Podatnik – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której przedmiotem działalności jest produkcja konstrukcji metalowych, planuje zawrzeć umowę pożyczki o określoną ilość pieniędzy z osobą nie będącą jej wspólnikiem. Pieniądze mają być przeznaczone na pokrycie wydatków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w ciągu 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy.

Prawna ocena stanu faktycznego

Art. 9 ustawy z dnia 9 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych ( Dz.U. nr 86, poz. 959 ) enumeratywnie wymienia zwolnienia przedmiotowe od wymienionego podatku. Między innymi zwolnione od opodatkowania są pożyczki udzielone na rozpoczęcie lub prowadzenie działalności gospodarczej, pod warunkiem udokumentowania, że pieniądze będące przedmiotem pożyczki zostaną przeznaczone na pokrycie wydatków poniesionych na rozpoczęcie lub prowadzenie działalności gospodarczej w ciągu 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy albo wykorzystania w tym okresie rzeczy oznaczonych co do gatunku, stanowiących przedmiot pożyczki. Kryterium celu zawarte w treści pkt 10 lit „g”, tj. na rozpoczęcie lub prowadzenie działalności gospodarczej, nie znajduje swojego rozwinięcia w ustawowo określonym katalogu wydatków, które mogłyby stanowić podstawę do zastosowania zwolnienia. Dlatego zastosowania wymaga wykładnia tych pojęć. Za prowadzenie działalności gospodarczej uważa się czynności podejmowane przez podmiot, które wchodzą w zakres działalności, tj. pozostają w normalnym funkcjonalnym związku z tą działalnością, w szczególności podejmowane w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności tego podmiotu. Zarobkowy charakter jest nieodłączną cechą każdej działalności gospodarczej o czym wyraźnie stanowi art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 1999 roku prawo działalności gospodarczej ( Dz.U. nr 101, poz. 1178 ) - działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Nie oznacza to jednak, że każda czynność dokonana przez przedsiębiorcę przynosząca mu korzyść ekonomiczną związana jest z przedmiotem jego działalności. Konsekwencją powyższego jest chociażby wymóg ustawodawcy wynikający z treści art. 40 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym ( Dz.U. nr 17 poz. 209 ), obligujący rejestrującego się przedsiębiorcę do umieszczenia w dziale trzecim formularzu min. przedmiotu działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). W przedmiotowej sprawie działalność spółki – pożyczkobiorcy – dotyczy produkcji konstrukcji metalowych. Pożyczka winna być w związku z tym przeznaczona na cele bezpośrednio związane z działalnością przedsiębiorstwa produkcyjnego specjalizującego się w wyrobach metalowych. Dodatkowym kryterium uznania wydatku za związany z przedmiotem działalności spółki, jest uznanie go za koszt uzyskania przychodu w podatku dochodowym. Kosztem najczęściej będą wydatki, jakie ponosi spółka osiągająca przychody, w związku z funkcjonowaniem źródła przychodów.

Powołany art. 9 pkt 10 lit. „g” nie precyzuje sposobu dokumentowania poniesionych wydatków w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Mogą to być zatem wszelkiego rodzaju dowody potwierdzające wydatkowanie środków pochodzących z pożyczki na ustawowo wskazany cel. W kwestii udokumentowania właściwego przeznaczenia pożyczki, tj. na pokrycie wydatków poniesionych na prowadzenie działalności gospodarczej, pomocna może być regulacja art. 20 ustawy z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości ( Dz.U. z 2002r. nr 76, poz. 694 ). Spółki kapitałowe obligatoryjnie muszą prowadzić księgi rachunkowe, w których zapisywane są wszelkie zdarzenia gospodarcze. Celem powyższego uregulowania jest funkcja informacyjna o sytuacji majątkowej i finansowej danej jednostki gospodarczej. Jednak z mocy przepisów prawa podatkowego uzyskały one także walor urządzeń ewidencji podatkowej, o czym świadczy min. art. 181 Ordynacji podatkowej. Treść art. 20 ust. 2 ustawy o rachunkowości stanowi, iż podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zwane dalej "dowodami źródłowymi":
1. zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów,
2. zewnętrzne własne - przekazywane w oryginale kontrahentom,
3. wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki. „Dowodami źródłowymi” w szczególności mogą być faktury i rachunki.