Pismem z dnia 11 maja 2004r. Urząd Miasta zwrócił się z prośbą o udzielenie informacji, czy jednostki budżetowe i zakłady budżetowe powołane przez Gminę, które na podstawie ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) rozliczały się jako podatnicy podatku VAT, nie tracą statusu podatnika po 1 maja 2004r. W opinii Gminy zakłady i jednostki budżetowe, które wykonują czynności opodatkowane podatkiem VAT, nadal winny samodzielnie rozliczać się z tego podatku. Zdaniem Gminy za stanowiskiem tym przemawia charakter prawny tych podmiotów oraz cele, jakie one realizują, jak również sposób rozliczania się z budżetem gminnym przewidziany przepisami ustawy o finansach publicznych.

Działając stosownie do art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), w oparciu o przedstawiony stan faktyczny, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Piotrkowie Tryb. informuje:

W myśl art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) obowiązującej do 30 kwietnia 2004r., za zgodą właściwego organu podatkowego podatnikami mogły być zakłady (oddziały) osoby prawnej wykonujace czynności, o których mowa w art. 2 tej ustawy, jeżeli samodzielnie sporządzały bilans. Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług nie przewiduje takiej możliwości. Zgodnie z art. 15 tej ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 157 ust. 2 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług zakłady (oddziały) osoby prawnej, będące odrębnymi podatnikami w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) nie mogą być zarejestrowanymi podatnikami (czynnymi lub zwolnionymi). Natomiast zakłady (oddziały), które na podstawie starej ustawy o podatku VAT były podatnikami podatku, w myśl art. 160 ust. 3 nowej ustawy o podatku VAT tracą to prawo i osoba prawna, której zakłady (oddziały) rozliczały się jako odrębni podatnicy, wstępuje z 1 maja 2004r. we wszystkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki swojego zakładu (oddziału), który przestał być wyodrębnionym podatnikiem - w zakresie, w jakim dotyczą podatku od towarów i usług.

Organ podatkowy podziela stanowisko Gminy zaprezentowane w piśmie.
Wszystkie zakłady budżetowe gminy, utworzone w trybie ustawy o gospodarce komunalnej (niezależnie od przedmiotu ich działalności), uznać należy za jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej wykonujące samodzielną działalność gospodarczą, którym ustawa o podatku od towarów i usług z 11 marca 2004r. przyznaje status podatnika podatku VAT, nie zaś za zakłady (oddziały) osoby prawnej, które takiej możliwości nie posiadają.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) gmina w celu wykonywania swoich zadań jest uprawniona do tworzenia jednostek organizacyjnych. Podmioty takie są wyodrębnionymi jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, które prowadzą swoją działalność w formie zakładu lub jednostki budżetowej.

Działalność gospodarcza jednostek organizacyjnych gminy dotyczy czynności zdefiniowanych w art. 15 ust. 2 i 6 obowiązującej obecnie ustawy o podatku VAT. W dużej mierze dotyczy to umów o charakterze cywilnoprawnym, co wiąże się bezpośrednio z art. 9 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, w myśl którego gmina lub inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie. Tą odrębną ustawą jest ustawa z dnia 20 grudnia 1996r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 1997r. Nr 9, poz. 43 ze zm.) która w art. 7 stanowi, że działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie zakładu budżetowego.