Strona prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna. Mąż Strony jest osobą współpracującą. Małżonkowie proszą o udzielenie odpowiedzi w przypadku, gdy:- podatnicy założyliby spółkę cywilną, - podatnicy prowadziliby działalność na imię obojga małżonków.

W momencie zawiązania spółki cywilnej, wniesienie w formie aportu przedsiębiorstwa osoby fizycznej do nowo utworzonej spółki, może w podatku od towarów i usług wywołać dwa różne skutki oraz różne sposoby rozliczenia podatku od tego przekazania:

a) W przypadku gdy wniesienie do nowej spółki, w formie udziału środków trwałych, wyposażenia lub towarów handlowych nastąpi jeszcze w trakcie prowadzonej przez osobę fizyczną działalności, a następnie zostanie zgłoszona likwidacja tej działalności - czynność przekazania będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie § 67 ust. 1 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27 poz. 268 z późn. zm.). Przekazane towary nie zostaną objęte remanentem likwidacyjnym podlegającym opodatkowaniu VAT - nie będą podlegały regulacji art. 6a ustawy o VAT.Wniesienie udziałem środków obrotowych powoduje konieczność dokonania korekty podatku naliczonego, odliczonego przy ich nabyciu. Podatnikowi dokonującemu powyższych czynności nie przysługuje bowiem prawo do pomniejszenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od w/w towarów będących przedmiotem wniesienia, gdyż zakupy z nimi związane nie są w tym przypadku związane ze sprzedażą opodatkowaną. W takim przypadku brak jest bowiem związku, o którym mowa w art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.), dokonanych zakupów ze sprzedażą opodatkowaną. Zgodnie z tym artykułem podatnik może zmniejszyć podatek należny o kwotę podatku naliczonego, związaną wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną. Zgodnie natomiast z art. 25 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów lub usług służących do wytworzenia lub odprzedaży towarów bądź świadczenia usług zwolnionych od podatku.

Jeżeli natomiast przedmiotem wniesienia udziału są środki trwałe używane, a podatnik wnoszący te środki do spółki wcześniej odliczył podatek naliczony przy zakupie, jako że środki te były związane z działalnością opodatkowaną, w chwili wniesienia tych środków nie ma obowiązku dokonywania korekty podatku naliczonego. Istotny jest fakt, że w momencie zakupu środków trwałych podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich zakupie i środki te - użytkowane były jako związane ze sprzedażą opodatkowaną. Zgodnie z art. 93a § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) dodanym z dniem 01.01.2003r. występuje sukcesja podatkowa w przypadku wniesienia przedsiębiorstwa osoby fizycznej do spółki nie mającej osobowości prawnej.

b) Natomiast, gdy najpierw zostanie zgłoszona likwidacja działalności przez osobę fizyczną, a następnie przedsiębiorstwo zostanie wniesione w formie udziału do nowej spółki przekazywany majątek powinien być objęty najpierw remanentem likwidacyjnym, zgodnie z art. 6a ustawy o VAT, a następnie może nastąpić czynność przekazania. Przy rozliczeniu podatku należnego wynikającego ze spisu z natury przysługuje podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonanych w okresie rozliczeniowym zakupów, nie więcej jednak niż do wysokości tego podatku. Zgodnie z art. 6a ust. 7 ustawy o VAT sprzedaż towarów ujętych w remanencie jest zwolniona z podatku od towarów i usług przez okres 12 miesięcy, od dnia, w którym powstał obowiązek podatkowy od remanentu. Uprawnienie to dotyczy tylko sprzedaży towarów przez osobę fizyczną. Sprzedaż przez nowy podmiot prawny – w tym wypadku spółkę cywilną - podlega opodatkowaniu podatkiem Vat.

Ponadto, osoba fizyczna, która zaprzestała wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ma obowiązek złożenia zgłoszenia VAT-Z.

2. W przypadku działalności prowadzonej na imię obojga małżonków (bez umowy spółki) firma żony nie ulegnie likwidacji. Nie wystąpi zatem faktyczna czynność przekazania towarów j.w. Istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego na zasadach współwłasności łącznej. Na gruncie ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym ( Dz. U. nr 11, poz. 50 ze zm.) oraz przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczących stosunków majątkowych między małżonkami nic nie uprawnia do wniosku, że wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług przez jednego z małżonków – podatnikiem tego podatku czyni też drugiego- w sytuacji gdy czynności te dotyczą składników ich majątku wspólnego, a przychód uzyskany z wykonywania tych czynności stanowi ich majątek dorobkowy. Skoro przedmiotem opodatkowania podatkiem VAT są czynności wskazane ustawą, zaś podatnikiem tego podatku jest podmiot wykonujący te czynności we własnym imieniu i na własny rachunek – to wykonywanie tych czynności przez jednego z małżonków pozostających we wspólności majątkowej samo przez nią nie rodzi obowiązku podatkowego w tym podatku u drugiego z małżonków. Natomiast, gdy czynność podlegająca opodatkowaniu wykonywana będzie wspólnie przez obojga małżonków – wówczas każde z nich we własnym imieniu i na własny rachunek dokonuje czynności opodatkowanej stając się podatnikiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym ( Dz. U. nr 11, poz. 50 ze zm.) cyt.” Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne..., jeżeli wykonują we własnym imieniu i na własny rachunek czynności, o których mowa w art. 2, w okolicznościach wskazujących na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy, nawet jeżeli zostały wykonane jednorazowo, a także wówczas, gdy polegają na jednorazowej sprzedaży rzeczy w tym celu nabytej..”.

W przypadku wyboru w/w formy działalności obie osoby będą podatnikami. Małżonka powinna złożyć we właściwym urzędzie skarbowym zgłoszenie aktualizacyjne z danymi współmałżonka, natomiast mąż zgłoszenie rejestracyjne w podatku VAT. W podatku od towarów i usług obie osoby będą rozliczać się od połowy osiągniętego obrotu z tego tytułu.