasady są zwolnione od podatku od towarów i usług (dalej: VAT). W szczególności, X świadczy usługi finansowe obejmujące między innymi: prowadzenie rachunków bankowych, udzielanie kredytów i pożyczek, zakładanie lokat itp.

Oprócz działalności zwolnionej z VAT, Bank prowadzi również w marginalnym zakresie działalność podlegającą opodatkowaniu VAT. Natomiast działalność ta ma marginalny charakter (w roku 2011 udział rocznego obrotu z tytułu transakcji podlegających opodatkowaniu VAT w całkowitym obrocie Banku, obliczany na podstawie art. 90 ustawy o VAT, wyniósł 0,86%).

Bank należy do Grupy Y, która utworzyła Europejskie Zgrupowanie (…) (dalej: E.) w Hiszpanii, na podstawie Rozporządzenia Rady Wspólnot Europejskich nr 2137/85 (EWG) z dnia 25 lipca 1985 r. (Dz. Urz. WE Nr 199 z dnia 31 lipca 1985 r.; dalej: Rozporządzenie).

działa na podstawie umowy o utworzeniu E. zawartej pomiędzy członkami E., zgodnej z przepisami Rozporządzenia (dalej: Umowa E.).
zostało powołane przede wszystkim w celu wspierania działalności gospodarczej jej członków poprzez działania o charakterze pomocniczym. E. ma przyczyniać się do poprawy wyników finansowych swoich członków, nie zaś samo osiągać zyski. Planowane jest, aby

Obsługa i realizacja zajęć egzekucyjnych;
Centralne skanowanie dokumentów (digitalizacja);
Centralna obsługa korespondencji i czynności back office, w tym podprocesy:
- Merytoryczna obsługa korespondencji klientów (osoby fizyczne),
- Logistyczna obsługa korespondencji,
- Czynności wspierające procesy monitoringu i windykacji;
Call center, w tym dwa podprocesy:
- Telefoniczny kontakt z klientami (osoby fizyczne i MŚP) w procesie monitoringu,
- Czynności operacyjne realizowane przez call center w zakresie procesu MŚP;
Czynności operacyjne w procesie restrukturyzacji i windykacji klientów MŚP;
Outsourcing, sprzedaż, odpisywanie, w tym podprocesy:
- Proces odpisywania wierzytelności,
- Przygotowanie dokumentacji do sprzedaży wierzytelności;
Zmiany klasyfikacji rezerwy

(dalej: Usługi).

Usługi będą świadczone przez E., głównie z wykorzystaniem podwykonawców z Grupy Y, którzy specjalizują się w świadczeniu tego typu Usług. Podwykonawcy będą świadczyli przedmiotowe Usługi przy wykorzystaniu własnych materiałów i zasobów ludzkich, zarówno w Hiszpanii jak i w oddziałach położonych w innych częściach Europy (łącznie z Polską). Przy świadczeniu Usług E. może także korzystać z podwykonawców będących osobami trzecim. Zgodnie z istotą funkcjonowania E., obciąża ono poszczególnych członków wyłącznie kosztami ponoszonymi w związku ze świadczeniem dla nich Usług bez zastosowania marży. Innymi słowy, E. ogranicza się jedynie do żądania od swoich członków zwrotu kosztów do wysokości kwoty indywidualnego udziału przypadającego na danego członka.

Obecnie rozważane jest poszerzenie E. o X. W tym celu Bank stanie się stroną Umowy E. i na jej podstawie będzie jednym z odbiorców Usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy po przystąpieniu do E. Usługi nabywane przez X od E. będą zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.; dalej: ustawa o VAT), jako usługi bezpośrednio niezbędne do działalności zwolnionej z VAT realizowanej przez Bank?

Zdaniem Wnioskodawcy, po przystąpieniu do E., Usługi świadczone na jego rzecz przez E. będą zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT, jako usługi bezpośrednio niezbędne do działalności zwolnionej z VAT realizowanej przez Bank.

Przepisy krajowe

Art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT przewiduje, iż zwolnione z VAT są „usługi świadczone przez niezależne grupy osób, na rzecz swoich członków, których działalność jest zwolniona od podatku lub w zakresie której członkowie ci nie są uznawani za podatników, w celu świadczenia swoim członkom usług bezpośrednio niezbędnych do wykonywania tej działalności zwolnionej lub wyłączonej od podatku, w przypadku gdy grupy te ograniczają się do żądania od swoich członków zwrotu kosztów do wysokości kwoty indywidualnego udziału przypadającego na każdego z nich w ogólnych wydatkach tych grup, poniesionych we wspólnym interesie, jeżeli zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji”.

W ocenie Banku, powyższy przepis stanowi podstawę prawną zwolnienia z VAT dla importu Usług nabywanych przez Bank od E. po przystąpieniu do tej organizacji. Poniżej X wykazuje spełnienie poszczególnych warunków. E. jako niezależna grupa osób świadcząca usługi na rzecz swoich członków E., do którego przystąpi Bank, stanowi formę ponadnarodowego współdziałania gospodarczego, której zasady funkcjonowania określa Rozporządzenie, mające bezpośredni skutek w porządkach prawnych państw członkowskich i w konsekwencji stanowiące automatycznie element ustawodawstwa wewnętrznego poszczególnych państw członkowskich, w tym Polski.

Zgodnie z art. 3 Rozporządzenia, celem E. jest ułatwienie albo rozwijanie działalności gospodarczej jego uczestników, polepszenie albo powiększenie wyników tej działalności, nie zaś osiąganie zysków. Co więcej, działalność E. musi być powiązana z działalnością gospodarczą uczestników i w stosunku do niej może mieć tylko charakter pomocniczy.

Art. 4 Rozporządzenia precyzuje kategorie podmiotów mogących być członkami E.. Zgodnie z tym przepisem, członkami zgrupowania mogą być jedynie:

spółki lub przedsiębiorstwa (…) oraz inne jednostki organizacyjne prawa publicznego lub prywatnego, które zostały utworzone zgodnie z prawem Państwa Członkowskiego, posiadające zarejestrowaną lub statutową siedzibę oraz zarząd we Wspólnocie (…);
osoby fizyczne wykonujące jakąkolwiek działalność przemysłową, handlową, rzemieślniczą lub rolniczą lub osoby świadczące usługi zawodowe lub inne we Wspólnocie”.

Zgodnie z art. 5 Rozporządzenia, „Umowa o utworzeniu zgrupowania zawiera przynajmniej:

nazwę zgrupowania, którą poprzedza albo po której następują wyrazy „europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych” lub inicjały „E.”, o ile te wyrazy lub inicjały nie stanowią części nazwy;
siedzibę zgrupowania;
cele utworzenia zgrupowania;
nazwę, firmę, formę prawną, stały adres lub siedzibę statutową oraz numer i miejsce rejestracji, o ile istnieje, każdego członka zgrupowania;
czas istnienia zgrupowania, chyba że jest to czas nieokreślony”.

Z kolei, zgodnie z art. 16 ust. 1 Rozporządzenia, „Organami zgrupowania są członkowie działający wspólnie oraz zarządzający (…)”. Dodatkowo, zgodnie z art. 16 ust. 2 Rozporządzenia, „Członkowie zgrupowania, działający jako organ, mogą podejmować wszelkie decyzje zmierzające do osiągnięcia celów zgrupowania”.

Aktem wykonawczym do postanowień Rozporządzenia jest w polskim prawodawstwie ustawa z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (Dz. U. 2006 r. Nr 62, poz. 551 ze zm.; dalej: Ustawa o E.).

Zgodnie z art. 9 ust. 2 tej ustawy, „Ustąpienie członka ze zgrupowania oraz rozwiązanie zgrupowania w wyniku uchwały członków może zgłosić do rejestru również każdy z jego członków”.

Ponadto, w oparciu o art. 12 tej ustawy, „Poza przypadkami określonymi w art. 28 ust. 1 rozporządzenia 2137/85, członkostwo w zgrupowaniu ustaje z chwilą ogłoszenia upadłości członka”.

Jak wynika z powyższych przepisów Rozporządzenia i Ustawy o E., regulują one status członków, ich prawa i obowiązki w E., a także przypadki ustania członkostwa.

Powyższe przepisy jednoznacznie wskazują na członkowski charakter E.

Zwolnienie z VAT odnosi się do „usług świadczonych przez niezależne grupy osób, na rzecz swoich członków, których działalność jest zwolniona od podatku w zakresie której członkowie ci nie są uznawani za podatników (…)”. Zgodnie z zasadami wykładni językowej odwołując się do słownikowej definicji należy wskazać, iż zgodnie ze Słownikiem języka polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN), niezależny oznacza „niepodporządkowany komuś, czemuś, decydujący o sobie”.

W świetle przedstawionej definicji pojęcia „niezależny” zdaniem Banku można uznać, iż E. jest niezależną grupą osób, o której mowa w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT. O faktycznej niezależności świadczy idea E., jaką jest utworzenie formy ponadnarodowego współdziałania gospodarczego, której celem określonym w Rozporządzeniu jest ułatwienie albo rozwijanie działalności gospodarczej jego uczestników, polepszenie albo powiększenie wyników tej działalności, nie zaś osiąganie zysków.

Ponadto E. to organizacja samostanowiąca o sobie, gdzie wszelkie decyzje zgodnie z Rozporządzeniem zmierzające do osiągnięcia celów zgrupowania mogą być podejmowane przez członków zgrupowania, działających jako organ. Jest to zatem kolejny argument wskazujący na niezależność E..

Także w doktrynie w kontekście opisu charakteru działalności E. akcentowana jest niezależność tej organizacji. Wskazuje się bowiem, iż „celem E. jest promocja długotrwałej współpracy przedsiębiorców oraz pomoc przy przezwyciężaniu barier prawnych, podatkowych i psychologicznych powstałych przy tego rodzaju współpracy” (K. Opustil, Umowy według standardów UE, A. Kidyba (red.), Warszawa 2004. Rozdz. 3, s. 1). W tym celu jak wskazuje doktryna „Uczestnicy E. przy wskazanych powyżej działaniach zachowują prawną i gospodarczą niezależność” (A. Kidyba. Prawo handlowe, Warszawa 2009, str. 543).

W świetle powyższego, mając na względzie:

przepisy Rozporządzenia i Ustawy o E., posługujące się kategoriami „członek” i „członkostwo”,
ustaloną strukturę E.,
dążenie członków E. do realizacji wspólnych celów,
sposób podejmowania decyzji w ramach E.,
poglądy dotyczące E. wyrażone w doktrynie

należy uznać, że E. spełnia kryteria uznania go za niezależną grupę osób świadczącą usługi na rzecz swoich członków, co stanowi spełnienie kluczowego warunku zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT.

Marginalna działalność opodatkowana

Jak zaznaczono w opisie sprawy, oprócz zasadniczej działalności finansowej Banku, objętej zakresem zwolnienia z VAT, prowadzi on również w marginalnym zakresie działalność opodatkowaną (w roku 2011 udział rocznego obrotu z tytułu transakcji podlegających opodatkowaniu VAT w całkowitym obrocie Banku, obliczany na podstawie art. 90 ustawy o VAT, wyniósł 0,86%).

W opinii X, prowadzenie przez niego w marginalnym zakresie działalności opodatkowanej nie stanowi przeszkody do skorzystania ze zwolnienia z VAT w odniesieniu do nabywanych Usług.

Prawidłowość stanowiska Banku potwierdza między innymi opinia Komitetu VAT - organu doradczego działającego przy Komisji Europejskiej, którego zadaniem jest opiniowanie kwestii związanych ze stosowaniem wspólnotowych przepisów o VAT. Zgodnie z Wyjaśnieniami Komitetu VAT (Working Paper No. 654 z dnia 3 marca 2010 r.), prowadzenie przez członka E. marginalnej działalności podlegającej opodatkowaniu VAT nie pozbawia go prawa do skorzystania ze zwolnienia - brak jest bowiem podstaw do wprowadzania ograniczeń w zakresie możliwości uczestniczenia w niezależnej grupie osób mających zarówno działalność zwolnioną jak i opodatkowaną. Komitet VAT zwrócił uwagę, iż powinno się wymagać, aby działalność zwolniona z VAT, wykonywana przez członka niezależnej grupy stanowiła element bieżącej działalności tego podmiotu, a nie miała charakteru sporadycznego. W ocenie Komitetu VAT, zwolnienie dla usług wspólnych znajduje zastosowanie również w odniesieniu do podmiotów posiadających udział sprzedaży opodatkowanej w całkowitej sprzedaży, pod warunkiem, że podmiot ten prowadzi działalność co do zasady zwolnioną.

Powyższe zostało również potwierdzone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (dalej: WSA) w wyroku z dnia 5 grudnia 2011 r. (sygn. akt I SA/Wr 1409/11), w którym WSA wypowiadając się w zakresie rozumienia art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT uznał, iż: „Wykonywanie przez członków niezależnej grupy osób, o której mowa we wskazanym przepisie, czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w niewielkim zakresie, poza głównym nurtem działalności tych osób, nie powinno pozbawiać możliwości zastosowania omawianego zwolnienia podatkowego”.

Bezpośrednia niezbędność nabywanych usług do wykonywania działalności zwolnionej z VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT, zwalnia się z VAT „usługi świadczone przez niezależne grupy osób, na rzecz swoich członków, których działalność jest zwolniona od podatku lub w zakresie której członkowie ci nie są uznawani za podatników, w celu świadczenia swoim członkom usług bezpośrednio niezbędnych do wykonywania tej działalności zwolnionej lub wyłączonej od podatku, w przypadku gdy grupy te ograniczają się do żądania od swoich członków zwrotu kosztów do wysokości kwoty indywidualnego udziału przypadającego na każdego z nich w ogólnych wydatkach tych grup, poniesionych we wspólnym interesie, jeżeli zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji”.

W ocenie Banku należy uznać, iż wszystkie Usługi wskazane w opisie sprawy, które będą świadczone na rzecz X przez E., należy uznać za bezpośrednio niezbędne dla realizowania działalności zwolnionej przez Bank.

Poniżej Bank przedstawia szczegółowy opis charakteru Usług, które będą przez niego nabywane, wraz ze wskazaniem na bezpośrednią niezbędność przedmiotowych Usług do świadczenia przez X usług zwolnionych z VAT.

1. Obsługa i realizacja zajęć windykacyjnych

Proces polega na terminowym i prawidłowym wykonywaniu obowiązków Banku wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa w zakresie obsługi zajęć egzekucyjnych, tj. Kodeksu Postępowania Cywilnego, Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Ustawy o komornikach sądowych, Prawie bankowym.

W tym zakresie realizowane są następujące czynności:

Obsługa korespondencji przychodzącej i wychodzącej;
Rejestracja zajęć egzekucyjnych w systemie informatycznym;
Zakładanie blokad na rachunkach klientów objętych egzekucją;
Monitorowanie wysokości zakładanych blokad na rachunkach;
Przekazywanie środków pieniężnych z rachunków objętych egzekucją na rzecz organów egzekucyjnych;
Prowadzenie korespondencji z organami egzekucyjnymi.

W ramach realizacji procesu obsługiwane są również reklamacje i zapytania klientów Banku dotyczące realizacji zajęć egzekucyjnych oraz koordynowany jest proces obsługi wierzytelności innych niż z rachunku bankowego. Proces realizacji zajęć posiada certyfikat ISO i podlega corocznym audytom badającym stosowanie i przestrzeganie wysokich standardów jakości obsługi.

W ocenie Banku, powyższe kategorie Usług są bezpośrednio niezbędne do prowadzenia przez B. w sposób niezakłócony działalności finansowej, zwolnionej z VAT.

W szczególności opisane powyżej procesy dotyczą obsługi realizacji zajęć egzekucyjnych związanych z produktami bankowymi oferowanymi przez X. Są więc nierozerwalnie związane ze świadczonymi usługami zwolnionymi z VAT.

2. Centralne skanowanie dokumentów (digitalizacja)

Centralne skanowanie dokumentów jest częścią procesów bankowych związaną z zabezpieczaniem i przetwarzaniem dokumentacji, w tym umów dotyczących produktów bankowych, które powstają w fazie sprzedaży jak i posprzedaży, a których dostarczanie klientom Banku jest obowiązkiem wynikającym z regulacji Prawa bankowego. W ramach procesu przetwarza się dokumentację papierową na postać elektroniczną, wykorzystywaną następnie w procesach, m.in.: sprzedaży, posprzedaży, monitoringu, zarządzania przeterminowaniami, kontrolnych. Należy jednocześnie podkreślić, że obecnie odnotowuje się znaczący wzrost ilości procesów bankowych opartych na zdigitalizowanej dokumentacji, co sprawia, że proces skanowania staje się ich kluczowym elementem.

Czynności operacyjne funkcjonujące w ramach procesu to:

monitoring przesyłek z dokumentacją,
przyjęcie i weryfikacja dokumentacji z jednostek i spółek Banku,
centralne skanowanie, w tym: klasyfikacja dokumentacji, weryfikacja obrazów dokumentów z dokumentami źródłowymi, przekazywanie i dostarczanie źródłowych dokumentów do/z archiwum zewnętrznego oraz dostarczanie elektronicznych obrazów.

Proces skanowania centralnego odbywa się przy użyciu profesjonalnych skanerów przemysłowych. Digitalizacja i archiwizacja dokumentów zdecydowanie zwiększa bezpieczeństwo obligatoryjnej dokumentacji bankowej, przyczynia się do redukcji kosztów, w tym nakładu pracy, wzrostu jakości obsługi klientów.

X wskazuje, że proces digitalizacji jest nierozerwalnie związany ze świadczonymi przez Bank usługami finansowymi. Proces ten jest niezbędny z punktu widzenia zagwarantowania bezpieczeństwa w zakresie obiegu i przetwarzania informacji, które mają charakter poufny. Naruszenie poufności mogłoby narazić Bank na negatywne konsekwencje prawne i utratę dobrej reputacji. Jednocześnie z racji tego, że obsługa klienta Banku odbywać się może w wielu oddziałach w skali całego kraju, konieczne jest zapewnienie równoczesnego dostępu do dokumentów dotyczących danego klienta, niezależnie od lokalizacji danego oddziału. Bez digitalizacji dokumentów nie byłoby to możliwe.

W świetle powyższego, opisane Usługi należy bez wątpienia uznać za bezpośrednio niezbędne dla działalności finansowej X, podlegającej zwolnieniu z VAT.

3. Centralna obsługa korespondencji i czynności back office

W ramach tego procesu wyróżnia się trzy podprocesy, tj.:

3.1. Merytoryczna obsługa korespondencji klientów (osoby fizyczne), obejmująca:

Obsługę korespondencji (m.in. w zakresie zobowiązań i innych kwestii dotyczących spłat przeterminowań, zapytań kuratorów i sądów, pism klientów wnioskujących o odstąpienie od wypowiedzenia umowy);
Obsługę umorzeń wierzytelności.

Proces ten polega na analizie korespondencji kierowanej przez klientów, wprowadzeniu informacji do systemu informatycznego, przygotowaniu i wysłaniu odpowiedzi do klienta.

