Zgodnie z art. 9 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 roku, Nr 14, poz. 176 ze zm), w brzmieniu obowiązującym w 2003 roku, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 28-30 i art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

Natomiast w myśl art. 10 ust. 1 tej ustawy źródłami przychodów są:
1. stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta – pkt 1,
2. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych ( niemających w sprawie zastosowania) innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c) – pkt 7

Otrzymywane przez podatnika w 2003 roku świadczenie – renta odszkodowawcza, stanowi prawo majątkowe, którego tytuł prawny stanowi zawarta ugoda, o której mowa wyżej, określone w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych (niemających w niniejszej sprawie zastosowania) innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Art.18 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w 2003 roku, stanowi, iż za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Użyte przez ustawodawcę, w stosunku do wymienionych przychodów określenie ”w szczególności” oznacza, że nie tworzą one zamkniętego katalogu i należy zaliczyć do nich poza wymienionymi wprost, również inne przychody, które kwalifikują się do tego źródła przychodu. W tym wypadku będzie to otrzymywana przez podatnika renta, o której mowa w ugodzie.
Otóż, były zakład pracy ojca podatnika, przystąpił do zawarcia ugody w oparciu o przepisy ustawy z dnia 24 maja 1990r. o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz. U. Nr 36, poz. 206).

W art. 4 pkt 3 tej ustawy ustawodawca skreślił art. 40 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983r. Nr 30, poz. 144 i z 1989 r. Nr 35, poz. 192).
W wyniku tej zmiany, z dniem 1.01.1990 roku przestała obowiązywać norma prawna , określona treścią art. 40 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, w brzmieniu obowiązującym przed 01.01.1990 roku, zgodnie z którą świadczenia określone w tej ustawie stanowią zaspokojenie wszelkich roszczeń z tytułu uszczerbku na zdrowiu albo z tytułu śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w stosunku do zakładów pracy wymienionych w art. 32 ust. 2 oraz w stosunku do instytucji i jednostek wymienionych w art. 33.

Oznacza to, że po wykreśleniu z treści ww. ustawy art. 40 tej ustawy, osoby uprawnione do świadczeń z tytułu wypadków przy pracy czy chorób zawodowych mogą dochodzić od zakładów pracy świadczeń ( roszczeń ) uzupełniających według przepisów prawa cywilnego.

Co prawda z załączonej do podania ugody nie wynika jakiego rodzaju zdarzenie, związane z wykonywaną pracą, wyrządziło szkodę na osobie ojca podatnika – jako pracownika, wyczerpujące przesłanki odpowiedzialności cywilnej, jaką przewidują odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego, niemniej jednak można, w świetle dokonanych ustaleń, wnioskować, iż w wyniku zawartej ugody doszło do wypłaty świadczenia uzupełniającego - renty, o której mowa w art. 444 k.c.

Zgodnie z art. 444 § 2 k.c jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
Z przepisu tego wynika, że prawo do „odpowiedniej renty” jest ściśle związane z osobą poszkodowanego, w tym wypadku spadkodawcy – ojca podatnika.

Wprawdzie w myśl art. 922 § 1 ustawy kodeks cywilny prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej, jednak, w myśl § 2 tego artykułu, nie wszystkie prawa majątkowe należą do spadku.
Otóż, nie należą do spadku, zgodnie z art. 922 §2 k.c , prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
Zatem, w świetle powołanego w zdaniu poprzednim przepisu, prawa i obowiązki ściśle związane z osobą spadkodawcy nie wchodzą w skład spadku mimo tego, iż mają one charakter cywilnoprawny i majątkowy

