W związku z pismem z dnia 10.12.2003 r. (data wpływu do tut. organu podatkowego 17.12.2003 r.), uzupełnione pismem z dnia 29.12.2003 r. (data wpływu do tut. organu podatkowego 31.12.2003 r.) w sprawie udzielenia odpowiedzi na zapytanie: czy można uznać za koszt uzyskania przychodu zakładu w 2003 roku nie ściągnięty dług od dłużnika w wysokości 49.220,00 zł ?

Z opisanego stanu faktycznego wynika, że prowadzi Pan od 01.04.1989 r. działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych prowadząc podatkową księgę przychodów i rozchodów. W załączeniu do zapytania dołączył Pan postanowienie z dnia 01.12.2003 r. Komornika Sądowego Rewiru IV przy Sądzie Rejonowym we Włocławku o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w stosunku do kontrahenta oraz nakaz zapłaty z dnia 03.03.2003 r. w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w Toruniu dla tego samego kontrahenta.

Zdaniem Pana, w zaistniałej sytuacji może Pan w 2003 r. zaliczyć kwotę 49.220,00 zł w koszty uzyskania przychodu zakładu.

Naczelnik Urzędu Skarbowego we Włocławku działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) uprzejmie wyjaśnia co następuje:

Zgodnie z art. 23 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za wierzytelności nieściągalne uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1. postanowieniem o nieściągalności uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego albo
2. postanowieniem sądu o:

1. oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek masy nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, lub
2. umorzeniu postępowania upadłościowego, gdy zachodzi okoliczność, o której mowa w lit. a) lub
3. ukończeniu postępowania upadłościowego, albo

3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodem wierzytelności byłby równe albo wyższe od jej kwoty.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 20 i 21 oraz ust. 2 i 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zmianami) uważa się za koszt uzyskania przychodu:
• wierzytelności nieściągalne, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została uprawdopodobniona,
• rezerwy na pokrycie takich wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została uprawdopodobniona.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 17 cyt. ustawy o podatku dochodowym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.Art. 118 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 93 poz.16 ze zm.) stanowi, że termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 3 lata, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej. Przykładem takiego szczególnego przepisu jest art. 125 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym roszczenie przedawnia się po upływie 10 lat, jeżeli jest stwierdzone:

• prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznania spraw danego rodzaju, albo
• orzeczeniem sądu polubownego albo ugodą zawartą przed sądem lub przed sądem polubownym.

Wskazać także należy, iż przerwę biegu przedawnienia może spowodować uznanie roszczenia przez dłużnika dokonane m. in. w formie potwierdzenia salda przez dłużnika, ale wyłącznie w sytuacji, gdy jest ono pozbawione wad oświadczenia woli. Oznacza to m. in. nieskuteczność uznania salda przez dłużnika niewłaściwie reprezentowanego.

Przepis art. 117 § 2 powołanego wyżej Kodeksu cywilnego stanowi, iż dłużnik może uchylić się od zaspokojenia roszczenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Ponadto odnosząc się jeszcze do ww. kwestii trzyletniego terminu przedawnienia roszczeń wyjaśnia się, że zgodnie z art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego – bieg przedawnienia roszczeń rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Roszczenie o zapłatę ceny z transakcji handlowej dokumentowanej fakturą staje się wymagalne w terminie określonym przez strony tej transakcji tj. w terminie płatności. Natomiast jeżeli strony nie oznaczyły terminu uiszczenia ceny, wiąże je reguła jednoczesności świadczeń co oznacza, iż cena towarów wydanych kupującemu wraz z fakturą przez sprzedawcę staje się wymagalna w dacie odbioru tych towarów.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że jeżeli wymienione przez Pana roszczenie nie uległo przedawnieniu, to ta wierzytelność nieściągalna bez ustawowych odsetek będzie stanowić koszt uzyskania przychodu.