Czynności związane z obsługą procesu polegają na:

identyfikacji klienta i zobowiązania kredytowego, którego dotyczy kierowana korespondencja;
analizie merytorycznej korespondencji i weryfikacji danych w systemie.

W przypadku umorzenia czynności te polegają na:

weryfikacji spełnienia warunków decyzji oraz kompletności dokumentacji; złożeniu dyspozycji umorzenia do odpowiedniej jednostki Banku, sprawdzeniu realizacji umorzenia i uzupełnieniu rejestru umorzeń;
przekazaniu dokumentacji w celu przygotowania i wysłania klientowi deklaracji PIT-8C;
wprowadzeniu odpowiednich informacji (wynikających z rodzaju przesłanego pisma) do systemu IT;
przygotowaniu odpowiedzi, wprowadzeniu jej treści odpowiedzi do systemu i wysłaniu do klienta.

Proces rozpatrywania korespondencji klientów w większości przypadków kończy się udzieleniem pisemnej odpowiedzi klientowi.

3.2. Logistyczna obsługa korespondencji

Proces dotyczy obsługi korespondencji masowej wysyłanej do klientów i otrzymywanej od klientów w procesach monitoringu i windykacji klientów indywidualnych, Małych Średnich Przedsiębiorstw (dalej: MŚP) a także rejestracja i archiwizacja zwrotek oraz pism nieodebranych przez klientów.

Czynności związane z obsługą procesu obejmują:

w przypadku pism wysyłanych:
1. sporządzanie, weryfikację i wydruk wezwań do zapłaty do dłużników Banku. Wezwania przekazywane są do osób wysyłających korespondencję a następnie na dysku sieciowym zapisywany jest ekstrakt z danymi dot. korespondencji;
2. przygotowanie korespondencji do wysyłki (podział wg kategorii wagowych i ilościowych, zwrotki, spakowanie, dostarczenie do wysyłki);
3. przygotowanie i archiwizacja zestawień dziennych;
w przypadku pism przychodzących:
1. podział korespondencji na monitoring i windykację;
2. wyszukanie właściwego adresata - pracownika prowadzącego sprawę oraz wprowadzenie jego danych do rejestru pism przychodzących;
3. dostarczenie korespondencji do właściwego adresata;
rejestracja zwrotek i zwrotów:
1. wyszukanie właściwej sprawy w systemie IT i wpisanie właściwej adnotacji;
2. w zależności od rodzaju, zwroty/zwrotki dostarczane są do właściwego pracownika, bądź są archiwizowane.

Wszystkie pisma oraz przesyłki są rejestrowane.

3.3. Czynności wspierające procesy monitoringu i windykacji

Czynności związane ze wsparciem procesów obejmują:

Przygotowanie deklaracji PIT-8C po umorzeniu części wierzytelności;
Rejestrację dokumentów - wprowadzenie prawidłowych danych do wykazu spraw czynnych, odpisanych, zakończonych do rejestrów;
Przygotowanie dokumentacji do archiwizacji;
Dostarczanie wymaganych dokumentów na prośbę;
Obsługę skrzynek funkcyjnych - codzienna dystrybucja korespondencji mailowej przekazywanej na skrzynki funkcyjne.

Powyższe czynności mają na celu bieżącą obsługę korespondencji, która jest nieodłączną częścią bieżącej działalności operacyjnej prowadzonej przez Bank. Kontakt z klientem, zarówno przed jak i posprzedażowy to podstawowy element w procesie sprzedaży produktów Banku, jak i realizacji obsługi klienta w ramach świadczonych usług finansowych. Z tego względu należy uznać powyższy katalog usług za bezpośrednio niezbędne w prowadzonej przez X działalności finansowej zwolnionej z VAT.

4. Call center, w tym dwa podprocesy, tj.:

4.1. Telefoniczny kontakt z klientami (osoby fizyczne i MŚP) w procesie monitoringu

Proces dotyczy telefonicznego kontaktu z klientami w zakresie produktów kredytowych, w których wystąpiło przeterminowanie (wczesny etap monitoringu - poniżej 60 dni).

Czynności związane z procesem obejmują:

Nawiązanie kontaktu z klientem z wykorzystaniem dostępnych narzędzi IT (Autodialler) - rozmowy wychodzące i przychodzące;
Weryfikację tożsamości klienta, przedstawienie informacji o występującym przeterminowaniu, uzyskanie obietnicy spłaty;
Wprowadzenie właściwych danych do sytemu IT.

4.2. Czynności operacyjne realizowane przez call center w zakresie procesu MŚP

Czynności związane z procesem to:

Obsługa rachunków bieżących (kompensaty, dyspozycje spłat, decyzje odnośnie odstąpienia od wypowiedzenia);
Pytania i reklamacje (obsługa skrzynek funkcyjnych, odpowiedzi na pisma i reklamacje klientów, rozpatrywanie i zgłaszanie reklamacji klientów w systemie informatycznym);
Księgowania (naliczanie kosztów wysłanych pism z outsourcingu).

Call center to jedno z podstawowych narzędzi służących kontaktom z klientem. W tym zakresie jest ono nieodłączną częścią usług bankowych świadczonych przez X służącą zarówno pozyskaniu klientów, jak również ich bieżącej obsłudze. W zakresie call center dokonywana jest bieżąca obsługa rachunków, monitorowanie powstałych zaległości w spłatach kredytów a także nawiązywane są relacje z potencjalnymi klientami. Wszystkie te czynności należy uznać zatem za bezpośrednio niezbędne dla działalności finansowej X, zwolnionej z VAT.

5. Czynności operacyjne w procesie restrukturyzacji i windykacji klientów MŚP

Czynności operacyjne w procesie restrukturyzacji i windykacji obejmują:

Restrukturyzację (dot. osób fizycznych) - aktywności w procesie to:
1. weryfikacja i rejestracja danych klienta, uzyskanie kopii umowy kredytowej/umów zabezpieczeń,
2. pozyskanie i weryfikacja podpisanego przez Klienta aneksu do umowy,
3. prowadzenie rejestru wpływu dokumentów, wydrukowanie dokumentów, przekazanie do Głównego Opiekuna Klienta;
Windykację - aktywności w procesie: ustalenie właściwego Sądu i kont do wniesienia opłaty sądowej i skarbowej; pozyskiwanie dokumentacji z Oddziałów/Centrum Przetwarzania Dokumentów; weryfikacja zgodności otrzymanych dokumentów; wprowadzenie do systemu informatycznego daty nadania klauzuli na BTE;
Restrukturyzację przedsiębiorstw - aktywności w procesie to:
1. Decyzje/monitoring dla klienta (skan decyzji i wysłanie do Oddziału, przekazanie całego materiału do archiwum),
2. Realizacja decyzji kredytowej (wysyłanie aneksów i nowych umów do Oddziału w celu podpisania z Klientem, wysłanie pism, skanowanie i wysłanie decyzji do Oddziału),
3. Uzupełnienie właściwych rejestrów;
Kontrola funkcjonalna: zlecenie wykonania kontroli wraz z informacją zwrotną do kierowników zespołów;
Sprawozdawczość - w aplikacji UTRAC, która służy do gromadzenia i aktualizacji danych o podmiotach gospodarczych które utraciły zdolność kredytową w zakresie potrzebnym do sporządzania sprawozdań do Narodowego Banku Polskiego według wzorów zawartych w załączniku nr 11 do uchwały nr (…) Zarządu Narodowego Banku Polskiego.

Powyższa kategoria Usług obejmuje szereg czynności o charakterze operacyjnym, związanych z usługami finansowymi oferowanymi przez Bank - w szczególności w zakresie działań niezbędnych do restrukturyzacji i windykacji klientów. Bez prawidłowego funkcjonowania Banku, w powyższym obszarze kondycja finansowa Banku, a więc przede wszystkim bieżąca działalność polegająca na świadczeniu usług finansowych byłaby zagrożona.

6. Outsourcing, sprzedaż, odpisywanie

W ramach tego procesu wyróżnia się trzy podprocesy, tj.:

6.1. Proces odpisywania wierzytelności

Obejmuje on pozyskanie i weryfikację kompletności dokumentacji niezbędnej do odpisywania należności zgodnie z Zasadami Spisywania, Odpisywania i Umarzania Ekspozycji Kredytowych w X. Proces odpisywania dotyczy zarówno spraw detalicznych jak i MŚP. Po skompletowaniu dokumentacji przekazywana jest ona odpowiedzialnemu za proces odpisywania pracownikowi w celu podjęcia decyzji. Po podjęciu decyzji o odpisaniu wierzytelności komplet dokumentacji jest kopiowany i archiwizowany.

6.2. Przygotowanie dokumentacji do sprzedaży wierzytelności

Proces polega na weryfikacji kompletności, segregacji i archiwizacji dokumentacji uzyskanej bądź z firm zewnętrznych bądź z procesu windykacji prowadzonego wewnętrznie w związku z uzyskaniem postanowienia o bezskutecznej egzekucji. Niezbędnymi dokumentami do przekazania w procesie sprzedaży są: umowa (bądź jej kopia), oryginał tytułu wykonawczego oraz oryginał postanowienia o bezskutecznej egzekucji. Po skompletowaniu dokumentacji uzupełniony zostaje właściwy rejestr.

6.3. Zmiany klasyfikacji rezerwy

Proces polega na wydruku, weryfikacji, segregacji i archiwizacji dokumentacji niezbędnej do przygotowania wniosku o zmianę kwalifikacji rezerwy. Wydrukowana i posegregowana dokumentacja w zależności od wysokości kapitału na danej sprawie jest przekazywana do pracownika odpowiedzialnego za przygotowanie dyspozycji zmiany kwalifikacji rezerwy. Po sporządzeniu wniosku dokumentacja jest rejestrowana i archiwizowana.

Powyższe Usługi podobnie jak wcześniej wskazane kategorie obejmują czynności będące konsekwencją prowadzonej przez Bank działalności bankowej. Obszary te są wpisane w charakter działalności Banku i tym samym, analogicznie jak w przypadku pozostałych opisanych Usług, również powyższe czynności nierozerwalnie wpisują się w proces świadczenia usług finansowych przez Bank, zwolnionych z VAT - jako ich konsekwencja oraz element niezbędny do zapewnienia ciągłości funkcjonowania Banku. Należy je więc uznać za usługi bezpośrednio niezbędne dla tej działalności.

Podsumowując, X pragnie podkreślić, iż - w przedstawionym opisie sprawy - Usługi, które będą świadczone na jego rzecz przez E., mają charakter wysoce dostosowany do specyfiki operacji w zakresie bankowości. Są to procesy, które służą realizacji usług finansowych Banku na każdym etapie, tj. zarówno na etapie sprzedażowym, jak również na etapie obsługi posprzedażowej. W świetle powyższego, nie ulega wątpliwości, iż należy je uznać za bezpośrednio niezbędne w działalności X korzystającej ze zwolnienia z VAT, a więc spełniające jeden z warunków niezbędnych do objęcia ich zakresem zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT.

Brak naruszenia warunków konkurencji

Bank wskazuje, iż zwolnienie nie spowoduje także zakłócenia warunków konkurencji. X zgadza się ze stanowiskiem, że pojęcia używane do opisania zwolnień z VAT powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i usługa świadczona odpłatnie przez podatnika. Jednocześnie jednak, w swoich rozstrzygnięciach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał lub TSUE) podkreślał, iż zasada ścisłej interpretacji nie oznacza interpretowania pojęć użytych w celu opisania zwolnień w sposób, który uniemożliwiałby osiągnięcie zakładanych przez nie skutków (np. wyrok w sprawie C-434/05 Horizon College). Orzecznictwo Trybunału nie ma bowiem na celu narzucenia wykładni, która czyniłaby wskazane zwolnienia prawie niepodlegającymi stosowaniu w praktyce (tak orzekł TSUE w wyroku w sprawie C-8/01 Taksatorringen).

Bank podkreśla, iż przepisy dotyczące zwolnień nie powinny być interpretowane rozszerzająco, tym niemniej nie można przyjąć a contario, iż przepisy te powinny być interpretowane zawężająco, bowiem w praktyce prowadziłoby to do sytuacji, w której przepis przewidujący zwolnienie nie byłby stosowany. Taka sytuacja byłaby z kolei niewątpliwie sprzeczna z celem niniejszego zwolnienia i przepisami Dyrektywy VAT.

Podobne stanowisko w tym zakresie zajął także Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (dalej: Sąd) w prawomocnym wyroku z dnia 5 grudnia 2011 r. (sygn. I SA/Wr 1409/11; wydanym w analogicznym stanie taktycznym), gdzie Sąd wyraźnie zwrócił uwagę na fakt, iż ścisła interpretacja nie może być posunięta do tego stopnia, ażeby pozbawiała przepisy zwalniające zastosowania.

Ponadto, w przytoczonym już wyżej wyroku TSUE z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie Taksatorringen (C-8/01) Trybunał wskazał, iż zwolnienie usług wykorzystywanych przez niezależne grupy osób nie może być przyznane, jeżeli istnieje realne (podkreślenie Banku) ryzyko, że zwolnienie może bezzwłocznie lub w przyszłości doprowadzić do naruszenia zasad konkurencji.

X wskazuje, iż określenie realne ryzyko jest w tej sprawie kluczowe, bowiem w opisanej sprawie takowe ryzyko nie występuje. Także WSA w Warszawie w wyroku z dnia 25 lipca 2012 r. (sygn. III SA/Wa 2534/11) podkreśla, iż o naruszeniu warunków konkurencji, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT można mówić wtedy, gdy to naruszenie jest realne, a nie tylko potencjalne.

X wskazuje, iż biorąc pod uwagę specyfikę jego działalności (prowadzenie co do zasady działalności zwolnionej z opodatkowania VAT), w praktyce nie jest możliwe by Bank był zainteresowany nabyciem analogicznych Usług od podmiotów zewnętrznych (nienależących do E.), których działalność jest opodatkowana VAT. Nabycie takie generowałoby bowiem koszt w postaci niepodlegającego odliczeniu VAT, a zatem byłaby to sytuacja całkowicie pozbawiona uzasadnienia biznesowego.

Tym samym, w opisywanej sytuacji nie może być mowy o wystąpieniu realnego zagrożenia konkurencji - X nie zdecydowałby się bowiem na outsourcing swoich procesów do podmiotów zewnętrznych (spoza E.), jeżeli skutkowałoby to koniecznością nabywania usług opodatkowanych VAT i generowałoby, co do zasady koszt nieodliczonego VAT w X. Wszak na obecną chwilę X takiego kosztu nie generuje, realizując omawiane procesy we własnym zakresie.

Kolejnym argumentem potwierdzającym brak możliwości wystąpienia naruszenia konkurencji jest charakterystyka przedmiotowych Usług. Usługi świadczone przez E. są spersonalizowane dla potrzeb oraz wymagań Grupy Y (do której należy Bank), co powoduje, iż są one w tej formie biznesowo nieprzydatne dla podmiotów trzecich. Ich wysoki poziom dostosowania do indywidualnych wymagań podmiotów z Grupy Y (w tym zgodność ze strategią grupy, dokumentami korporacyjnymi, aspektami techniczno-administracyjnymi itp.), czyni je „bezużytecznymi” dla podmiotów zewnętrznych.

Konsekwentnie fakt, iż przedmiotowe usługi nie mogą z obiektywnych przyczyn biznesowych być świadczone na rzecz podmiotów trzecich (tj. dla podmiotów spoza Grupy Y), powoduje, że nie powstanie ryzyko (zarówno teraz jak i w przyszłości) naruszenia konkurencyjności, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT. Co więcej, E. nie zamierza realizować w tym zakresie jakiejkolwiek działalności marketingowej, czy też promocyjnej, której celem byłoby zachęcenie do uczestnictwa w E. podmiotów spoza Grupy Y.

Należy podkreślić, iż kwestia konkurencyjności w odniesieniu do usług świadczonych przez E. jest także przedmiotem rozważań w doktrynie. Jak wskazują autorzy Komentarza do Dyrektywy VAT, „Naruszenie warunków konkurencji powinno być rozpatrywane z punktu widzenia świadczenia usług przez niezależną grupę na rzecz podmiotów zewnętrznych, a nie z punktu widzenia świadczenia usług na rzecz członków tej grupy, tzn. należy zweryfikować, czy fakt, iż na rynku pojawi się podmiot świadczący określone usługi ze zwolnieniem z VAT, doprowadzi do naruszenia warunków konkurencji wobec innych podmiotów świadczących takie same usług”.

Zdaniem autorów Komentarza w przypadku, gdy niezależna grupa osób jest podmiotem świadczącym określone usługi korzystające ze zwolnienia z VAT dla usług wspólnych wyłącznie dla swoich członków, nie powinno dojść do naruszenia warunków konkurencji wobec innych podmiotów na rynku. Można byłoby nawet podnieść, że dopóki na danym rynku wszystkie podmioty mogą skorzystać z omawianego zwolnienia, nie możemy mieć do czynienia z faktem naruszenia konkurencji.

Jak wskazują autorzy Komentarza, powyższe oznacza, że usługi objęte zwolnieniem powinny być analizowane z perspektywy tego, czy zwolnienie po stronie świadczącego usługi (który jednocześnie nie może odliczać podatku VAT związanego z tymi usługami) wyłącznie na rzecz członków grupy może prowadzić do naruszenia konkurencji. Wydaje się, że przypadki naruszenia konkurencji nie powinny wystąpić. Na rynku bowiem nie funkcjonują firmy komercyjne żądające wyłącznie zwrotu kosztów, a poza tym jeśli świadczą usługi opodatkowane, to ich baza kosztowa jest niższa niż niezależnej grupy osób (u której podatek naliczony jest czynnikiem cenotwórczym).

Jednocześnie, należy zauważyć, iż X nabywający Usługi związane z wydzielonymi wcześniej na zewnątrz procesami nie uzyska z tytułu ich zwolnienia z VAT jakiejkolwiek przewagi konkurencyjnej względem innych banków, które nie zdecydowały się na outsourcing swoich procesów (dalej: inne Banki). Bank ponownie podkreśla, iż pozwoli mu to bowiem na uniknięcie generowania dodatkowego kosztu nieodliczonego VAT na nabyciu przedmiotowych Usług, który to koszt i tak nie powstanie u innych Banków.

X podkreśla, iż w doktrynie prawa podatkowego wskazuje się, że dopóki na danym rynku wszystkie podmioty (zarówno dostawcy usług jak i ich nabywcy - przypis Banku) mogą skorzystać z omawianego zwolnienia, nie możemy mieć do czynienia z faktem naruszenia konkurencji.

W opinii Banku, takie podejście do warunku naruszenia konkurencji jest zasadne. Wszystkie podmioty prowadzące działalność zwolnioną z opodatkowania mają co do zasady możliwość utworzenia niezależnej grupy osób, która - pod warunkiem spełnienia rygorystycznych wymogów art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT - będzie świadczyła usługi zwolnione z VAT.

X oraz innym członkom E. nie należy odmawiać prawa do zwolnienia tylko i wyłącznie z tego powodu, że inne podmioty, z różnych przyczyn - na które Bank i inni członkowie nie mają wpływu, nie korzystają z przedmiotowego zwolnienia (do którego stasowania mają pełne prawo). Być może wynika to z faktu, że te inne podmioty nie są w stanie wypełnić kryteriów dla zwolnienia (np. wyłącznie podział kosztów i brak marży, usługi bezpośrednio niezbędne dla działalności zwolnionej członków itd.). Fakt jednak, że dana grupa podmiotów potrafi spełnić kryteria art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT, a inne nie, nie oznacza, że dochodzi do naruszenia konkurencji.

Dodatkowo X pragnie zwrócić uwagę na art. 27 Dyrektywy VAT, zgodnie z którym:

„Aby zapobiec zakłóceniom konkurencji i po konsultacji z Komitetem ds. VAT państwa członkowskie mogą uznać za odpłatne świadczenie usług świadczenie przez podatnika usługi do celów działalności przedsiębiorstwa, w przypadku gdy VAT od takiej usługi gdyby była świadczona przez innego podatnika, nie podlegałby w całości odliczeniu”. Przepis ten oznacza, że ustawodawca - jeśli widzi ryzyko zakłócenia konkurencji - może nakazać samonaliczenie podatku na świadczeniach realizowanych wewnętrznie przez podatnika (np. przez jego pracowników), jeśli zakup analogicznych świadczeń od podmiotu zewnętrznego wiązałby się z nieodliczalnym podatkiem VAT. X pragnie wskazać, że krajowy ustawodawca nie wprowadził podobnej regulacji do ustawy o VAT. Oznacza to, że polski ustawodawca nie dostrzegł ryzyka zakłócenia konkurencji w sytuacji, gdy zamiast wynajmowania zewnętrznego usługodawcy podmioty zwolnione z VAT zatrudniają pracowników do wykonania takich samych prac (które wręcz mogą być zupełnie niezwiązane z głównym trzonem działalności podatnika - np. zatrudnienie przez szpital malarzy na umowę o pracę zamiast zatrudnienie firmy malarskiej) i dzięki temu uzyskują oczekiwany efekt bez podatku VAT. W konsekwencji X stoi na stanowisku, że stosowanie zwolnienia z VAT dla usług wspólnych w strukturze przedstawionej w opisie sprawy nie spowoduje naruszenia konkurencji na rynku.

Bank ponownie podkreśla, iż w przypadku braku możliwości nabycia przedmiotowych Usług od E., będzie zmuszony do wykonywania tych usług w ramach własnych struktur, a zatem nigdy nie będzie mogło być mowy o poszkodowanych dostawcach zewnętrznych. Jak już wskazano, nabycie takich Usług od tych dostawców generowałoby dla X dodatkowy koszt w postaci nieodliczalnej kwoty VAT.

Niezależnie od powyższego, kwestia naruszenia warunków konkurencji została również omówiona w dokumencie towarzyszącym do projektu zmieniającego postanowienia Dyrektywy VAT, z dnia 28 listopada 2008 r., przygotowanym przez Komisję Europejską. Komisja Europejska wskazuje w nim, iż niejasna jest zasadność wskazania przez ustawodawcę na warunek nienaruszania konkurencji w odniesieniu do zwolnienia usług wspólnych, które to świadczone są wyłącznie w ramach zamkniętego grona członków niezależnej grupy, podczas gdy wszelkie usługi świadczone na rzecz podmiotów zewnętrznych (spoza grupy) z samej już definicji zwolnienia podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. A zatem w analizowanej sytuacji Usługi świadczone przez E. na rzecz podmiotów niebędących jego członkami nie będą korzystać z przedmiotowego zwolnienia z VAT. Usługi świadczone na rzecz podmiotów trzecich (tj. podmiotów niebędących członkami E.) będą opodatkowane VAT tak jak usługi świadczone przez innych usługodawców, o których pozycję konkurencyjną obawia się Organ.

Konsekwentnie, zdaniem Komisji z uwagi na samą konstrukcję zwolnienia możliwość naruszenia konkurencji wydaje się być mało prawdopodobna.

Podsumowując, Bank podkreśla, iż istota powstania ugrupowania jakim jest E. to przede wszystkim poprawa konkurencyjności, ale wyłącznie w rozumieniu organizacyjnym. X prowadzi bowiem działalność co do zasady zwolnioną z VAT, zatem nabycie przedmiotowych Usług bez VAT nie stanowi dla niego dodatkowej korzyści.

Pozostałe warunki

E. utworzone przez Grupę Y spełnia także pozostałe warunki przewidziane dla zwolnienia świadczenia usług z opodatkowania VAT, bowiem:

wszyscy obecni członkowie E. utworzonego przez Grupę Y, a także Bank - jako instytucje finansowe - wykonują co do zasady czynności zwolnione z VAT;
usługi świadczone przez E. stanowią wsparcie niezbędne dla prowadzenia bieżącej działalności przez członków;
E. obciąża poszczególnych członków kosztami ponoszonymi w związku ze świadczeniem Usług (w kwocie odpowiadającej udziałowi poszczególnych członków w łącznych wydatkach) bez zastosowania marży.

W konsekwencji, w opinii Banku, nabywanie przez X Usług świadczonych przez E. będzie stanowiło import usług zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT.

W związku z tym, X wnosi o potwierdzenie prawidłowości swojego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z postanowień art. 8 ust. 1 ustawy wynika, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca należy do Grupy Y, która utworzyła Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych (dalej: E.) w Hiszpanii, na podstawie Rozporządzenia Rady Wspólnot Europejskich nr 2137/85 (EWG) z dnia 25 lipca 1985 r. (Dz. Urz. WE Nr 199 z dnia 31 lipca 1985 r.; dalej: rozporządzenie). E. działa na podstawie umowy o utworzeniu E. zawartej pomiędzy członkami E., zgodnej z przepisami rozporządzenia (dalej: Umowa E.). E. zostało powołane przede wszystkim w celu wspierania działalności gospodarczej jej członków poprzez działania o charakterze pomocniczym. E. ma przyczyniać się do poprawy wyników finansowych swoich członków, nie zaś samo osiągać zyski.

Zasady funkcjonowania Europejskiego Zgrupowania Interesów Gospodarczych (dalej: E.) zostały uregulowane w rozporządzeniu Rady Wspólnot Europejskich z dnia 25 lipca 1985 r., nr 2137/85/EWG w sprawie europejskiego ugrupowania interesów gospodarczych (E.) (Dz. Urz. WE L 199 z 31.07.1985), które weszło w życie dnia 1 lipca 1989 r. Rozporządzenie to zawiera delegację dla ustawodawców krajowych do ustanowienia przepisów odnoszących się do poszczególnych zagadnień.

W wykonaniu powyższej delegacji, polski ustawodawca uchwalił dnia 4 marca 2005 r. ustawę o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (Dz. U. z 2005 r. Nr 62, poz. 551 ze zm.) – dalej ustawa o E..

Przepis art. 2 pkt 10 ustawy o E., reguluje katalog zawierający definicję najważniejszych pojęć, dotyczących m.in. europejskiego ugrupowania interesów gospodarczych. Wg tego przepisu, zgrupowanie to europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych określone w rozporządzeniu 2137/85.

Zwrócić w tym miejscu należy uwagę, że polska urzędowa wersja rozporządzenia Rady (EWG) nr 2137/85 posługuje się terminem „europejskie ugrupowanie interesów gospodarczych” i odpowiednim skrótem EUIG. Tymczasem akt wykonawczy ustawy z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej używa określenia „zgrupowanie”. Ponadto polska wersja rozporządzenia przy użyciu tego ostatniego terminu w art. 1 pkt 1 ustawy o EUIG, powołuje akt wykonawczy, w którym jest mowa o rozporządzeniu Rady nr 2137/85 EWG z dnia 25 lipca 1985 r. w sprawie europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych (E.).

Rozporządzenie normuje umowę założycielską, ustrój wewnętrzny, publikację ogłoszeń związanych z działalnością E. i jego statut organizacyjny. W kwestiach nieuregulowanych rozporządzeniem UE stosuje się prawo państwa członkowskiego właściwego ze względu na umiejscowienie siedziby administracyjnej E., rozumianej jako siedziba organizacji jako całości lub siedziba jednego z jego członków.

Konstrukcja prawna E. zbliżona jest do przyjętej w Kodeksie spółek handlowych (Ksh) konstrukcji prawnej spółki jawnej. Zgodnie zatem z przepisami rozporządzenia UE (art. 1 ust. 3) i ustawy o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (art. 7), do E. z siedzibą w Polsce mają zastosowanie przepisy o spółce jawnej. Na mocy tych przepisów E. jest ułomną osobą prawną. Do E. mają zastosowanie przepisy dotyczące spółki jawnej zawarte zarówno w Ksh, jak i innych ustawach. Cele E. zostały określone wprost w przepisie samego rozporządzenia.

Stosownie do art. 3 ust. 1 rozporządzenia, celem zgrupowania jest ułatwianie lub rozwój działalności gospodarczej jego członków oraz poprawa lub intensyfikacja wyników tej działalności. Celem zgrupowania nie jest osiąganie zysków dla siebie. Działalność zgrupowania odnosi się do działalności gospodarczej jego członków i nie może mieć bardziej znaczącego charakteru od jedynie pomocniczego dla tej działalności.

W przedmiotowej sprawie, wątpliwości Zainteresowanego dotyczą zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy dla importu usług nabywanych przez niego od E..

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy).

