W odpowiedzi na pismo Jednostki z dnia 14.05.2004 r. (bez znaku) Naczelnik Urzędu Skarbowego Łódź-Widzew, na podstawie art. 14a ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 1997 r. Nr 137, poz. 926 ze zm.), informuje jak niżej:

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 24.04.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 ze zm.) działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w art. 4 ustawy.

Organizacjami pozarządowymi, zgodnie z brzmieniem art. 3 ust. 2 ustawy, są organizacje niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw.

Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, iż organizacja związku zawodowego może być uznana za organizację pożytku publicznego, o ile spełni przesłanki określone tymi przepisami tzn.:

• jest organizacją pozarządową i prowadzi działalność społecznie użyteczną,
• działalność społecznie użyteczna prowadzona jest w sferze zadań publicznych,
• sfera działań publicznych określona jest w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie tzn. obejmuje zadania w zakresie wskazanym w art. 4 ust. 1 pkt 1-24 ustawy.

Zauważyć jednak należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 3 ust. 4 cyt. powyżej ustawy, do związku zawodowego, który przy ww. zastrzeżeniach może być organizacją pożytku publicznego, nie stosuje się przepisów Działu II ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie dotyczących: działalności odpłatnej lub nieodpłatnej, prowadzenia działalności na podstawie zlecenia realizacji zadań publicznych, warunków uzyskania statusu organizacji pożytku publicznego, w szczególności dotyczących wymagań zawartych w art. 20-22 ustawy i nadzoru nad prowadzoną działalnością pożytku publicznego .

Wyłączenie to nie oznacza jednak, iż związki zawodowe są co do zasady wyłączone spod zakresu podmiotowego ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Z uwagi na powyższe w odniesieniu do związków zawodowych nie znajduje również zastosowania przepis art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy, w myśl którego organizacji pożytku publicznego przysługuje na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych zwolnienie od podatku dochodowego w odniesieniu do prowadzonej działalności pożytku publicznego.

Zatem o możliwości skorzystania z ewentualnego zwolnienia z podatku dochodowego rozstrzygać będzie przepis art. 17 ust. 1 pkt 6c ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku są dochody organizacji pożytku publicznego, o których mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w części przeznaczonej na działalność statutową, z wyłączeniem działalności gospodarczej.

Z uwagi na zawartą regulację związek zawodowy może zatem korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego określonego powyższym przepisem jeżeli można uznać, iż jest organizacją pożytku publicznego, a więc spełnia warunki Działu I ustawy o działalności pożytku publicznego, natomiast o zakresie zwolnienia winny rozstrzygać postanowienia statutu dotyczące zakresu działalności statutowej.

Biorąc pod uwagę powyższy stan prawny określony przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz zapis w statucie Związku Zawodowego „M....y”, z którego wynika, iż celem statutowym jest:

• obrona praw i interesów pracowników w zakresie warunków pracy i płacy oraz warunków , socjalno-bytowych i kulturalnych (art. 2 statutu) i w tym zakresie ich reprezentowanie,
• obrona praw, godności i interesów pracowników i ich rodzin (art. 7 statutu)

oraz odpowiadający mu wpis do KRS – zdaniem Organu Związek Zawodowy „M....y” nie jest organizacją pożytku publicznego w rozumieniu w cyt. przepisów z uwagi na to, iż jego działalność statutowa nie spełnia przesłanki działalności społecznie użytecznej prowadzonej w sferze zadań publicznych wskazanych w art. 4 ust. 1 pkt 1-24 ustawy, gdyż ze statutu ww. Związku Zawodowego nie wynika aby swoją działalnością statutową obejmował którekolwiek z zadań należących do sfery publicznej.

Zatem z uwagi na niespełnienie przesłanek posiadania przymiotu organizacji pożytku publicznego, związkowi nie przysługuje prawo do skorzystania ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6c w cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dodać jednak należy, iż ustawą z dnia 12.11.2003 r. (Dz. U. Nr 202, poz. 1957) – art. 5 ust. 1 – wprowadzono do ustawy z dnia 15 lutego o podatku dochodowym od osób prawnych zmiany, które dotyczą zwolnień przedmiotowych zawartych w art. 17 ust. 1 ustawy .

Nowelizacja ww. artykułu obejmuje między innymi zapis ust. 1 pkt 6 dotyczącego związków zawodowych i ust. 1 pkt 13, w którym zawarte zwolnienie częściowo pokrywa się ze zwolnieniem przepisu pkt 6, gdyż dochody ze składek członkowskich mieszczą się w ogólnym pojęciu dochodów organizacji związków zawodowych.

Ww. przepisy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31.12.2003 r. należy stosować do dnia 31.12.2004 r. w zakresie i na zasadach obowiązujących do dnia 31.12.2003 r.Na podstawie powyższego stanu prawnego w 2004 r. wolne od podatku pozostają dochody osiągane przez związki zawodowe w części przeznaczonej na cele statutowe z wyłączeniem działalności gospodarczej.

Działalność gospodarczą związki zawodowe mogą prowadzić na podstawie art. 24 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001r., Nr 79, poz.854 ze zm.), a dochód osiągnięty z tej działalności winien służyć realizacji zadań statutowych i nie może być przeznaczony do podziału pomiędzy członków związku.

Ze stanu faktycznego przedstawionego w piśmie z dnia 14.05.2004 r. wynika, że Jednostka w 2004 r. rozpoczyna działalność polegającą na umożliwieniu odpłatnego korzystania z ośrodka wypoczynkowego pracownikom Spółki „G.... P....” i ich rodzinom w okresie urlopowym.

Z uwagi na wyżej wspomniany zapis w statucie związku – dotyczący zakresu działalności statutowej – działalność którą podejmuje Jednostka nie jest , zdaniem Organu, działalnością statutową, gdyż odpłatne udostępnienie ośrodka wypoczynkowego nie wykazuje zbieżności z obroną praw człowieka czy też obroną interesów pracowników należących do związku zawodowego. Nie jest zbieżne również z reprezentacją pracowników w zakresie warunków socjalno-bytowych.

Biorąc pod uwagę powyższe, przyjąć należy, że odpłatne udostępnienie przez związek zawodowy ośrodka wypoczynkowego pracownikom Spółki, w której związek działa i których zrzesza, wypełnia w okolicznościach niniejszej sprawy przesłanki zarobkowej działalności gospodarczej o charakterze usługowym określonej przepisem art. 2 ustawy z dnia 19.11.1999 r. – Prawo działalności gospodarczej. Tak więc uzyskany z tego tytułu dochód – kwalifikowany jako dochód z działalności gospodarczej – nie jest objęty zwolnieniem, o którym mowa w przepisie cyt. powyżej art. 17 ust.1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31.12.2004 r.

Dodatkowo należy zauważyć, iż wspomniane przepisy art. 17 ust. 1 pkt 6 i 13 ustawy, dotyczące związków zawodowych, zgodnie z wprowadzoną nowelizacją z dnia 12.11.2003 r., nie będą obowiązywać podatników podatku dochodowego od osób prawnych od dnia 01.01.2005 r.