Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu, działając na podstawie art. 14a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), w odpowiedzi na wniosek z dnia 26 kwietnia 2004 r. nr 19/2004, w sprawie pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów podatkowych dotyczących sposobu opodatkowania odszkodowania oraz odprawy, przyznanych na podstawie wyroku sądowego, wyjaśnia.

Zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:
a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresuwypowiedzenia umowy o pracę,
b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników,
c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane na zasadach, o których mowa w art. 27 ust. 1,
g) odszkodowań wynikających z zawartych umów i ugód.
Natomiast, zgodnie z przepisami pkt 3a tegoż art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ze zwolnienia od podatku korzystają odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego.

Również zwolnione od podatku zostały, określone w pkt 3b ww. przepisu inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z pisma jednostki wynika, że Spółka została pozwana przez pracownika. W przedmiotowym zakresie jednostka nie zawierała z powodem umów lub ugód pozostawiając rozstrzygnięcie sporu Sądowi w konsekwencji czego wyrokiem sądowym została zobowiązana do wypłacenia odszkodowania zgodnie z art. 45 § 1 Kodeksu pracy oraz odprawy w wysokości równej trzymiesięcznemu wynagrodzeniu w związku z rozwiązaniem z pracownikiem stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Zgodnie z art. 45 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy ( Dz. U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.), w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiedzeniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
Na podstawie zaś art. 47 kodeksu pracy – odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości odpowiadającej kwocie wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Opierając się na powyższym przepisie Sąd orzekł o przyznaniu powodowi odszkodowania oraz odprawy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, co zostało określone prawomocnym wyrokiem.

Mając na względzie stan faktyczny i prawny w przedmiotowej sprawie, tut. organ podatkowy stoi na stanowisku, że przyznane odszkodowanie będzie korzystało ze zwolnienia od podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym gdyż zarówno wysokość jak i zasada przyznania świadczenia wynika wprost z zapisów ustawy a także nie nastąpiła żadna z okoliczności wyłączających ze zwolnienia, tj. m.in. nie zawierano w tym zakresie umów lub ugód jak też odszkodowania nie przyznano w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Natomiast kwota należności przyznana powodowi, tytułem odprawy, należy do wymienionych wyżej wyjątków i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto wyjaśnia się, iż mimo ustania stosunku pracy, wypłata odprawy stanowić będzie przychód ze stosunku pracy a zatem jednostka wypłacając odprawę będzie zobligowana do poboru zaliczki na podatek dochodowy na zasadach określonych dla wypłat ze stosunku pracy.