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, zastosowanie obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku od towarów i usług możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie, oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

W treści art. 43 ustawy, prawodawca zawarł katalog czynności, które korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

I tak, w myśl przepisu art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy, zwalnia się od podatku usługi świadczone przez niezależne grupy osób, na rzecz swoich członków, których działalność jest zwolniona od podatku lub w zakresie której członkowie ci nie są uznawani za podatników, w celu świadczenia swoim członkom usług bezpośrednio niezbędnych do wykonywania tej działalności zwolnionej lub wyłączonej od podatku, w przypadku gdy grupy te ograniczają się do żądania od swoich członków zwrotu kosztów do wysokości kwoty indywidualnego udziału przypadającego na każdego z nich w ogólnych wydatkach tych grup, poniesionych we wspólnym interesie, jeżeli zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji.

Powyższy przepis jest odzwierciedleniem art. 132 ust. 1 lit. f) Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, str. 1 ze zm.) (dalej zwanej Dyrektywą), na mocy którego, państwa członkowskie zwalniają (…) usługi świadczone przez niezależne grupy osób, których działalność jest zwolniona z VAT lub w związku z którą nie są one uznawane za podatników, w celach świadczenia swoim członkom usług bezpośrednio niezbędnych do wykonywania tej działalności, gdy grupy te ograniczają się do żądania od swoich członków całkowitego zwrotu przypadającej im części we wspólnie poniesionych wydatkach, pod warunkiem że zwolnienie to nie spowoduje zakłóceń konkurencji.

Ww. zwolnienie stanowi odrębną regulację odnoszącą się do usług świadczonych przez niezależne grupy osób, których działalność jest zwolniona z VAT lub nieobjęta tym podatkiem na rzecz członków tych grup, o ile wynagrodzenie za te usługi stanowi wyłącznie zwrot poniesionych kosztów, a cel ich świadczenia jest ściśle związany z działalnością tych osób. Dodatkowym warunkiem zastosowania tego zwolnienia jest brak ryzyka pogorszenia warunków konkurencji.

Z powołanego powyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy wynika zatem, że warunkami koniecznymi do zastosowania zwolnienia od podatku usług na jego podstawie są następujące przesłanki:

są świadczone przez niezależne grupy osób,
grupa taka świadczy je na rzecz swoich członków,
działalność członków grupy jest zwolniona od podatku lub w zakresie tej działalności członkowie ci nie są uznawani za podatników,
działania niezależnej grupy są prowadzone w celu świadczenia swoim członkom usług bezpośrednio niezbędnych do wykonywania tej działalności zwolnionej lub wyłączonej od podatku,
grupy te ograniczają się do żądania od swoich członków zwrotu kosztów do wysokości kwoty indywidualnego udziału przypadającego na każdego z nich w ogólnych wydatkach tych grup, poniesionych we wspólnym interesie,
zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji.

Zatem w celu skorzystania ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy, należy przeanalizować, czy w przedmiotowej sprawie będą spełnione powyższe warunki.

Jak wskazał Wnioskodawca w opisie sprawy, E. (którego członkiem on będzie), działa na podstawie zgodnej z przepisami rozporządzenia Rady Wspólnot Europejskich nr 2137/85 (EWG) z dnia 25 lipca 1985 r. (Dz. Urz. WE Nr 199 z 31 lipca 1985 r.), umowy o utworzeniu E., zawartej pomiędzy niektórymi podmiotami Grupy Y.

E. zostało powołane przede wszystkim w celu wspierania działalności gospodarczej jej członków poprzez działania o charakterze pomocniczym. E. ma przyczyniać się do poprawy wyników finansowych swoich członków, nie zaś samo osiągać zyski. Planowane jest, aby E. świadczył na rzecz swoich członków usługi w zakresie następujących procesów niezbędnych Bankowi do prowadzenia działalności zwolnionej z VAT

Obsługa i realizacja zajęć egzekucyjnych;
Centralne skanowanie dokumentów (digitalizacja);
Centralna obsługa korespondencji i czynności back office, w tym podprocesy:
- Merytoryczna obsługa korespondencji klientów (osoby fizyczne),
- Logistyczna obsługa korespondencji,
- Czynności wspierające procesy monitoringu i windykacji;
Call center, w tym dwa podprocesy:
- Telefoniczny kontakt z klientami (osoby fizyczne i MŚP) w procesie monitoringu,
- Czynności operacyjne realizowane przez cali center w zakresie procesu MŚP;
Czynności operacyjne w procesie restrukturyzacji i windykacji klientów MŚP;
Outsourcing, sprzedaż, odpisywanie, w tym podprocesy:
- Proces odpisywania wierzytelności,
- Przygotowanie dokumentacji do sprzedaży wierzytelności;
Zmiany klasyfikacji rezerwy.

Takie usługi będą świadczone przez E., głównie przez podwykonawców z Grupy Y, którzy specjalizują się w świadczeniu tego typu usług. Podwykonawcy będą świadczyli przedmiotowe usługi przy wykorzystaniu własnych materiałów i zasobów ludzkich, zarówno w Hiszpanii, jak i w oddziałach położonych w innych częściach Europy (łącznie z Polską). Przy świadczeniu usług E. może także korzystać z podwykonawców będących osobami trzecimi. Zgodnie z istotą funkcjonowania E., obciąża ono poszczególnych członków wyłącznie kosztami ponoszonymi w związku ze świadczeniem usług bez zastosowania marży (ogranicza się jedynie do żądania zwrotu kosztów do wysokości kwoty indywidualnego udziału przypadającego na danego członka).

Spółka poinformowała, iż w ramach prowadzonej działalności wykonuje co do zasady transakcje zwolnione z VAT. Oprócz działalności zwolnionej prowadzi również w marginalnym zakresie działalność podlegającą opodatkowaniu VAT. Z informacji przedstawionych przez nią wynika, iż w roku 2011 udział corocznego obrotu z tytułu transakcji podlegającej opodatkowaniu VAT w całkowitym obrocie Banku, obliczany na podstawie art. 90 ustawy, wyniósł 0,86%.

Należy wskazać, iż zastosowanie w tym przypadku bardzo ścisłej interpretacji warunku, że członkowie grupy aby skorzystać ze zwolnienia mogą wykonywać wyłącznie czynności zwolnione od podatku VAT, prowadziłoby do tego, że przepis ten miałby zastosowanie w bardzo ograniczonym zakresie, bowiem wykonanie chociażby jednej usługi opodatkowanej przez któregokolwiek członka takiej grupy pozbawiałoby całą grupę możliwości skorzystania z tego przepisu, chociaż pozostałe warunki zastosowania tego zwolnienia zostałyby spełnione.

Wykonywanie zatem przez członków niezależnej grupy osób zasadniczo czynności zwolnionych, a tylko w niewielkim zakresie czynności opodatkowanych, nie powinno wyłączać takiej grupy z możliwości zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy.

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy stwierdzić należy, że w przedmiotowym przypadku niezależna grupa osób świadczyć będzie usługi na rzecz swoich członków, działalność których jest zwolniona od podatku lub, w zakresie której członkowie ci nie są uznawani za podatników.

Jak wynika z opisu sprawy, w przedmiotowej sprawie będzie również spełniony warunek, zgodnie z którym, usługi będą świadczone po kosztach własnych, bowiem jak wskazał Zainteresowany, wynagrodzeniem grupy za usługi świadczone na rzecz jej członków będzie wyłącznie zwrot kosztów do wysokości kwoty indywidualnego udziału przypadającego na danego członka.

Ponadto, mając na uwadze opis sprawy stwierdzić należy, że usługi świadczone przez E. spełniać będą warunek usług bezpośrednio niezbędnych do wykonywania działalności zwolnionej.

Jak dodatkowo wyjaśniono, Wnioskodawca będzie nabywał od E. następujące usługi:

1. Obsługa i realizacja zajęć windykacyjnych.

W tym zakresie realizowane są następujące czynności:

Obsługa korespondencji przychodzącej i wychodzącej;
Rejestracja zajęć egzekucyjnych w systemie informatycznym;
Zakładanie blokad na rachunkach klientów objętych egzekucją;
Monitorowanie wysokości zakładanych blokad na rachunkach;
Przekazywanie środków pieniężnych z rachunków objętych egzekucją na rzecz organów egzekucyjnych;
Prowadzenie korespondencji z organami egzekucyjnymi.

W szczególności opisane powyżej procesy dotyczą obsługi realizacji zajęć egzekucyjnych związanych z produktami bankowymi oferowanymi przez X.

2. Centralne skanowanie dokumentów (digitalizacja).

Centralne skanowanie dokumentów jest częścią procesów bankowych związaną z zabezpieczaniem i przetwarzaniem dokumentacji, w tym umów dotyczących produktów bankowych, które powstają w fazie sprzedaży jak i posprzedaży, a których dostarczanie klientom Banku jest obowiązkiem wynikającym z regulacji Prawa Bankowego. W ramach procesu przetwarza się dokumentację papierową na postać elektroniczną, wykorzystywaną następnie w procesach, m.in.: sprzedaży, posprzedaży, monitoringu, zarządzania przeterminowaniami, kontrolnych. Należy jednocześnie podkreślić, że obecnie odnotowuje się znaczący wzrost ilości procesów bankowych opartych na zdigitalizowanej dokumentacji, co sprawia, że proces skanowania staje się ich kluczowym elementem.

Czynności operacyjne funkcjonujące w ramach procesu to:

monitoring przesyłek z dokumentacją,
przyjęcie i weryfikacja dokumentacji z jednostek i spółek Banku,
centralne skanowanie, w tym: klasyfikacja dokumentacji, weryfikacja obrazów dokumentów z dokumentami źródłowymi, przekazywanie i dostarczanie źródłowych dokumentów do/z archiwum zewnętrznego oraz dostarczanie elektronicznych obrazów.

