Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, dokonując weryfikacji w trybie art. 14b § 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) informacji udzielonej jednostce przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Przeworsku pismem z dnia 19.01.2004 r. (znak: US-I/2-D-423/1/04) o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, wyjaśnia:

1. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych:

Przepisy art. 13 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) określają sposób ustalania wysokości przychodu podatnika z tytułu nieodpłatnego udostępniania innym podmiotom nieruchomości lub jej części. Przychody z nieodpłatnego udostępniania nieruchomości podlegają kumulacji z pozostałymi przychodami podatnika opodatkowanymi na zasadach ogólnych.

Stosownie do art. 13 ww. ustawy za przychód z nieruchomości uważa się równowartość czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości, ustaloną na podstawie przeciętnej wysokości czynszów stosowanych w danej miejscowości przy najmie lub dzierżawie nieruchomości tego samego rodzaju. Zasady tej nie stosuje się przy udostępnianiu nieruchomości lub jej części do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym. Opodatkowaniu podlega nieodpłatne udostępnienie nieruchomości do używania po obu stronach transakcji, tj. zarówno u strony użyczającej, jak i strony korzystającej z nieruchomości.

Dochody M. ustalone zgodnie z przepisem art. 7 ust 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy w części przeznaczonej na cele statutowe niezależnie od źródła ich osiągania.

W kontekście przychodów ustalonych w sposób zapisany w art. 13 ust. 1 ww. ustawy w związku z bezpłatnym użyczeniem nieruchomości nie można mówić o dochodach przeznaczonych i wydatkowanych na cele statutowe. Są to bowiem przychody wyrażone nie w realnie osiągniętych środkach finansowych, lecz ustalone statystycznie, dlatego nie można uznać, że mogą być w sposób realny rozdysponowane – przeznaczone na cele statusowe. W związku z powyższym dochód ustalony jako nadwyżka przychodu (którym w przypadku nieodpłatnego użyczenia lokalu jest czynsz, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy) nad kosztami jego uzyskania (kosztami utrzymania lokalu) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych na zasadach ogólnych wraz z innymi dochodami M., nieprzeznaczonymi na działalność statutową (o ile takie dochody wystąpią).

Zgodnie z treścią art. 3 pkt 2 ordynacji podatkowej pod pojęciem przepisów prawa podatkowego rozumie się przepisy ustaw podatkowych oraz przepisy wydanych na ich podstawie aktów wykonawczych. Stąd też brak podstaw do analizy art. 138 ust 2 ustawy o finansach publicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148) w ramach art. 14a § 1 ordynacji podatkowej regulującego kwestie udzielania pisemnych informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego.

2. W zakresie podatku VAT:

godnie z przepis art. 2 ustawy z 8.01.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (DZ. U Nr 11, poz. 50 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług lub też świadczenie takich usług bez pobrania należności, przy czym usługi te ze swej istoty winny posiadać przymiot odpłatności, a więc usługodawca może (choć nie musi) żądać od nabywcy usługi zapłaty z tytułu jej świadczenie. Zakres przedmiotowy ustawy o VAT nie obejmuje zatem świadczenia usług, które ze swej istoty są bezpłatne.

W myśl ustawowej definicji, zawartej w przepisie art. 710 ustawy z 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (w tym nieruchomości). Zatem istotną cechą umowy użyczenia jest jej bezpłatność. Wydanie zaś towarów na podstawie umowy użyczenia to czynność, do której nie stosuje się przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym użyczenie lokalu nie pociąga za sobą skutków w podatku od towarów i usług.