Określenie „ ścisły związek z osobą spadkodawcy” oznacza, że dane prawo lub obowiązek pozostaje w relacji do konkretnej osoby, iż śmierć uprawnionego lub zobowiązanego czyni jego realizację niewłaściwą.
Dotyczy to praw, które służą zaspokojeniu indywidualnego interesu uprawnionego. Zaznaczyć należy , że ścisły związek z osobą spadkodawcy może wynikać z istoty prawa lub obowiązku, nawet jeżeli przepisy nie przewidują ich wygaśnięcia.
Do takich praw zaliczane są te, które mają na celu zaspokojenie interesu indywidualnego zmarłego lub jego indywidualnych potrzeb, jak np. roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę czy prawo do alimentów itd.
W szczególności chodzi tutaj o prawo do renty z tytułu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, o którym mowa w art. 444 k.c .
Zatem przysługujące podatnikowi prawo do renty na podstawie zawartej ugody, o której mowa wyżej, nie wchodzi w skład spadku po zmarłym ojcu , ale stanowi dla niego prawo majątkowe, o którym mowa w art. 10 ust.1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych,bowiem zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 3 lit.g ustawy o podatku dochodowym od oósb fizycznych, w brzmieniu obowiązujacym w 2003 roku, ze zwolnienia z opodatkowania zostały wyłączone odszkodowania wynikające z zawartych umów i ugód.

Od 1.01.2003 roku ustawodawca wprowadził konstrukcję pobierania podatku przez płatników w wypadku wszystkich rodzajów dochodów z praw majątkowych.
Zgodnie z art. 41ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w 2003 roku, osoby fizyczne będące przedsiębiorcami oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności osobom określonym w art. 3 ust. 1 i 3 z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 5-9 oraz art. 18 , są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 20% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b).

Skoro obowiązek poboru zaliczek ciąży, w myśl powołanych wyżej przepisów, na płatniku- zakładzie pracy, podatnik nie miał obowiązku odprowadzać zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku podatkowego 2003.

Jednocześnie w myśl art. 42 ust.3 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2003 roku, w terminie do dnia 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym, płatnicy są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w art. 41 ust. 1, oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania podatnika, imienne informacje o wysokości dochodu oraz potrąconych przez płatnika w roku podatkowym składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2, oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w roku podatkowym przez płatnika i składki na ubezpieczenie zdrowotne odliczonej, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2, a także o pobranych zaliczkach na podatek, sporządzone według ustalonego wzoru PIT –8B.

Informację , o której mowa w tym przepisie, tj. informację PIT –8B podatnik winien otrzymać do 31.01.2004 roku od płatnika - zakładu pracy ojca.
Na podstawie danych wynikających z informacji - PIT-8B oraz na podstawie informacji otrzymanej z ZUS PIT 40 /11A podatnik powinien sporządzić zeznanie podatkowe PIT 37 za rok 2003, w którym powinien wykazać obydwa źródła dochodu, jako podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz należny podatek dochodowy od dochodów osiągniętych w 2003 roku, zgodnie z przepisami powołanej wyżej ustawy podatkowej.

W przypadku, gdyby w 2004 roku podatnik nadal uzyskiwał przychody z ww. źródeł przychodu: renty rodzinnej i prawa majątkowego, to przychody te, podobnie jak w 2003 roku, podlegają w 2004 roku opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, bowiem zarówno renta rodzinna jak i otrzymywane przez podatnika świadczenie uzupełniające – odszkodowanie (będące prawem majątkowym) nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania z art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wprawdzie w wyniku nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawą z dnia 12 listopada 2003 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 202, poz. 1956), treść art. 21 ust.1 tej ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2003 roku, uległa zmianie - poprzez dodanie m.in. do art.21 ust.1 pkt 3c, zgodnie z którym od 1.01. 2004 roku wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość”, to jednak otrzymywana przez podatnika renta odszkodowawcza nie będzie korzystała ze zwolnienia z podatku dochodowego, bowiem zacytowany w zdaniu poprzednim przepis ma zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy odszkodowania w postaci renty są otrzymane bezpośrednio przez poszkodowanego, a nie przez spadkobiercę.

Wracając do płatnika, tut. Organ uprzejmie informuje, że kwestie odpowiedzialności podatników, płatników i inkasentów określają przepisy art. 30 w związku z art.8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), w myśl których płatnicy są obowiązani na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Stosownie do art. 30 § 1, płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony całym swoim majątkiem.
Powyższe nie zwalania jednak podatnika z odpowiedzialności, gdyż na podstawie art. 26 Ordynacji podatkowej odpowiada on całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.
Zatem nawet w sytuacji, gdy płatnik niewłaściwie pobierze zaliczkę na podatek dochodowy, na podatniku ciąży obowiązek prawidłowego rozliczenia się z urzędem skarbowym w składanym zeznaniu podatkowym.