Proces ten jest niezbędny z punktu widzenia zagwarantowania bezpieczeństwa w zakresie obiegu i przetwarzania informacji, które mają charakter poufny. Naruszenie poufności mogłoby narazić Bank na negatywne konsekwencje prawne i utratę dobrej reputacji. Jednocześnie z racji tego, że obsługa klienta Banku odbywać się może w wielu oddziałach w skali całego kraju, konieczne jest zapewnienie równoczesnego dostępu do dokumentów dotyczących danego klienta, niezależnie od lokalizacji danego oddziału. Bez digitalizacji dokumentów nie byłoby to możliwe.

3. Centralna obsługa korespondencji i czynności back office.

W ramach tego procesu wyróżnia się trzy podprocesy, tj.:

3.1. Merytoryczna obsługa korespondencji klientów (osoby fizyczne), obejmująca:

Obsługę korespondencji (m.in. w zakresie zobowiązań i innych kwestii dotyczących spłat przeterminowań, zapytań kuratorów i sądów, pism klientów wnioskujących o odstąpienie od wypowiedzenia umowy);
Obsługę umorzeń wierzytelności.

Proces ten polega na analizie korespondencji kierowanej przez klientów, wprowadzeniu informacji do systemu informatycznego, przygotowaniu i wysłaniu odpowiedzi do klienta.

Czynności związane z obsługą procesu polegają na:

identyfikacji klienta i zobowiązania kredytowego, którego dotyczy kierowana korespondencja;
analizie merytorycznej korespondencji i weryfikacji danych w systemie.

W przypadku umorzenia czynności te polegają na:

weryfikacji spełnienia warunków decyzji oraz kompletności dokumentacji; złożeniu dyspozycji umorzenia do odpowiedniej jednostki Banku, sprawdzeniu realizacji umorzenia i uzupełnieniu rejestru umorzeń;
przekazaniu dokumentacji w celu przygotowania i wysłania klientowi deklaracji PIT-8C;
wprowadzeniu odpowiednich informacji (wynikających z rodzaju przesłanego pisma) do systemu IT;
przygotowaniu odpowiedzi, wprowadzeniu jej treści odpowiedzi do systemu i wysłaniu do klienta.

Proces rozpatrywania korespondencji klientów w większości przypadków kończy się udzieleniem pisemnej odpowiedzi klientowi.

3.2. Logistyczna obsługa korespondencji.

Proces dotyczy obsługi korespondencji masowej wysyłanej do klientów i otrzymywanej od klientów w procesach monitoringu i windykacji klientów indywidualnych, Małych Średnich Przedsiębiorstw (dalej: MŚP), a także rejestracja i archiwizacja zwrotek oraz pism nieodebranych przez klientów.

Czynności związane z obsługą procesu obejmują:

w przypadku pism wysyłanych:
1. sporządzanie, weryfikację i wydruk wezwań do zapłaty do dłużników Banku. Wezwania przekazywane są do osób wysyłających korespondencję a następnie na dysku sieciowym zapisywany jest ekstrakt z danymi dot. korespondencji;
2. przygotowanie korespondencji do wysyłki (podział wg kategorii wagowych i ilościowych, zwrotki, spakowanie, dostarczenie do wysyłki);
3. przygotowanie i archiwizacja zestawień dziennych.
w przypadku pism przychodzących:
1. podział korespondencji na monitoring i windykację;
2. wyszukanie właściwego adresata - pracownika prowadzącego sprawę oraz wprowadzenie jego danych do rejestru pism przychodzących;
3. dostarczenie korespondencji do właściwego adresata.
rejestracja zwrotek i zwrotów:
1. wyszukanie właściwej sprawy w systemie IT i wpisanie właściwej adnotacji;
2. w zależności od rodzaju, zwroty/zwrotki dostarczane są do właściwego pracownika, bądź są archiwizowane.

3.3. Czynności wspierające procesy monitoringu i windykacji.

Czynności związane ze wsparciem procesów obejmują:

Przygotowanie deklaracji PIT-8C po umorzeniu części wierzytelności;
Rejestrację dokumentów - wprowadzenie prawidłowych danych do wykazu spraw czynnych, odpisanych, zakończonych do rejestrów;
Przygotowanie dokumentacji do archiwizacji;
Dostarczanie wymaganych dokumentów na prośbę;
Obsługę skrzynek funkcyjnych - codzienna dystrybucja korespondencji mailowej przekazywanej na skrzynki funkcyjne.

4. Call center, w tym dwa podprocesy, tj.:

4.1. Telefoniczny kontakt z klientami (osoby fizyczne i MŚP) w procesie monitoringu.

Proces dotyczy telefonicznego kontaktu z klientami w zakresie produktów kredytowych, w których wystąpiło przeterminowanie (wczesny etap monitoringu - poniżej 60 dni).

Czynności związane z procesem obejmują:

Nawiązanie kontaktu z klientem z wykorzystaniem dostępnych narzędzi IT (Autodialler) - rozmowy wychodzące przychodzące.
Weryfikację tożsamości klienta, przedstawienie informacji o występującym przeterminowaniu, uzyskanie obietnicy spłaty.
Wprowadzenie właściwych danych do sytemu IT.

4.2. Czynności operacyjne realizowane przez call center w zakresie procesu MŚP.

Czynności związane z procesem to:

Obsługa rachunków bieżących (kompensaty, dyspozycje spłat, decyzje odnośnie odstąpienia od wypowiedzenia).
Pytania i reklamacje (obsługa skrzynek funkcyjnych, odpowiedzi na pisma i reklamacje klientów, rozpatrywanie i zgłaszanie reklamacji klientów w systemie informatycznym).
Księgowania (naliczanie kosztów wysłanych pism z outsourcingu).

Call center to jedno z podstawowych narzędzi służących kontaktom z klientem. W tym zakresie jest ono nieodłączną częścią usług bankowych świadczonych przez X służącą zarówno pozyskaniu klientów, jak również ich bieżącej obsłudze. W zakresie call center dokonywana jest bieżąca obsługa rachunków, monitorowanie powstałych zaległości w spłatach kredytów, a także nawiązywane są relacje z potencjalnymi klientami.

5. Czynności operacyjne w procesie restrukturyzacji i windykacji klientów MŚP.

Czynności operacyjne w procesie restrukturyzacji i windykacji obejmują:

Restrukturyzację (dot. osób fizycznych) - aktywności w procesie to:
1. weryfikacja i rejestracja danych klienta, uzyskanie kopii umowy kredytowej/umów zabezpieczeń,
2. pozyskanie i weryfikacja podpisanego przez Klienta aneksu do umowy,
3. prowadzenie rejestru wpływu dokumentów, wydrukowanie dokumentów, przekazanie do Głównego Opiekuna Klienta,
Windykację - aktywności w procesie: ustalenie właściwego Sądu i kont do wniesienia opłaty sądowej i skarbowej; pozyskiwanie dokumentacji z Oddziałów/Centrum Przetwarzania Dokumentów; weryfikacja zgodności otrzymanych dokumentów; wprowadzenie do systemu informatycznego daty nadania klauzuli na BTE;
Restrukturyzację przedsiębiorstw - aktywności w procesie to:
1. Decyzje/monitoring dla klienta (skan decyzji i wysłanie do Oddziału, przekazanie całego materiału do archiwum).
2. Realizacja decyzji kredytowej (wysyłanie aneksów i nowych umów do Oddziału w celu podpisania z Klientem, wysłanie pism, skanowanie i wysłanie decyzji do Oddziału).
3. Uzupełnienie właściwych rejestrów.
Kontrola funkcjonalna: zlecenie wykonania kontroli wraz z informacją zwrotną do kierowników zespołów.
Sprawozdawczość - w aplikacji (…), która służy do gromadzenia i aktualizacji danych o podmiotach gospodarczych, które utraciły zdolność kredytową w zakresie potrzebnym do sporządzania sprawozdań do Narodowego Banku Polskiego, według wzorów zawartych w załączniku nr 11 do uchwały nr (…) Zarządu Narodowego Banku Polskiego.

6. Outsourcing, sprzedaż, odpisywanie.

W ramach tego procesu wyróżnia się trzy podprocesy, tj.:

6.1. Proces odpisywania wierzytelności.

6.2. Przygotowanie dokumentacji do sprzedaży wierzytelności.

6.3. Zmiany klasyfikacji rezerwy.

W ocenie tut. Organu, dokonanej na podstawie analizy przedstawionego we wniosku o interpretację indywidualną opisu charakteru usług, które będą nabywane przez Zainteresowanego, usługi te będą miały charakter usług bezpośrednio niezbędnych do wykonywania przez niego usług finansowych.

Pojęcie usług „bezpośrednio niezbędnych” należy, w opinii tut. Organu, odnieść do konkretnej działalności, na co zresztą wskazuje sformułowanie zawarte w art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy, tj. „(…) bezpośrednio niezbędnych do wykonywania tej działalności (…)”. Należy więc analizować charakter i zakres działalności podmiotów tworzących niezależne grupy osób (w tym przypadku E.). Odnosząc się konkretnie do sprawy Spółki należy zauważyć, iż szczegółowo wskazała ona jakie usługi E. będzie świadczyć na jej rzecz. Trudno odmówić tym usługom biorąc pod uwagę realia i standardy usług świadczonych w zakresie działalności bankowej przymiotu bezpośredniej niezbędności w odniesieniu do działalności Wnioskodawcy. Analiza tych czynności wskazuje na to, iż usługi nabywane przez Zainteresowanego będą bezpośrednio niezbędne do wykonywania działalności bankowej.

Natomiast w ocenie tut. Organu, w przedmiotowej sprawie nie zostanie spełniona przesłanka dotycząca warunku, że zwolnienie od podatku VAT importu usług nie może naruszać zasad konkurencji.

