Spółka (wykonawca) zawarła z zamawiającym umowę o roboty budowlane dotyczące kompleksowej modernizacji linii kolejowej, modernizacji torów, sieci trakcyjnej z robotami towarzyszącymi w ramach projektu ISPA Unii Europejskiej. Wartość kontraktu określona została w walucie obcej (EURO). Potwierdzeniem tego faktu są postanowienia Porozumienia Kontraktowego, część II “Warunki szczególne“. Celem realizacji opisanego kontraktu Podatnik otrzymał zgodę Prezesa NBP na dokonanie w kraju rozliczeń w walucie obcej do wysokości wartości kontraktu.

Wobec przedstawionego powyżej stanu faktycznego zastosować należy następujące przepisy:

- art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), zgodnie z którym, przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursów średnich z dnia uzyskania przychodu, ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski,

- art. 12 ust. 3 powołanej ustawy (zdanie drugie), w którym stanowi się, że w sytuacji gdy przychody wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich uzyskania i dniem faktycznego otrzymania występują różne kursy walut, przychody te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodów, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał uzyskujący przychód, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia uzyskania przychodu,

- art. 12 ust. 4 pkt 1 powyższej ustawy, stosownie do którego, do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (...),

- art. 12 ust. 3a pkt 2 powołanej ustawy, zgodnie z którym, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3 uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c i 3d, dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeżeli jej częściowe wykonanie stanowi wynikający z umowy lub z odrębnych przepisów tytuł do zapłaty.

W przedstawionym stanie faktycznym, mając na względzie powołane powyżej przepisy prawa podatkowego, uznać należy, iż Podatnik uzyskuje przychody w walutach obcych. Stosowana w wystawianych fakturach waluta krajowa pełni jedynie funkcję przelicznika. Strona ustalając wartość przychodów dla celów podatkowych stosować powinna średni kurs walut ogłaszany przez NBP z dnia uzyskania przychodu (art. 12 ust. 2 ustawy). Jeżeli pomiędzy dniem uzyskania przychodu a dniem jego faktycznego otrzymania (zapłata) występują różne kursy walut, wówczas przychody zarachowane podwyższa się (ewentualnie obniża się) przy zastosowaniu regulacji zawartych w art. 12 ust. 3 ustawy.

Otrzymane przedpłaty na poczet dostaw towarów i usług, które nastąpią w przyszłych okresach sprawozdawczych, nie stanowią – stosownie do powołanych przepisów art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy podatkowej – przychodów podatkowych. Jednakże są one elementem ostatecznego rozliczenia przychodów podatkowych. Przychody wynikające z wystawionej w walucie obcej faktury za wykonane usługi i przeliczone według średniego kursu tej waluty, ogłaszanego przez NBP, z dnia uzyskania przychodu (art. 12 ust. 3a w/w ustawy) obniża się (ewentualnie podwyższa się, gdyby kurs kupna waluty z dnia otrzymania przedpłaty był wyższy niż średni kurs z dnia uzyskania przychodu):

1) gdy otrzymana przedpłata w walucie obcej w całości pokrywa należność wynikającą z faktury – do kwoty stanowiącej równowartość otrzymanej przedpłaty (zaliczki) w walucie obcej przeliczonej po kursie kupna z dnia otrzymania tej przedpłaty (zaliczki) zastosowanego przez bank, z którego usług korzystał podatnik, lub

2) gdy otrzymana przedpłata w walucie obcej w części pokrywa należność wynikającą z faktury – o kwotę stanowiącą różnicę między kwotą wynikającą z przeliczenia otrzymanej przedpłaty w walucie obcej z dnia wystawienia faktury (kurs średni NBP) i z dnia otrzymania przedpłaty (kurs kupna zastosowany przez bank, z którego usług korzystał podatnik).

Zapłata pozostałej części należnych przychodów, w okresie późniejszym niż data wystawienia faktury skutkuje podwyższeniem lub obniżeniem przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych o różnice kursowe wynikające z zastosowanie kursu kupna z dnia zapłaty ustalonego przez bank, z którego usług korzystał podatnik i kursu średniego ogłoszonego przez NBP z dnia uzyskania przychodu.