Z brzmienia przepisu art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Jednocześnie w myśl postanowień wyrażonych w przepisie art. 23 ust. 1 pkt 20 powołanej wyżej ustawy nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem tych wierzytelności nieściągalnych, które uprzednio zostały zarachowane na podstawie art. 14 ustawy jako przychody należne i których nieściągalność została uprawdopodobniona.

Tym samym zaliczenie wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów uzależnione zostało od uprzedniego zaliczenia ich do przychodów z działalności gospodarczej – jako kwot należnych lecz nie otrzymanych i równoczesnego uprawdopodobnienia ich nieściągalności.

Jak stanowi przepis art. 23 ust. 2 cytowanej ustawy, za wierzytelności odpisane jako nieściągalne, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1. postanowieniem o nieściągalności uznanym przez właściciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2. postanowieniem sądu o:
   oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub
   umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność, o której mowa w lit. a), lub
   ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Jednakże w 2002 roku wprowadzono na mocy art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz. U. Nr 155, poz. 1287) instytucję premii podatkowej, polegającą na tym że przedsiębiorca mógł zaliczyć w roku podatkowym 2002 do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisane jako nieściągalne lub rezerwy utworzone na pokrycie wierzytelności, które wcześniej zaliczył do przychodów należnych.

Spełniając nałożone przez ustawodawcę warunki, po złożeniu w tut. organie wykazu wierzytelności w dniu 11 pażdziernika 2002 r. nabył Pan prawo do skorzystania z powyższego uprawnienia - premii podatkowej, poprzez zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów 2002 roku wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, ujętych w ww. wykazie.

W oparciu o stan faktyczny przedstawiony w przedmiotowym piśmie oraz na mocy przepisu art. 14 ust. 2 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym stwierdza się, iż w przypadku zwrotu wierzytelności, które jako nieściągalne zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (jako premia podatkowa) wartość zwróconych wierzytelności należy wykazać jako przychód z działalności gospodarczej, pomimo jej zlikwidowania i opodatkować podatkiem dochodowym.

A zatem mając powyższe na uwadze, w razie otrzymania rat wierzytelności jest Pan zobowiązany do złożenia zeznania podatkowego PIT-36, w którym należy zeznać i opodatkować uzyskane kwoty przychodu.

Jednocześnie z brzmienia przepisu art. 9 ust. 3 ww. ustawy wynika, iż dochód uzyskany ze źródła „pozarolnicza działalność gospodarcza” można obniżyć o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.