Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu, działając na podstawie art. 14b § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), zmienia interpretację Naczelnika Urzędu Skarbowego w Brzegu z dnia 15 stycznia 2004 r., nr PP-443/IN/56/BT/03 w zakresie określonym poniżej - w celu jej zgodności z obowiązującym stanem prawnym.

Pismem z dnia 19 grudnia 2003 r. Syndyk Masy Upadłości zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Brzegu z zapytaniem czy sprzedaż pawilonu handlowego wchodzącego w skład masy upadłości jest czynnością, do której stosuje się zwolnienie z podatku od towarów i usług stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) - zwanej dalej ustawą o VAT. Syndyk stoi na stanowisku, że sprzedaż pawilonu handlowego, jako część mienia przedsiębiorstwa upadłej spółki, wyczerpuje ww. przepis i nie podlega ustawie o VAT, gdyż posiada potencjalną zdolność do niezależnego działania jako samodzielny podmiot gospodarczy.

W odpowiedzi z dnia 15 stycznia 2004 r., nr PP-443/IN/56/BT/2003 Naczelnik Urzędu Skarbowego w Brzegu stwierdził, iż jeżeli - zdaniem strony - podlegający sprzedaży składnik majątku upadłej Spółki, tj. pawilon handlowy, zapewnia 100 % funkcjonowanie przedsiębiorstwa, to w myśl art. 3 ust. 1 ustawy o VAT, do sprzedaży tej nie będą miały zastosowania przepisy tej ustawy.

Twierdzenie powyższe nie rozstrzyga jednak istoty problemu.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do sprzedaży przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans. Ustawa regulująca opodatkowanie podatkiem od towarów i usług nie definiuje pojęcia „przedsiębiorstwo", a zatem na potrzeby tej ustawy należy stosować definicję zawartą w art. 55sup1; ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: (1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa), (2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; (3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; (4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; (5) koncesje, licencje i zezwolenia; (6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; (7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; (8) tajemnice przedsiębiorstwa; (9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Art. 55sup1; ww. ustawy stanowi ponadto, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego wyraźnie wskazuje, że każda z transakcji dotyczących sprzedaży przedsiębiorstwa lub też jego poszczególnych składników musi być oceniana in concreto, bowiem jedynie konkretne okoliczności decydować będą o zakwalifikowaniu danej transakcji jako sprzedaży przedsiębiorstwa (która to sprzedaż nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lub też jako sprzedaży składników majątkowych (opodatkowanych tym podatkiem). W wyroku z dnia 17 października 2000 r., I CKN 850/98 Sąd Najwyższy zauważył, iż ustawodawca w przepisie art. 55sup1; kc wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretne składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują okoliczności faktyczne, których nie można określić apriorycznie. Ocena, czy doszło do nabycia przedsiębiorstwa jest więc możliwa in concreto, a miarodajne jest ustalenie, czy nabyto minimum środków, bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności gospodarczej realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe. Strony - jak wynika z art. 552 kc - mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączaniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa. Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo.

Stosując się do powyższych rozważań należy stwierdzić, iż na podstawie informacji zawartych w piśmie Syndyka nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi, czy przedmiotem sprzedaży jest przedsiębiorstwo. Zauważyć bowiem należy, iż sprzedaż jedynie pawilonu handlowego (nawet takiego, w którym potencjalnie można prowadzić działalność gospodarczą w formie niezależnego podmiotu gospodarczego nie może zostać uznana za sprzedaż przedsiębiorstwa, które na mocy art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT nie podlegałoby opodatkowaniu tym podatkiem.