Izba Gospodarcza realizuje swoje cele statutowe – nie prowadzi działalności gospodarczej. Jako osoba prawna nie będąca podatnikiem podatku VAT – zajmująca się działalnością gospodarczą w zakresie udzielania pomocy finansowej, organizacyjnej, doradczej i prawnej członkom izby - wystawiła faktury VAT ze stawką zwolnioną za koszty zorganizowania szkolenia (usługa edukacyjna symbol PKWiU 8042). Wielkość przychodu w 2004 r. nie przekroczyła 10.000,00 euro. Podmiot zwraca się z zapytaniem, czy w związku z wystawieniem faktur zobowiązany jest do zarejestrowania się jako podatnik podatku od towarów i usług.

Zgodnie z ustawą z dnia 30 maja 1989 r. o Izbach Gospodarczych (Dz. U. Nr 35, poz. 195 ze zm.) Izba Gospodarcza jest organizacją samorządu gospodarczego, reprezentującą interesy gospodarcze zrzeszonych w niej podmiotów w zakresie ich działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej lub usługowej, w szczególności wobec organów państwowych. Izby gospodarcze kształtują i upowszechniają zasady etyki w działalności gospodarczej, w szczególności opracowują i doskonalą normy rzetelnego postępowania w obrocie gospodarczym.

Realizacja zatem zadań Izby poza przypadkami prowadzenia przez nią działalności gospodarczej związanej jej celami statutowymi (czynności odpłatne), ma z reguły charakter usługowy - nieodpłatny. Izba Gospodarcza jest zatem podatnikiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług cyt. jw., lecz jej statutowe czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wówczas gdy są one realizowane za odpłatnością (odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług), natomiast gdy są wykonywane nieodpłatnie – nie podlegają podatkowi od towarów i usług.

W przypadku realizowania przez Izbę czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy to w formie odpłatnej dostawy towarów, czy też świadczenia usług, nie powoduje to automatycznie, że jest ona podatnikiem obowiązanym do zarejestrowania się jako podatnik podatku od towarów i usług. Jak bowiem wynika z poz. 10 załącznika nr 4 do ustawy usługi świadczone przez organizacje członkowskie, gdzie indziej niesklasyfikowane (wyłącznie statutowe) PKWiU 91 – korzystają ze zwolnienia od podatku. Usługi wykonywane jednak poza katalogiem statutowym – podlegają VAT, przy czym podmiot może rozważyć zwolnienie podmiotowe od podatku przewidziane dla drobnych przedsiębiorców (art. 113 i następne).

Z przedstawionego przez Izbę stanu faktycznego wynika, iż jako osoba prawna nie będąca podatnikiem podatku VAT - wystawiła faktury VAT za koszty zorganizowania szkolenia. Faktury którymi obciążono członków Izby za udział w konferencji nie miały wyodrębnionego podatku VAT i określone zostały jako „usługa edukacyjna” symbol PKWiU 8042 – która zgodnie z załącznikiem nr 4 do ustawy mieści się w pozycji nr 7 załącznika jako usługa zwolniona od podatku.

Zgodnie z § 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. (Dz. U. nr 97, poz. 971) zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami ,,Faktura VAT”. Izba Gospodarcza nie jest zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, dlatego też nie była uprawniona do wystawienia faktur VAT.

Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. W przypadku Izby tego rodzaju zdarzenie nie wystąpi, bowiem usługa szkolenia jest opodatkowana stawką zwolnioną.

Ponieważ Izba Gospodarcza za wykonaną odpłatnie usługę szkolenia wystawiła faktury VAT do czego nie była uprawniona, jednak sam fakt ich wystawienia nie ma wpływu na obowiązek zarejestrowania się jako podatnik podatku od towarów i usług. Podmiot podlega bowiem zwolnieniu podmiotowemu (art. 113 ustawy o VAT) i przedmiotowemu (art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).