Podatnik prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych, zobowiązany do rozliczania się w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów zwrócił się z zapytaniem o możliwość ustalania dochodu z działalności gospodarczej stanowiącego podstawę obliczania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych w trakcie 2004r. z uwzględnieniem różnic remanentowych. Ponadto zwrócił z prośbą o możliwość zastosowania takiego sposobu ustalania dochodu w trakcie 2004r.Ogólna zasada ustalania dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych u podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów zawarta jest w art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Według niej dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę obliczenia zaliczki jest różnica pomiędzy wynikającym z księgi przychodów i rozchodów przychodem i kosztami jego uzyskania.Przepis tegoż artykułu (w zdaniu drugim) zawiera również szczególny sposób ustalania ww. dochodu, stanowiąc, iż cyt.: “Jeżeli jednak podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych lub naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu, dochód ustala się według zasad określonych w art. 24 ust. 2“

W myśl art. 24 ust. 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodem z działalności gospodarczej jest różnica pomiędzy przychodem z tej działalności a kosztami uzyskania;- powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub- pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.Podatnicy rozliczający się z podatku dochodowego na podstawie prowadzonych ksiąg przychodów i rozchodów obowiązani są uwzględniać regulacje wynikające z rozporządzenia Ministra Finansów z 26.08.2003r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003r. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.).Stosownie do treści §27 ust.1 tegoż rozporządzenia na podatniku ciąży obowiązek sporządzenia spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, zwanego dalej “spisem z natury” na dni:- na dzień 1 stycznia,- na koniec każdego roku podatkowego,- na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także- w razie zmiany wspólnika,- w razie zmiany proporcji udziałów wspólników lub- likwidacji działalności.Z §27 ust.2 wynika iż spis z natury podlega wpisaniu do księgi także wówczas, gdy osoby prowadzące działalność gospodarczą sporządzają go za okresy miesięczne oraz gdy na podstawie odrębnych przepisów jego sporządzenie zarządził naczelnik urzędu skarbowego. Tak więc w przypadku, gdy podatnik sporządził remanent (bez względu na przyczynę jego sporządzenia), dochód należy ustalić z uwzględnieniem różnic remanentowych.

Należy jednak zaznaczyć, że w myśl §28 ust.4 ww. rozporządzenia o zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na dzień 1 stycznia, 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej podatnicy są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu.Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania należy wskazać, że podatnik prowadzący księgę przychodów i rozchodów ma prawo z własnej inicjatywy podjąć decyzję o dokonaniu spisu z natury, czego konsekwencją jest przyjęcie określonego w art. 24 ust. 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych sposobu ustalenia dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczek na podatek dochodowy.Jedynym warunkiem, jaki pozostaje do spełnienia jest terminowe zawiadomienie w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego - tj. co najmniej na siedem dni przed zamierzonym terminem spisu.Wszelkie unormowania w powyższej kwestii wynikają bezpośrednio z wyżej omówionych przepisów prawnych, w związku z czym nie ma potrzeby aby tut. organ orzekał w drodze decyzji o możliwości ustalania dochodu z działalności gospodarczej w 2004r. z uwzględnieniem różnic remanentowych.

Reasumując: podatnicy mogą samodzielnie podejmować decyzje o dokonywaniu spisu z natury w trakcie 2004r. na koniec każdego miesiąca, czego konsekwencją będzie ustalanie dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczek na podatek dochodowy w sposób określony w art. 24 ust. 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. z uwzględnieniem różnic remanentowych, jednakże stosownie do treści § 28 ust. 4 ww. rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, podatnicy ci mają obowiązek pisemnego powiadomienia organu podatkowego o zamiarze sporządzenia spisu z natury w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu.Jeżeli podatnik w złożonym zawiadomieniu określi, w trakcie 2004r. na koniec każdego miesiąca będzie sporządzał spis z natury, to zawiadomienie takie złożone co najmniej na siedem dni przed terminem sporządzenia pierwszego spisu, a więc do dnia 23.01.2004r. będzie zdaniem tut. organu spełnieniem wymogów ww. § 28 ust. 4 ww. rozporządzenia z dnia 26.08.2003r.