INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 8 grudnia 2011 r. (data wpływu: 9 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości na potrzeby podziału majątku wspólnego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości na potrzeby podziału majątku wspólnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W roku 1994 Wnioskodawca otrzymał mieszkanie zakładowe, w którym zamieszkał wspólnie żoną oraz małoletnimi dziećmi.

W dniu 23 stycznia 2008 r. sąd okręgowy orzekł rozwód i w punkcie IV wyroku odstąpił od orzekania o zamieszkiwaniu stron. Wnioskodawca wraz z byłą już żoną i dziećmi mieszkał dalej we wspólnym mieszkaniu, dalej łożąc na utrzymanie mieszkania. Brak porozumienia doprowadził do tego, iż Wnioskodawca w dniu 12 kwietnia 2008 r. wystąpił do wydziału cywilnego sądu rejonowego o podział majątku wspólnego nabytego w czasie trwania związku małżeńskiego.

W dniu 11 grudnia 2008 r. na podstawie częściowej ugody zawartej przed sądem, opisanej w protokole z rozprawy, strony zgodnie stwierdziły że:

1. mieszkanie, w którym przebywały od 1994 roku warte jest 270 000 zł,
2. prawo najmu lokalu zostaje przyznane Wnioskodawcy,
3. Wnioskodawca zobowiązuje się do zapłaty na rzecz drugiej strony kwotę 130 000 zł tytułem podziału majątku wspólnego w terminie 14 dni od jego sprzedaży, nie później niż do 30 czerwca 2009 roku,
4. była małżonka wymelduje się z lokalu najpóźniej w dniu zawarcia przez Wnioskodawcę przedwstępnej umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego.

Sąd przychylił się do tak zawartej ugody, tym samym uznając, że mieszkanie stanowi majątek wspólny, który w określonym terminie winno być wykupione i sprzedane, a kwota uzyskana ma być podzielona między byłych małżonków. Wnioskodawca, chcąc wywiązać się z ugody zawartej przed sądem, w dniu 26 lutego 2009 r. wykupił mieszkanie od zakładu pracy na swoje imię i nazwisko za środki finansowe stanowiące majątek wspólny dorobkowy. Następnie, w dniu 8 maja 2009 r. Zainteresowany sprzedał to mieszkanie i dnia 24 czerwca 2009 r. przelał na konto byłej żony kwotę 130 000 zł (sto trzydzieści tysięcy złotych).

Swoją część pozostałych pieniędzy ze sprzedaży mieszkania Wnioskodawca przeznaczył na wykup współwłasności nieruchomości mieszkaniowej.

Była żona za otrzymaną kwotę z podziału majątku (sprzedanego mieszkania) kupiła własne mieszkanie.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy kwotę 130 000 zł, którą postanowieniem sądu cywilnego o podziale majątku wspólnego małżeńskiego Wnioskodawca wypłacił byłej żonie, można potraktować w tym przypadku jako koszt uzyskania przychodu...
2. Czy od kwoty wypłaconej byłej żonie Wnioskodawca musi zapłacić podatek 19% jaki obowiązuje przy sprzedaży mieszkania...
3. Czy kwota 270 000 zł podlega opodatkowaniu zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy:

1. Kwota 130 000 zł powinna być potraktowana jako koszt uzyskania przychodu.
2. Nie powinien On płacić 19% podatku od kwoty 130 000 zł, którą wypłacił swojej byłej żonie z uwagi, iż postanowieniem sądu był to podział majątku wspólnego małżeńskiego.
3. Biorąc pod uwagę zapisy art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych kwota 270 000 zł otrzymana z tytułu sprzedaży mieszkania nie podlega opodatkowaniu, gdyż jest przychodem z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków, który ustawodawca wyłącza spod działania ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Podkreślić należy, iż przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego, w przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Jednakże na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy podatkowej, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Przepis ten ma zastosowanie do opodatkowania, a dokładnie braku opodatkowania nabycia majątku otrzymanego w wyniku podziału wspólnego majątku małżonków. Chodzi tu o brak opodatkowania w momencie, kiedy małżonkowie dokonują podziału majątku. Wskazuje na to jednoznacznie treść przepisu, z którego wynika, że nie podlega opodatkowaniu „przychód z podziału wspólnego majątku (…)”. Natomiast przepis ten nie ma już zastosowania do zbycia majątku nabytego w wyniku podziału majątku małżonków.

Tak więc przychodem z podziału majątku wspólnego jest wartość otrzymanego przez każdego z małżonków majątku, a także wartość spłat (dopłat) otrzymywanych przez jednego z nich z tytułu podziału majątku. Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Kwestie stosunków majątkowych w małżeństwie reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.). Na podstawie art. 31 tej ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wspólność ustawową charakteryzują dwie podstawowe cechy: jest to wspólność dorobku i wspólność o charakterze łącznym. Z powyższego przepisu wynika również, że wspólność majątkowa małżeńska oparta jest na małżeństwie, jako stosunku prawnym osobistym. Powyższe oznacza, że ustanie małżeństwa, w wyniku np. orzeczenia sądu rozwiązującego małżeństwo, powoduje ustanie z mocy prawa tej wspólności. Wspólność majątkowa małżeńska ustaje ponadto w przypadku zawarcia przez małżonków umowy ją znoszącej i wprowadzającej rozdzielność majątkową, orzeczenia sądu ustanawiającego w miejsce wspólności majątkowej pełną rozdzielność na żądanie jednego z małżonków, orzeczenia separacji małżonków, ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków oraz w przypadku ogłoszenia upadłości jednego z nich.

Zgodnie z ogólną zasadą uregulowaną w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

W myśl art. 501 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż w dniu 23 stycznia 2008 r. sąd okręgowy orzekł rozwód i w punkcie IV wyroku odstąpił od orzekania o zamieszkiwaniu stron. Brak porozumienia doprowadził do tego, iż Wnioskodawca w dniu 12 kwietnia 2008 r. wystąpił do wydziału cywilnego sądu rejonowego o podział majątku wspólnego nabytego w czasie trwania związku małżeńskiego.

W dniu 11 grudnia 2008 r. na podstawie częściowej ugody zawartej przed sądem, opisanej w protokole z rozprawy, strony zgodnie stwierdziły że:

1. mieszkanie, w którym przebywały od 1994 roku warte jest 270 000 zł,
2. prawo najmu lokalu zostaje przyznane Wnioskodawcy,
3. Wnioskodawca zobowiązuje się do zapłaty na rzecz drugiej strony kwotę 130 000 zł tytułem podziału majątku wspólnego w terminie 14 dni od jego sprzedaży, nie później niż do 30 czerwca 2009 roku,
4. była małżonka wymelduje się z lokalu najpóźniej w dniu zawarcia przez Wnioskodawcę przedwstępnej umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego.

Sąd przychylił się do tak zawartej ugody, tym samym uznając, że mieszkanie stanowi majątek wspólny, który w określonym terminie winno być wykupione i sprzedane, a kwota uzyskana ma być podzielona między byłych małżonków.

Wnioskodawca, chcąc wywiązać się z ugody zawartej przed sądem, w dniu 26 lutego 2009 r. wykupił mieszkanie od zakładu pracy na swoje imię i nazwisko za środki finansowe stanowiące majątek wspólny dorobkowy. Następnie, w dniu 8 maja 2009 r. Zainteresowany sprzedał to mieszkanie i dnia 24 czerwca 2009 r. przelał na konto byłej żony kwotę 130 000 zł (sto trzydzieści tysięcy złotych).

Przedmiotowa transakcja sprzedaży mieszkania wynikała z konieczności podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej. Zatem, w analizowanym stanie faktycznym nie mamy do czynienia z podziałem wspólnego majątku pomiędzy małżonkami, tylko ze sprzedażą przez nich wspólnej nieruchomości.

Jak wskazał Zainteresowany, wykupił On mieszkanie za środki finansowe stanowiące majątek wspólny dorobkowy. W przedmiotowej sprawie w chwili sprzedaży nieruchomości małżonkowie byli jej właścicielami w udziałach 1/2 każdy. Zatem, każdy z małżonków dokonał sprzedaży swojego udziału.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż skoro sprzedaż przedmiotowej nieruchomości została dokonana przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie, stanowi ona dla Wnioskodawcy podlegające opodatkowaniu źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w części odpowiadającej przypadającemu Zainteresowanemu udziałowi w zbytym mieszkaniu.

Wobec powyższego, w niniejszej sprawie nie znajdują zastosowania uregulowania cyt. art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z godnie z kolei z art. 30e ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

• dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
• dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
  
  

Stosownie do ust. 2 artykułu 30e ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Zgodnie z art. 19 ww. ustawy, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Pojęcie „przychodów” zostało zaś co do zasady określone w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym to przepisem, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Do kosztów odpłatnego zbycia natomiast, pomniejszających wartość nieruchomości wyrażoną w cenie określonej w umowie, zaliczyć można wydatki, które są niezbędne, aby transakcja zbycia doszła do skutku.

Wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia (art. 19 ust. 3 ww. ustawy).

Jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33 % od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający (art. 19 ust. 4 ww. ustawy).

Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 6c ww. ustawy, koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Wysokość nakładów o których mowa w ust. 6c i 6d ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ww. ustawy).

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, iż na gruncie opisanego we wniosku stanu faktycznego kwota, którą postanowieniem sądu cywilnego o podziale majątku wspólnego małżeńskiego Wnioskodawca wypłacił byłej żonie, nie może zostać uznana jako koszt uzyskania przychodu Zainteresowanego, gdyż stanowiła ona przychód z opisanej sprzedaży, w części nieodpowiadającej przypadającemu Wnioskodawcy udziałowi w nieruchomości, tj. w istocie przychód z tytułu sprzedaży udziału przypadającego byłej żonie Zainteresowanego. Nie można bowiem uznać za koszt uzyskania przychodu Wnioskodawcy z tytułu sprzedaży kwoty stanowiącej przychód innej osoby z tej samej sprzedaży, ponieważ w tej sytuacji rzeczony wydatek nie został poniesiony przez Zainteresowanego, ale przez nabywcę nieruchomości.

Jednocześnie stwierdzić również należy, iż ww. kwota pieniężna wypłacona przez Wnioskodawcę Jego byłej żonie nie stanowi dla Niego przychodu podlegającego opodatkowaniu, bowiem przychodem takim są pieniądze otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika, a nie pieniądze przezeń wydatkowane. Tym samym, na Zainteresowanym nie ciąży obowiązek podatkowy z tytułu wypłaty tejże kwoty byłej żonie.

Reasumując, stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie – stosownie do uregulowań art. 30e ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – opodatkowaniu podlega dochód osiągnięty przez Wnioskodawcę z tytułu opisanej sprzedaży, w części odpowiadającej przypadającemu Mu udziałowi w zbytym mieszkaniu.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu nie ma możliwości potwierdzenia prawidłowości wyliczeń przedstawionych w przedmiotowym wniosku z uwagi na fakt, iż przepis art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa nakłada na organ podatkowy obowiązek udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego. Z uwagi na powyższe, nie podlegają urzędowej interpretacji zasady rachunkowego określania (wyliczenia) podstawy opodatkowania na podatek przy rozliczeniu kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości, gdyż wykraczałoby to poza zakres interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Ewentualne przeliczenia, jakich należałoby dokonać, nie należą do kompetencji tut. Organu. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, to na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu – zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego. Prawidłowość takiego rozliczenia podlega weryfikacji przez właściwy rzeczowo organ podatkowy w toku postępowania kontrolnego, postępowania podatkowego, czy też czynności sprawdzających.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.