Zgodnie z obowiązującym w roku 2003, art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników,
c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f) odszkodowań wynikających z zawartych umów i ugód.

Jak wynika z powyższego, aby odszkodowanie korzystało ze zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych jego wysokość lub zasady ustalania winny wprost wynikać z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

W związku z ww. przepisem otrzymywana przez Pana od byłego pracodawcy w roku 2003 renta wyrównawcza nie podlegała zwolnieniu od podatku dochodowego. Jednakże ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie nakładała na wypłacającego rentę wyrównawczą obowiązku pobierania zaliczek na podatek dochodowy w związku, z czym postępowanie Pana byłego zakładu pracy (pobieranie zaliczek na podatek, składek na ubezpieczenie zdrowotne i wystawienie po zakończonym roku podatkowym informacji PIT-8B) było nieprawidłowe. Zakład pracy powinien był wypłacać należne świadczenie bez żadnych potrąceń, po zakończonym roku podatkowym wystawić informację PIT-8C, a Pan wykazać otrzymaną rentę wyrównawczą w zeznaniu rocznym i opodatkować. Z obowiązku tego został Pan jednak zwolniony gdyż w myśl postanowień § 1 i 3 rozporządzenia z dnia 14 stycznia 2004 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (Dz. U. Nr 10, poz. 81), Minister Finansów zarządził zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od odszkodowań wypłaconych na podstawie umowy lub ugody zawartej między stronami; w postaci renty, otrzymanej na podstawie przepisów prawa cywilnego, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość. Zaniechanie poboru podatku miało zastosowanie tylko do dochodów uzyskanych w 2003 r.

Natomiast w roku bieżącym renta wyrównawcza, którą Pan otrzymuje w oparciu o ugodę sądową zawartą w dniu 18.11.1992 r., została zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Złożone przez Pana w dniu 09.02.2004 r. zeznanie podatkowe za rok 2003 zostało sporządzone prawidłowo i na skutek tego otrzyma Pan pobrane nienależnie przy wypłacie renty wyrównawczej przez płatnika, kwoty zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne.