Pisemna informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie podatnika, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym, udzielana w trybie art. 14a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.).

Pismem z dnia 25 maja 2004 r. (doręczonym dnia 4 czerwca 2004 r.) Podatnik zwrócił się do tut. organu z wnioskiem o informację o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego.

Stan faktyczny.

Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego wyposażona jest z mocy ustawy o samorządzie gminnym w osobowość prawną. Na podstawie upoważnienia wynikającego z powołanej ustawy może ona tworzyć niemające osobowości prawnej jednostki organizacyjne – jednostki i zakłady budżetowe. Gmina posiada także wyposażone w osobowość prawną na mocy ustawy o upowszechnianiu kultury instytucje kultury. Wszystkie te jednostki organizacyjne prowadzą swoją działalność korzystając z majątku stanowiącego własność Gminy. Do dnia złożenia zapytania, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT jest Urząd Miejski, który rozlicza należny podatek VAT od czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, dokonywanych przez Gminę jako osobę prawną (np. sprzedaż nieruchomości), z wyłączeniem czynności dokonywanych przez jednostki organizacyjne Gminy, które to podmioty zarejestrowane są jako odrębni podatnicy podatku od towarów i usług.

Jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej w Gminie są m.in. placówki oświatowe, Zakład Wodociągów i Kanalizacji oraz Zakład Gospodarki Mieszkaniowej. Do 30 kwietnia br. Zakład Wodociągów i Kanalizacji wystawiał Urzędowi Miejskiemu faktury VAT za dostarczaną wodę oraz za odbiór ścieków.

Treść zapytania podatnika.

Podatnik pyta, czy w świetle art. 157 i 160 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług winien dokonać rejestracji gminy jako podatnika podatku VAT oraz czy Gmina jako podatnik winna w rozliczeniach z Urzędem Skarbowym wykazywać czynności opodatkowane dokonywane przez wyżej wspomniane jednostki organizacyjne Gminy nieposiadające osobowości prawnej (jednostki i zakłady budżetowe), a także przez posiadające osobowość prawną instytucje kultury.

Ponadto Podatnik pyta czy w świetle obowiązujących przepisów zakład budżetowy Gminy może dokonywać na rzecz Gminy oraz jej jednostek organizacyjnych sprzedaży towarów i usług oraz czy nadal może on wystawiać faktury VAT dla Gminy i jej jednostek organizacyjnych.

Stanowisko podatnika.

Zdaniem podatnika, Gmina jako osoba prawna winna zarejestrować się w Urzędzie Skarbowym jako podatnik podatku od towarów i usług oraz dokonywać rozliczeń podatku od czynności dokonywanych zarówno przez Gminę, jak i Urząd Miejski tj. jednostkę przy pomocy której, zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, wykonuje się zadania gminy. Za łącznym rozliczaniem Gminy i Urzędu Miejskiego przemawiają:

• prowadzenie jednych ksiąg rachunkowych,
• posiadanie jednego rachunku bankowego,
• reprezentowanie w wykonywaniu zadań Gminy i Urzędu przez tą samą osobę – burmistrza.

Ponadto podatnik twierdzi, że nadal odrębnymi podatnikami podatku VAT winny pozostać gminne jednostki organizacyjne i gminne osoby prawne. W konsekwencji nadal mogłyby one dokonywać sprzedaży usług i towarów na rzecz Gminy i innych jednostek organizacyjnych Gminy wystawiając faktury VAT dokumentujące te czynności (np. dostawa wody).

Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu, po przeanalizowaniu przedstawionego w treści zapytania stanu faktycznego uprzejmie informuje.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.):

• w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi,
• gmina oraz inna gminna osoba prawna może bez ograniczeń prowadzić działalność gospodarczą niewykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, natomiast w zakresie wykraczającym poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie.

Zadaniami użyteczności publicznej, w rozumieniu powołanego przepisu, są zadania własne gminy, określone w art. 7 ust. 1, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminę wskazanych wyżej zadań, określa ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 1997 r. Nr 9 poz. 43 ze zm.).

W świetle wskazanego wyżej stanu prawnego stwierdzić należy, że jednostki i zakłady budżetowe gminy, w tym wiodąca jednostka budżetowa jaką jest Urząd Miejski Gminy, a także gminne osoby prawne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą w zakresie czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych, zachowują po dniu 30 kwietnia 2004 r., a więc pod rządami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług możliwość bycia odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług, analogicznie jak to miało miejsce w czasie obowiązywania uchylonej z dniem 1 maja 2004 r. ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.).

Podmioty te jako samodzielni podatnicy obowiązani są do samodzielnego realizowania wszelkich obowiązków podatkowych w zakresie podatku od towarów i usług. Okoliczność powyższa oznacza, że Gmina nie musi rejestrować się jako podatnik podatku od towarów i usług, o ile będące przedmiotem opodatkowania czynności z zakresu gospodarki komunalnej realizują, mające status odrębnych podatników, gminne jednostki organizacyjne, zarówno mające osobowość prawną (gminne osoby prawne), jak i niemające osobowości prawnej (jednostki i zakłady budżetowe). Natomiast jeżeli będących przedmiotem opodatkowania czynności, określonych w art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług dokonuje bezpośrednio gmina tj. nie poprzez powołane do tego gminne jednostki organizacyjne, gmina ta zyskuje status podatnika podatku od towarów i usług i obowiązana jest w związku z tym do dokonania zgłoszenia rejestracyjnego określonego w art. 96 ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku takim Gmina obowiązana jest ponadto do prowadzenia ewidencji dla potrzeb podatku od towarów i usług, wystawiania faktur, dokumentujących czynności wymienione w art. 5 ustawy, do składania deklaracji podatkowych oraz wpłacania kwot stanowiących zobowiązania podatkowe.

Jeśli natomiast chodzi o pytanie dotyczące możliwości dokonywania przez zakład budżetowy gminy sprzedaży towarów i usług na rzecz gminy oraz jej jednostek organizacyjnych stwierdzić należy, że zgodnie z § 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 971) zarejestrowani podatnicy jako podatnicy czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej wystawiają faktury oznaczone wyrazami “FAKTURA VAT”. W świetle powyższego stwierdzić należy, że jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tj. czynności określonych w art. 5 ustawy, ma on obowiązek udokumentować jej dokonanie poprzez wystawienie faktury. Zatem zakłady budżetowe gminy, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą w zakresie czynności dokonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych, które jak wskazano wyżej, zachowują możliwość bycia odrębnymi podatnikami, mogą nadal dokonywać sprzedaży towarów i usług na rzecz Gminy i jej jednostek organizacyjnych, a czynność ta winna być dokumentowana fakturą VAT.

Dodatkowo tut. organ uprzejmie informuje, że w myśl § 8 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 970 ze zm.) zwolnione z opodatkowania są usługi świadczone pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budżetowych, jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi, z wyjątkiem usług w zakresie rozprowadzania wody, gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usług sanitarnych i pokrewnych oraz usług komunikacji miejskiej. Oznacza to, że jeżeli usługi, za wyjątkiem wyżej wskazanych, świadczone są pomiędzy strukturami organizacyjnymi wyodrębnionymi z jednostek budżetowych w postaci gospodarstw pomocniczych lub pomiędzy jednostkami i zakładami budżetowymi, ich sprzedaż objęta jest zwolnieniem od podatku od towarów i usług.