Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/415-669/12-3/AJ
z 5 października 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 lipca 2012 r. (data wpływu 6 lipca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zakwalifikowania kwoty umorzonej kary z tytułu zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia do kategorii przychodu podatkowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 lipca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zakwalifikowania kwoty umorzonej kary z tytułu zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia do kategorii przychodu podatkowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Pismem z dnia 23 kwietnia 2012 r., które doręczono Wnioskodawczyni dnia 30 kwietnia 2012 r. – zarząd dróg miejskich przesłał Zainteresowanej odpis druku PIT-8C, którego oryginał przekazał do urzędu skarbowego.

Korekta ma dotyczyć tego, iż częściowo umorzono Wnioskodawczyni karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia. Umorzenie dotyczyło kwoty 1.30 zł. W uzasadnieniu tego podano, że kwota ta stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym stanowiskiem Zainteresowana zwróciła się o wyjaśnienie, czy kwota ta jest faktycznym przychodem, skoro dotyczy ona kary, a nie stypendium, nagrody, czy innej formy materialnej rzeczywistego wynagradzania.

Wnioskodawczyni stwierdza, iż otrzymała przecież karę, a z definicji samej kary wynika, że jest ona dolegliwością finansową związaną z naruszeniem obowiązujących przepisów. Zainteresowana wyraziła zdziwienie, by kara w postaci grzywny, mandatu, czy innej dolegliwości finansowej – w wysokości niezapłaconej stanowiła przychód, skoro jest to dodatkowa dolegliwość dla podatnika. Odwrotnie przecież – kary nie są naliczane w odpisy jako wydatki.

W tej sytuacji Zainteresowana uważa, że uznanie Jej kary jako przychód (w części nieuiszczonej) jest krzywdzące. Z informacji sądowej Zainteresowana dowiedziała się, że umorzenie kosztów procesu, czy innej formy postępowania, a także umorzenie grzywny nie jest w żaden sposób traktowane jako przychód i zgłaszane urzędowi skarbowemu.

Taka sytuacja jest nader trudna dla osób starszych, schorowanych i niepełnosprawnych, do których Zainteresowana się zalicza, albowiem musiałaby ona być naliczana z uszczerbkiem dla utrzymania i leczenia.

Rozpatrując sprawę przez analogię spraw sądowych i administracyjnych, kary za przewinienia, których następuje umorzenie lub częściowe umorzenie nie mogą być traktowane jako przychód tym bardziej, że takie umorzenie następuje z uwagi na nader trudną sytuację materialną ukaranego i na jego wniosek, a nie z urzędu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy Zarząd Dróg Miejskich słusznie potraktował sprawę częściowego umorzenia kary jako dochód, a nie jako częściowe ograniczenie dokuczliwości karnej czynu? Dlaczego w przypadku Zainteresowanej potraktowano częściowe umorzenie kary jako przychód? W podobny sposób nie postępują organy sądowe, ani nawet skarbowe, które umarzają należności wobec Skarbu Państwa.
2. Dlaczego nie respektuje się definicji kary, z której istoty wynika, że jest ona dolegliwością wyrażającą społeczne potępienie czynu?
3. Czy w taki sam sposób traktuje się inne kary, jak np. przedterminowe zwolnienie z odbywania kary pozbawienia wolności?
4. Czy dla sprawcy może być to przychodem, czy wyłącznie dobrodziejstwem organów Państwa wyrażonym w stosunku do sprawcy?
   
   

Tut. Organ informuje, iż przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia jest kwestia dotycząca pytania nr 4. Natomiast w zakresie pytań od nr 1 do nr 3 w dniu 5 października 2012 r. zostało wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania nr ILPB2/415-669/12-2/AJ.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z definicją ustawodawcy - kara jest środkiem przymusu państwowego stosowana wobec sprawcy przestępstwa, wykroczenia, naruszenia prawa polegająca na wyrządzeniu sprawcy dolegliwości i wyrażająca społeczne potępienie czynu. Jest zatem następstwem zachowania jednostki ukaranej, odczuwana jako zdarzenie przykre i wpływające hamująco na zachowania, po których występuje. Pobudza też do działań umożliwiających jej uniknięcie w przyszłości. Z tych też względów nie może być jej częściowe umorzenie traktowane jako przychód w rozumieniu przepisów podatkowych. Jest to wyłącznie wyraz zrozumienia organów Państwa dla niemożności płatniczej osoby ukaranej. Stąd też stanowisko takie Zainteresowana uważa za niesłuszne i potraktowanie umorzenia jako przychód - niezgodne z zasadami konstytucyjnymi i Europejską Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Zainteresowana uważa, że nałożenie na Nią kary pieniężnej dotyczyło zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia. Było wyraźną formą środka przymusu z uwagi na naruszenie prawa, polegającą na wyrządzeniu sprawcy dolegliwości finansowej. Umorzenie zatem w takiej formie nie może stanowić przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy wynika natomiast, że jednym ze źródeł przychodów są „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Otwarta formuła cyt. wyżej art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie oznacza jednak, iż pojęcie przychodów z innych źródeł ma nieograniczony zakres, obejmujący wszelkie relacje mogące zachodzić pomiędzy podmiotami, w tym wszelkie formy rezygnacji w wierzytelności przysługujących jednemu z podmiotów wobec drugiego z nich – zwłaszcza, iż w rozpatrywanej sprawie chodzi o relacje osoby fizycznej ze związkiem publicznoprawnym, jakim jest gmina.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni częściowo umorzono karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia. Umorzenie dotyczy kwoty 1, 30 zł. W dniu 30 kwietnia 2012 r. zarząd dróg miejskich przesłał Wnioskodawczyni PIT-8C.

Zgodnie z art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.), za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi, zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysokości 10-krotności opłaty ustalanej zgodnie z ust. 4-6.

W myśl art. 40a ust. 1 ww. ustawy, opłaty określone w art. 13 ust. 1 i 2, z wyłączeniem opłaty elektronicznej, art. 13f ust. 1 i art. 40 ust. 3 oraz kary pieniężne określone w art. 13g ust. 1, art. 13k ust. 1 i 2, art. 29a ust. 1 i 2 oraz w art. 40 ust. 12, a także opłaty z tytułu umów zawieranych na podstawie art. 22 ust. 2 i art. 39 ust. 7, są przekazywane odpowiednio do budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub na wyodrębniony rachunek bankowy Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.

Natomiast art. 60 pkt 7, ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240) ze zm.) stanowi, iż środkami publicznymi stanowiącymi niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publiczno-prawnym są w szczególności dochody pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw.

Organami pierwszej instancji właściwymi do wydawania decyzji w odniesieniu do należności, o których mowa w art. 60, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej, są w stosunku do należności budżetów jednostek samorządu terytorialnego – wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta albo marszałek województwa (art. 61 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych).

W myśl zaś art. 64 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, właściwy organ, na wniosek zobowiązanego, może udzielać określonych w art. 55 ulg w spłacie zobowiązań z tytułu należności, o których mowa w art. 60.

Określonymi w art. 55 tejże ustawy ulgami są natomiast m. in. umorzenie w całości albo w części.

Do przedmiotowego umorzenia miały zastosowanie przepisy ustawy o finansach publicznych.

Należy mieć na uwadze, iż umorzone należności sankcyjne nie wynikały z czynności cywilnoprawnych, lecz miały charakter administracyjny oraz stanowiły dochody budżetowe.

Umorzenie osobie fizycznej zobowiązania sankcyjnego o charakterze administracyjnym przez publicznoprawnego wierzyciela – w drodze decyzji administracyjnej o rezygnacji z przypadających mu należności, nie stanowi dla adresata takiej decyzji zdarzenia, które sprawia, iż tego tytułu powstaje u tegoż adresata przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wartość umorzonych kar nie stanowi przysporzenia majątkowego u dłużnika, gdyż owo umorzenie nie nosi znamion umorzenia wierzytelności wynikających z czynności cywilnoprawnych, które w momencie ich umorzenia tracą swój zwrotny charakter i stają się trwałym przysporzeniem majątkowym dłużnika.

Reasumując, stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie częściowe umorzenie Wnioskodawczyni należności z tytułu administracyjnej kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez wymaganego zezwolenia nie skutkowało u tejże osoby powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.