INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 14 czerwca 2012 r. (data wpływu 20 czerwca 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 31 sierpnia 2012 r. (data wpływu 4 września 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 czerwca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług i podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku ze stwierdzeniem braków, pismem z dnia 24 sierpnia 2012 r., Nr IPTPP2/443-542/12-2/AW, Nr IPTPB2/436-86/12-2/KR, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749), wezwał Wnioskodawcę do usunięcia braków wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 24 sierpnia 2012 r. (skutecznie doręczono dnia 27 sierpnia 2012 r.), zaś w dniu 4 września 2012 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek (data nadania w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego – 3 września 2012 r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą P. m.in. w zakresie windykacji i jest podatnikiem podatku VAT. Wnioskodawca zamierza kupić od firmy C. sp. z o.o., która jest w likwidacji, trzy nabyte w toku prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, wierzytelności. C. sp. z o.o. w likwidacji nabyła przedmiotowe wierzytelności na podstawie trzech odrębnych umów o przelew wierzytelności (art. 509 i następne Kodeksu cywilnego).

Wszystkie trzy wierzytelności są wierzytelnościami nieściągalnymi, o czym świadczą przedstawione poniżej stany faktyczne odnoszące się do każdej z wierzytelności osobno:

• wierzytelność przysługująca od A. i U. S. w kwocie 902.575,90 zł, nabyta umową przelewu wierzytelności z dnia 8 lipca 2008 r. Opis sprawy: wobec dłużników prowadzone było postępowanie upadłościowe, które zostało umorzone postanowieniem z dnia 9 marca 2010 r. z uwagi na brak w masie upadłości płynnych środków na finansowanie koniecznych do ponoszenia kosztów postępowania. W toku postępowania Syndyk sprzedał wszelkie ruchomości wchodzące w skład masy oraz dom mieszkalny dłużników. Nie udało się sprzedać pozostałego majątku dłużników tj.: nieruchomości zabudowanej o powierzchni 0,9562 ha, stanowiącej dawny zakład przetwórstwa mięsnego i ubojnię drobiu oraz nieruchomości niezabudowanej, stanowiącej działkę gruntu o pow. 0,4226 ha. W dniu 15 czerwca 2010 r. C. wszczęła postępowanie egzekucyjne do ww. nieruchomości, które

• sp. z o.o. w likwidacji zamierza sprzedać opisane wyżej wierzytelności w związku z czynnościami związanymi z likwidacją spółki. Wnioskodawca zamierza nabyć przedmiotowe wierzytelności na podstawie umowy o przelew wierzytelności uregulowanej w przepisach art. 509 i następnych ustawy Kodeks cywilny. Świadczeniem cedenta będzie przelanie na rzecz nabywcy zbywanych wierzytelności, a świadczeniem cesjonariusza będzie zapłata ceny za te wierzytelności. W związku z zawarciem umowy cesji nabywca nie otrzyma od cedenta jakiegokolwiek wynagrodzenia. W związku z tym, że są to wierzytelności trudne i istnieje wątpliwość czy kiedykolwiek zostaną zaspokojone, Wnioskodawca zamierza je kupić za cenę odpowiadającą ich rzeczywistej ekonomicznej wartości, która odbiega od ich wartości nominalnych tj. łączną kwotę 5.000 zł.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy opisane w poz. 68 wniosku pkt 1-3 transakcje nabycia wierzytelności trudnych za cenę odpowiadającą ich rzeczywistej wartości ekonomicznej należy uznać za czynności, które nie kwalifikują się do czynności świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 i tym samym art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług tekst jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 177 poz. 1054...
2. Jeśli odpowiedź na pytanie nr 1 jest twierdząca, Wnioskodawca wnosi o odpowiedź na pytanie czy opisane we wniosku transakcje podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych Dz. U. 2010 r. Nr 101 poz. 649 oraz czy stawka podatku wynosi 1% zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1b ww. ustawy...
   
   

Przedmiotowa interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności (pytanie nr 2). W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, (w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych – pytanie nr 2), opisane transakcje podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych Dz. U. 2010 r. Nr 101 poz. 649, a stawka podatku wynosi 1% zgodnie z art. 7 ww. ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) opodatkowaniu tym podatkiem podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Uregulowana w zacytowanym przepisie instytucja przelewu wierzytelności stanowi swoistą konstrukcję prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam.

Umowy cesji wierzytelności należą więc do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Podkreślić również należy, że umowa cesji, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności umowy sprzedaży lub zamiany uregulowanych w przepisach Kodeksu cywilnego, jako nie wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z art. 510 § 1 ww. Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności.

W konsekwencji więc, odnosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że w opisanej we wniosku sytuacji umowa cesji ma postać umowy sprzedaży wierzytelności, a więc co do zasady ma miejsce czynność, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, wskazana w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy.

W związku z tym wyjaśnić należy, że stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Zgodnie z art. 4 pkt 1 przy umowie sprzedaży obowiązek podatkowy ciąży na kupującym. Podstawa opodatkowania przy umowie sprzedaży określona została w art. 6 ust. 1 pkt 1, zgodnie z którym stanowi ją wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, przy czym, co wynika z ust. 2 powołanego przepisu, wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów. Natomiast stawka podatku określona została w art. 7 ustawy i zgodnie z ust. 1 pkt 1 lit. b) przy umowie sprzedaży innych niż wymienione w lit. a) (tj. nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym) praw majątkowych wynosi 1%. Natomiast, jak stanowi art. 10 ust. 1 ustawy podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Stosownie bowiem do art. 2 pkt 4 ww. ustawy, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • (uchylony)
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Przepis ten ustanawia zasadę, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne podejmowane w ramach obrotu nieprofesjonalnego, natomiast obrót zawodowy (profesjonalny) objęty został podatkiem od towarów i usług. Z jego treści wynika zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak również zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Powyższe oznacza, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Zaznaczyć także należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z powyższym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania powyższych czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy czynności te będą podlegały regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ich podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tych czynności regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W wydanej na wniosek Wnioskodawcy interpretacji indywidualnej z dnia 26 września 2012 r., Nr IPTPP2/443-542/12-4/AW, w zakresie podatku od towarów i usług stwierdzono, iż skoro – jak wskazał Wnioskodawca – cena, jaką zapłaci zbywcy wierzytelności, tytułem nabycia „trudnych” i wymagalnych wierzytelności będzie odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili zawarcia transakcji oraz zostanie skalkulowana w taki sposób, że nie będzie zawierała wynagrodzenia, to w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. W interpretacji tej uznano także, że Wnioskodawca nie będzie również dokonywał nieodpłatnego świadczenia usług, zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, podlegającego opodatkowaniu, bowiem treść wniosku nie wskazuje, by nabywane przez Zainteresowanego wierzytelności miały służyć do celów innych niż działalność gospodarcza. W konsekwencji powyższego stwierdzono, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nie będzie dokonywał czynności, które na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu.

Powyższe oznacza więc, że opisane czynności sprzedaży wierzytelności nie korzystają z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o którym mowa w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym przedstawione we wniosku czynności (transakcje) sprzedaży wierzytelności podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na przedstawionych wyżej zasadach, wynikających z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.