Leasing należy do cywilnoprawnych umów nazwanych. Z dniem 9 grudnia 2000 r. obowiązują nowe przepisy regulujące zagadnienia dotyczące leasingu, wprowadzone ustawą z dnia 26 lipca 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 74, poz. 857). Zgodnie z art. 709¹ Kodeksu cywilnego - przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Cywilnoprawną regulację umowy leasingu uzupełniono o regulację leasingu w podatkach dochodowych od osób fizycznych i od osób prawnych dopiero od 1 października 2001 r.

W art. 23a pkt 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w art. 17a pkt 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 6 września 2001 r. o zmianie ustaw: o podatku dochodowym od osób fizycznych, o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 106, poz. 1150)

• przez umowę leasingu rozumie się umowę nazwaną w Kodeksie cywilnym, a także każdą inna umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej „finansującym”, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym” podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty.

W przeciwieństwie jednak do przepisów o podatku dochodowym, które definiują „umowę leasingu” dla swoich potrzeb, definicji takiej nie ma w ustawie o podatku od towarów i usług.

Ponieważ brak jest podstaw do przenoszenia definicji leasingu zawartej w ustawach o podatku dochodowym na grunt podatku VAT, tym samym należy stosować cywilnoprawną definicję umowy leasingu jednak nie w znaczeniu rozszerzającym.

Przepis art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. z 1993 r. Nr 11, poz. 50 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 31 października 2001 r. stanowi, iż obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika samochodów osobowych oraz innych samochodów o dopuszczalnej ładowności do 500 kg, z wyjątkiem przypadków gdy odprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie na podstawie umów leasingu tych samochodów stanowi przedmiot działalności podatnika.

W świetle przepisów art. 25 ust. 2 pkt 5, zakazu przewidzianego w art. 25 ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do wydatków na nabycie towarów celem oddania w odpłatne używanie na podstawie umów leasingu, jeżeli zgodnie z przepisami podatku dochodowego odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający.

Tut. organ podatkowy zauważa, iż przedstawiona umowa „Ogólne warunki najmu pojazdu” nie posiada wszystkich elementów umowy leasingu, o których mowa w art. 709¹ do 709¹⁷ kc. Wprowadzenie do Kodeksu cywilnego i dokładne określenie charakteru prawnego umowy leasingu miało na celu zapewnienie stronom zawierającym tego typu umowę jasno sformułowanych praw i obowiązków. Umowa leasingu z chwilą wejścia w życie nowelizacji Kodeksu cywilnego stała się umową nazwaną, czyli taką, której essentialia negotii zostały uregulowane ustawowo, a tym samym cywilnoprawna zasada swobody umów została ograniczona.

A zatem finansujący nabywający samochody osobowe i inne o ładowności do 500 kg, w sytuacji gdy oddanie w odpłatne używanie na podstawie umowy leasingu tych samochodów stanowi przedmiot działalności podatnika, ma uprawnienia do obniżania podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu tych samochodów oraz zwrotu różnicy podatku na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy, niezależnie od tego na podstawie jakiej umowy leasingu finansowego czy operacyjnego – oddaje je do używania korzystającemu.

Ponadto wyjaśnić należy, iż organ podatkowy nie jest zobowiązany ani uprawniony do dokonywania w ramach udzielania informacji wynikającej z art. 14a § 1 do analizy i oceny umów cywilnoprawnych, faktur i innych dokumentów tworzących – w ocenie – podatnika przedstawiony stan faktyczny. Wskazać należy, iż to podatnik powinien dokonać oceny zawartej umowy i na tej podstawie ocenić jej skutki.