Powszechnie znany termin „konkurencja” sprowadza się do współzawodnictwa pomiędzy rywalami, a w warunkach rynkowych, pomiędzy podmiotami gospodarczymi. Konkurencja jest zjawiskiem charakteryzującym się określonym rodzajem relacji pomiędzy podmiotami, które to relacje polegają na konkurowaniu.

Konkurencję definiuje się jako „akt lub proces działania jednostek dążących do takich korzyści, o które w tym samym czasie, przy tych samych warunkach i regułach ubiegają się inni” (Noga A. „Dominacja a efektywna konkurencja” SGH, W-wa 1993, s. 9).

Zapewnienie zatem podmiotom ww. warunków konkurencji umożliwia im uczciwe i równe uczestniczenie w procesach konkurencyjności.

Kwestia powstania bądź niepowstania zakłóceń konkurencji podlega w każdym przypadku indywidualnej ocenie. Jednakże pewne wskazówki zaczerpnąć można z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku TSUE z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie Taksatorringen (C-8/01), Trybunał orzekł, iż zwolnienie usług wykonywanych przez niezależne grupy osób nie może być przyznane, jeżeli istnieje realne ryzyko, że zwolnienie może bezzwłocznie lub w przyszłości doprowadzić do naruszenia zasad konkurencji (pkt 64 wyroku). Dodatkowo TSUE wskazał, iż określenie „takie zwolnienie nie może stwarzać prawdopodobieństwa naruszenia konkurencji” nie dotyczy wyłącznie naruszeń zasad konkurencji, do których zwolnienie od podatku może niezwłocznie doprowadzić, ale także tych, które mogą pojawić się w przyszłości, ryzyko, że takie zwolnienie samo w sobie nie doprowadzi do naruszenia zasad konkurencji musi być jednak realne (pkt 63 wyroku).

W świetle powyższego, w opinii tut. Organu, w przedmiotowej sprawie istnieje realne ryzyko wystąpienia naruszenia zasad konkurencji. Zastosowanie bowiem zwolnienia dla niezależnych grup osób stawia je w uprzywilejowanej sytuacji na rynku w stosunku do innych podmiotów wykonujących takie same czynności. Bowiem usługi wymienione w opisie sprawy, które zamierza nabywać Wnioskodawca mogą być oferowane przez inne podmioty.

Na zagadnienie zakłóceń konkurencji należy, zdaniem tut. Organu, spojrzeć bowiem na poziomie rynku podmiotów świadczących usługi, o których mowa we wniosku. Takie konkluzje wynikają również z opinii Rzecznika Generalnego do sprawy C-8/01 (pkt 123 opinii). I na tym poziomie, w opinii tut. Organu, może dochodzić do naruszenia zasad konkurencji w przedmiotowym sektorze usług oferowanych dla Zainteresowanego. Jak bowiem stwierdził Rzecznik Generalny w opinii do wyroku w sprawie C-369/04 Hutchison 3G (dotyczącej działalności organów władzy publicznej): „Jeżeli nawet w danym okresie żaden z konkurentów nie oferuje konkurencyjnych świadczeń podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, ryzyko wystąpienia zakłóceń konkurencji może być realne, bowiem sama niekorzystna sytuacja wyjściowa (czyli w tym konkretnym przypadku - zwolnienie dla niezależnych grup osób) może powstrzymywać potencjalnych konkurentów od aktywności na rynku” (pkt 131 opinii).

Zainteresowany wskazał, iż nie zdecydowałby się na outsourcing swoich procesów do podmiotów zewnętrznych (poza E.), jeżeli skutkowałoby to koniecznością nabywania usług opodatkowanych VAT i generowałoby, co do zasady, koszt nieodliczonego VAT.

Powyższe twierdzenie wskazuje jednoznacznie, iż w niniejszej sprawie dochodzi do realnego naruszenia zasad konkurencji. Usługi wymienione w opisie sprawy, które zamierza nabywać Wnioskodawca mogą być (i w praktyce są) oferowane także przez inne podmioty. Jednakże z powodu, iż sprzedaż tych usług przez podmioty zewnętrzne podlega opodatkowaniu VAT, a nie jest zwolniona od podatku, jak mogłoby to mieć miejsce przy usługach świadczonych przez podmioty należące do E., Zainteresowany z założenia eliminuje je z kręgu potencjalnych kontrahentów, od których mógłby nabyć przedmiotowe usługi.

Formułując przytoczone powyżej stanowisko, zdaniem tut. Organu, Wnioskodawca sam potwierdza, iż w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z potencjalnym ryzykiem naruszenia zasad konkurencji poprzez zastosowanie zwolnienia od podatku, ale z jak najbardziej realną sytuacją takiego naruszenia. Jednoznacznie wynika bowiem z powyższego, iż zastosowanie zwolnienia do podmiotów działających w ramach Grupy Y spowoduje, że zajmą one uprzywilejowaną pozycję na rynku w stosunku do podmiotów zewnętrznych, które świadczą tożsame usługi.

Bowiem dla ustalenia czy w danej sytuacji wystąpi naruszenie zasad konkurencji, należy wziąć pod uwagę, jak wskazał Rzecznik Generalny w opinii w sprawie C-8/01, że „celem właściwego podejścia jest ustalenie na podstawie rzeczywistych okoliczności sprawy, czy zwolnienie jednej grupy podmiotów i nałożenie obowiązku opodatkowania podatkiem na inną grupę podmiotów jest decydującym powodem wykluczenia z rynku niezależnych operatorów. Jeśli tak jest w sprawie, zwolnienie musi być odmówione, jeśli ono ma, samo z siebie, powodować zakłócanie konkurencji. Jeśli tak nie jest w sprawie, nie ma powodu, aby go odmówić jeśli w rzeczywistości nie wpływa na modyfikację warunków rynkowych” (pkt 134, 135 opinii).

W świetle powyższego, w opinii tut. Organu, w sytuacji gdy na rynku funkcjonują podmioty nienależące do tej grupy, które wykonują podobną działalność, która jest opodatkowana, wówczas należałoby odmówić zwolnienia niezależnej grupie osób z uwagi na możliwość naruszenia zasad konkurencji. Wystarczy bowiem, że podmioty nienależące do tej grupy mają utrudniony dostęp do świadczenia tych usług. Nie powinna mieć tutaj również znaczenia skala tego zakłócenia. W przepisie art. 132 ust. 1 lit. f) Dyrektywy nie ma bowiem, w przeciwieństwie do przepisu art. 13 Dyrektywy wskazania, że przepis ten dotyczy „znaczącego zakłócenia konkurencji”.

Dodatkowo nie sposób zgodzić się ze stwierdzeniem Zainteresowanego, iż usługi świadczone przez E. są, co do zasady spersonalizowane dla potrzeb oraz wymagań Grupy Y (do której należy Bank), co powoduje, iż są one w tej formie biznesowo nieprzydatne dla podmiotów trzecich; ich wysoki poziom dostosowania do indywidualnych wymagań podmiotów z Grupy Y (w tym zgodność ze strategią grupy, dokumentami korporacyjnymi, aspektami techniczno administracyjnymi itp.) czyni je „bezużytecznymi” dla podmiotów zewnętrznych; konsekwentnie fakt, że przedmiotowe usługi nie mogą, z obiektywnych przyczyn biznesowych, być świadczone na rzecz podmiotów trzecich (tj. dla podmiotów spoza Grupy Y), powoduje, iż nie powstaje ryzyko (zarówno teraz jak i w przyszłości) naruszenia konkurencyjności, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy.

Jak to zostało już wyjaśnione w niniejszej interpretacji indywidualnej, w przedmiotowej sprawie nie chodzi o zakłócenie konkurencji między nabywcami usług, ale o zakłócenie konkurencji między niezależną grupą osób a podmiotami, które świadczą lub zamierzają świadczyć podobne do oferowanych przez niezależne grupy osób usługi.

Wskazać należy natomiast, że przedstawiony we wniosku zakres nabywanych czynności z powodzeniem może być wykonywany także przez inne niż E. podmioty nienależące do Grupy Y. Charakter opisanych usług nie wskazuje, aby mogły one być świadczone wyłącznie przez podmioty z tej jednej grupy. Fakt, iż usługi, które mają być nabywane od E. są co do zasady spersonalizowane dla potrzeb i wymagań jej członków, nie oznacza, że usługi o takim samym zakresie nie mogą być wykonywane przez podmioty trzecie, które nie należą do ww. grupy.

Podsumowując powyższe należy wskazać, że zastosowanie w niniejszej sprawie zwolnienia może spowodować realne zagrożenie konkurencji na rynku i nierówne traktowanie podmiotów świadczących przedmiotowe usługi. E. stosując bowiem ww. zwolnienie, stawia siebie w uprzywilejowanej sytuacji na rynku, w stosunku do innych podmiotów działających w podobnym zakresie i niestosujących preferencji podatkowej w postaci zwolnienia usług, o których mowa w opisie sprawy. Tym samym stwierdzić należy, że usługi nabywane przez Wnioskodawcę od E. nie będą zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy, gdyż naruszałoby to warunki konkurencji.

Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, iż usługi nabywane przez Bank od E. nie będą zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy pomimo, iż opisane przez Zainteresowanego usługi będące przedmiotem pytania, będą usługami bezpośrednio niezbędnymi do działalności zwolnionej od podatku, realizowanej przez niego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Podkreślić należy, iż Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) w swoim rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie przewiduje on takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych. W związku z powyższym, nie negując orzeczeń powołanych przez Zainteresowanego, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroku zamyka się w obrębie sprawy, w której została wydana. Wynika to również z treści art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), który przesądza, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin