Zgodnie z art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), odpowiadając na pismo z dnia 27 kwietnia 2004 r., Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy informuje.

Stan faktyczny: Podatnik prowadzi działalność usługową na terenie Polski na rzecz firm niemieckich mających swe siedziby w Niemczech. Jest to działalność w części przedstawicielska, doradcza i marketingowa, która łączy się z organizacją transportu, nie polegającą jednak na świadczeniu usługi transportowej. Pytanie podatnika dotyczy kwestii stosowania numeru identyfikacji podatkowej UE oraz stawki podatku VAT dla usług świadczonych w Polsce na rzecz przedsiębiorstw zagranicznych mających siedziby na terenie UE, poza granicami Polski.

Stan prawny: Zgodnie z art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), podatnicy, o których mowa w art. 15, podlegający obowiązkowi zarejestrowania jako podatnicy VAT czynni, są obowiązani przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym, o którym mowa w art. 96, o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności. Według art. 97 ust. 4 cytowanej ustawy, naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podmiot, który dokonał zawiadomienia zgodnie z ust. 1, jako podatnika VAT UE, z zastrzeżeniem ust. 5. W świetle art. 97 ust. 13 cytowanej ustawy, w przypadku zaprzestania przez podmiot zarejestrowany jako podatnik VAT UE wykonywania czynności, o których mowa w ust. 1 i 3, podmiot ten jest obowiązany na piśmie zgłosić ten fakt naczelnikowi urzędu skarbowego przez aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego. Zgłoszenie składa się w terminie 15 dni, licząc od dnia zaistnienia tej okoliczności. Zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podmiotu z rejestru jako podatnika VAT UE (art. 97 ust. 14).

W zakresie zasad opodatkowania świadczonych przez Pana usług organ podatkowy informuje.

Art. 27 ust. 1 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi – miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności – miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2 – 6 i art. 28.

Natomiast w przypadku świadczenia usług pomocniczych do usług transportowych takich jak załadunek, rozładunek, przeładunek i podobne czynności – miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone z zastrzeżeniem art. 28.

W powyższym przypadku podatnikiem jest usługodawca i opodatkowuje swoją usługę w kraju gdzie ma siedzibę. Natomiast świadcząc usługi pomocnicze do usług transportowych czyni to w miejscu ich wykonania.

Od powyższej zasady istnieją jednak wyjątki. Zgodnie z art. 27 ust. 3 w związku z art. 27 ust. 4 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku gdy usługi:

1. sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji, przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddania do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw;
2. reklamy;
3. pracowniczych, rachunkowo – księgowych, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKWiU 74.1); przetwarzania danych i dostarczania informacji, architektonicznych i inżynierskich (PKWiU 74.2) – z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 1; tłumaczeń;
4. bankowych, finansowych i ubezpieczeniowych łącznie z reasekuracją, z wyjątkiem wynajmu sejfów przez banki;
5. dostarczenia (oddelegowania) personelu;
6. wynajmu, dzierżawy lub innych o podobnym charakterze, których przedmiotem są rzeczy ruchome, z wyjątkiem środków transportu;
7. telekomunikacyjnych;
8. nadawczo radiowych i telewizyjnych;
9. elektronicznych,
10. polegających na zobowiązaniu się do powstrzymania się od dokonania czynności lub posługiwania się prawem, o których mowa w pkt 1 – 9 i 11;
11. agentów, pośredników działających w imieniu i na rzecz innej osoby, jeżeli uczestniczą w zapewnieniu świadczenia usług, o których mowa w pkt 1 – 10,

są świadczone na rzecz:

• osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego lub,
• podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę, miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

W powyższych przypadkach podatnikiem jest usługobiorca i to na nim ciąży obowiązek uiszczenia podatku od wartości dodanej według stawki obowiązującej w kraju jego siedziby. Powyższe ma również zastosowanie do przypadku, gdy usługobiorca usługi pomocniczej do usługi transportu podał usługodawcy swój numer identyfikacji podatkowej dla celów VAT, gdyż zgodnie z art. 28 ust. 4 w zw. z art. 28 ust. 3 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług miejscem opodatkowania tej usługi będzie zawsze to państwo, w których usługobiorca jest zarejestrowany jako podatnik podatku od wartości dodanej. Także w przypadku świadczenia usług pośrednictwa i spedycji związanych bezpośrednio z wewnątrzwspólnotowymi usługami transportu towarów oraz takich usług jak załadunek, rozładunek i przeładunek w przypadku, gdy usługobiorca podał dla tej czynności numer, pod którym jest zidentyfikowany dla potrzeb podatku od wartości dodanej na terytorium innego państwa członkowskiego niż kraj wykonania usługi to jest ona opodatkowana w kraju, który nadał usługobiorcy numer identyfikacyjny, którym posłużył się przy nabyciu (art. 28 ust. 6 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług).

Zatem usługi te nie podlegają opodatkowaniu w Polsce. W świetle wyżej przedstawionego stanu prawnego podatnik wykonujący opisane usługi na rzecz podatników podatku od wartości dodanej z państw UE nie ma obowiązku rejestrowania się jako podatnik VAT EU, co oznacza, że w tych transakcjach należy posługiwać się nr NIP bez przedrostka „PL”. W konsekwencji w fakturach dokumentujących świadczenie przez Pana usług o których powyżej, nie będzie wykazywany podatek VAT, a podstawę do nie naliczania podatku stanowić będzie odpowiedni przepis (w zależności od rodzaju usługi) art. 27 lub art. 28 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r.

Dodatkowo organ podatkowy informuje o prawie podatnika, na mocy przepisu art. 86 ust. 8 cyt. ustawy o VAT, do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, o której mowa w ust. 2, po spełnieniu warunków zawartych w art. 86 ust. 8 pkt 1 oraz wskazuje na uregulowania dot. zwrotu podatku naliczonego w przypadku, gdy podatnik nie dokonuje sprzedaży opodatkowanej. Odpowiedź jest zgodna ze stanem prawnym aktualnym na dzień jej udzielenia.