Na podstawie art. 14 a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) Naczelnik Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie na pisemne zapytanie z dnia 7.05.2004 r. udziela informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego i stwierdza, co następuje.

Wnoszący zapytanie przedstawił stan faktyczny, z którego wynika, iż syndyk masy upadłości planuje sprzedać spółkę z o.o., będącą przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem niektórych jej składników majatkowych.

Na tle powyższych okoliczności faktycznych podatnik formułuje stanowisko, że przewidywana sprzedaż przedsiębiorstwa upadłych nie jest obciążona podatkiem od towarów i usług. Dokonane wyłączenia niektórych składników majątkowych upadłych przedsiębiorstw nie mają istotnego znaczenia dla pojęcia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ kodeksu cywilnego, albowiem zdolność produkcyjna (związana z przedmiotem działalności upadłych) pozostaje przy sprzedawanych przedsiębiorstwach i obejmuje cały statutowy zakres działalności wynikających ze statutu spółki z o.o. w upadłości.

Naczelnik Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie stwierdza, iż przedstawione stanowisko jest prawidłowe.

Do opisanego stanu faktycznego mogą mieć zastosowanie następujące normy prawa podatkowego: art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54 poz. 535) oraz art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

W przedstawionym stanie faktycznym stwierdzić należy, iż zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia przedsiębiorstwa. Natomiast art. 4 a pkt 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) odsyła do znaczenia przedsiębiorstwa wynikającego z zapisów kodeksu cywilnego. Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. Oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),
2. Własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,
3. Prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
4. Wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
5. Koncesje, licencje i zezwolenia,
6. Patenty i inne prawa własności przemysłowej,
7. Majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
8. Tajemnice przedsiębiorstwa,
9. Księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ustawodawca w treści powyższego artykułu zawarł otwarty katalog składników majątkowych, które wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Art. 55² Kc stanowi natomiast, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Na tle przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego stwierdzić należy, iż przedmiotem zbycia będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kc, z wyłączeniem niektórych jego składników.

W nabywanym majątku zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami powodując, iż nabyta masa mogłaby samodzielnie posłużyć dla osiągnięcia celów gospodarczych w postaci produkcji statków.

Na tle uregulowań prawnych oraz poglądów doktryny prawa sformułowano do chwili obecnej różne stanowiska, których istotną treść można ująć następująco:

Zbycie przedsiębiorstwa obejmować powinno jako minimum tylko te składniki, których obecność jest niezbędna, aby dany zespół można było nazwać przedsiębiorstwem. Na nabywcę musi przejść minimum środków koniecznych do tego, by mógł on prowadzić przedsiębiorstwo – spełniające wszelkie dotychczasowe funkcje określonej działalności gospodarczej. Ponadto zbycie przedsiębiorstwa nie musi być równoznaczne ze zbyciem całego jego majątku, wystarczy zbycie tych jego składników, które umożliwiają kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Jak wynika z treści art. 55² Kc – strony mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa. Zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo.