Z treści wystąpienia podatnika wynika, że prowadzi działalność gospodarczą polegającą na produkcji towarów: koagulantów (siarczany glinu, chlorki poliglinowe, chlorki i siarczany żelaza), glinianów sodowych służących do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz do produkcji bieli tynkowej, składników nawozów sztucznych wykorzystywanych w rolnictwie (siarczan magnezowy, azotan wapniowy oraz azotan magnezowy). Produkcja towarów prowadzona jest w ramach jednego wydziału produkcyjnego, obejmującego niezbędne linie technologiczne. Spółka zamierza zbyć w najbliższej przyszłości składniki majątkowe związane wyłącznie z produkcją koagulantów, przy czym planowana transakcja obejmuje:
- sprzedaż prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz własności budynków i budowli znajdujących się na powyższym gruncie wraz z związaną z nieruchomością służebnością gruntową,
- sprzedaż środków trwałych wykorzystywanych do produkcji koagulantów,
- zbycie know-how-dotyczące informacji technicznej, wiedzy i doświadczenia związanego z produkcją koagulantów (w tym technologie produkcji) oraz informacji handlowej (informacja dot. klientów, konkurencji, sprzedaży i dystrybucji),
- wstąpienie nabywcy w istotne umowy handlowe zawarte przez zbywcę, o ile jest to zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności ustawą o zamówieniach publicznych,
- udzielenie odpłatnej licencji na okres 5 lat w zakresie używania prawa do znaku towarowego związanego z wytwarzaniem i sprzedażą koagulantów.
Wraz z planowanym zbyciem ww. składników majątkowych ma nastąpić przejęcie przez nabywcę, na podstawie art. 23 kodeksu pracy, około 30 pracowników zatrudnionych na stanowiskach związanych z produkcją koagulantów.
W przyszłości Spółka planuje również zbycie składników majątkowych związanych z produkcją glinianu sodowego.
Jak podkreśla podatnik, w chwili obecnej składniki majątkowe związane z wytwarzaniem koagulantów oraz glinianu sodowego, będące przedmiotem planowanych transakcji, nie stanowią wyodrębnionej organizacyjnie i finansowo jednostki – zakładu lub oddziału, która byłaby uprawniona do samodzielnego sporządzania bilansu.
Po ewentualnym dokonaniu transakcji podatnik będzie nadal prowadził i rozwijał, w oparciu o środki pieniężne uzyskane w wyniku przedmiotowej sprzedaży, działalność gospodarczą w zakresie produkcji składników nawozów sztucznych wykorzystywanych w rolnictwie.
Wątpliwości Spółki w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego dotyczą w przedmiotowej sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 08.01.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), sprzedaży opisanych wyżej składników majątkowych, które nie stanowią wyodrębnionej organizacyjnie i finansowo części przedsiębiorstwa, uprawnionej do samodzielnego sporządzania bilansu.W ocenie podatnika przedmiotowe czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług według stawek właściwych dla poszczególnych składników majątkowych.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, przepisów ustawy nie stosuje się do sprzedaży przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans. Ustawa o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym nie definiuje pojęcia „przedsiębiorstwo”, zatem na potrzeby tej ustawy należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: (1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa), (2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; (3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; (4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; (5) koncesje, licencje i zezwolenia; (6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; (7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; (8) tajemnice przedsiębiorstwa; (9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Art. 552 ww. ustawy stanowi ponadto, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Ustawodawca w przepisie art. 55¹ k.c. wskazał przykładowo, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretne składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują okoliczności faktyczne, których nie można z góry określić. Ocena, czy doszło do nabycia przedsiębiorstwa jest więc możliwa in concreto, a miarodajne jest ustalenie, czy nabyto zespół środków stanowiących całość o charakterze ekonomiczno-gospodarczym.
Strony - jak wynika z art. 552 k.c. - mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące przedsiębiorstwo objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączaniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa. Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo.
Na tle opisanego przez podatnika stanu faktycznego stwierdzić należy, że przedmiotem zbycia są określone elementy, które dotychczas stanowiły część przedsiębiorstwa dotyczącą produkcji określonego wyrobu (koagulantów). Elementy te niewątpliwie stanowią pewien zorganizowany fragment przedsiębiorstwa, nie stanowią jednak całego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ k.c. Z opisanego stanu faktycznego wynika, że w przedmiotowej sprawie nie nastąpi zbycie przedsiębiorstwa ani zakładu lub oddziału samodzielnie sporządzającego bilans, a jedynie sprzedaż jego poszczególnych składników majątkowych związanych z produkcją, sprzedażą i dystrybucją koagulantów (glinianu sodowego).
Sprzedaż składników majątku przedsiębiorstwa w myśl przepisów ustawy o VAT powinna być opodatkowana wg właściwych stawek podatkowych ustalonych dla danego towaru (art. 18 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym).
Mając na względzie powyższe należy uznać za słuszne przedstawione przez podatnika w piśmie z dnia 06.01.2004 r. stanowisko w przedmiotowej sprawie.
Na podstawie art. 4 pkt 1 cytowanej wyżej ustawy, „ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności określonych w art. 2, które wymienione są w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej”. W myśl powyższego przepisu towarem nie jest grunt, ani prawo użytkowania wieczystego gruntu, co powoduje, że obrót nimi pozostaje poza regulacja ustawy z dnia 08.01.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. W przypadku przeniesienia własności budynku wybudowanego na gruncie, będącym przedmiotem użytkowania wieczystego, opodatkowaniu podlega sama czynność przeniesienia własności budynku. Wartości prawa użytkowania wieczystego gruntu nie wlicza się do podstawy opodatkowania.
W myśl cytowanego wyżej art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym wartości niematerialne i prawne obejmujące wiedzę, doświadczenie, technologię produkcji, informacje handlowe (know-how) nie są towarem, zatem ich sprzedaż nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.Inaczej w przypadku udzielenia licencji na używanie znaku towarowego, gdyż przepis art. 4 pkt 2 lit. d cytowanej wyżej ustawy nakazuje traktować ww. czynność jako usługę- „ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o usługach - rozumie się przez to: oddanie do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego w rozumieniu przepisów prawa własności przemysłowej”. Zatem jest to czynność opodatkowana na podstawie art. 2 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym według stawki 22%.
Wspomniana w piśmie z dnia 06.01.2004 r. czynność polegająca na „wstąpieniu nabywcy w istotne umowy handlowe zawarte przez Spółkę, o ile jest to zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności ustawą o zamówieniach publicznych”, nie jest czynnością podlegającą przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem przedmiotem zbycia będą wierzytelności oraz zobowiązania wyłączone z regulacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Podobnie jak czynność przejęcia na podstawie art. 231 Kodeksu pracy przez nabywcę pracowników zatrudnionych w firmie na stanowiskach związanych z produkcją koagulantów (glinianu sodowego).
Jednocześnie tut. organ podatkowy informuje, że w stosunku do sprzedaży towarów używanych (definicję ustawową towaru używanego zamieszczono w art. 4 pkt 7 ustawy o VAT) podatnik może skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 5 pod warunkiem, że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało sprzedającemu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony; zwolnienie dotyczy również używanych budynków, budowli i ich części będących przedmiotem najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.