Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
2) eksport towarów,
3) import towarów,
4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Natomiast w art. 8 cyt. ustawy ustawodawca zdefiniował co należy rozumieć przez świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z jego brzmieniem przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (...) w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
W świetle powyższego należy stwierdzić, iż ustanowiona przez "Z" na rzecz "S" nieodpłatna służebność gruntowa polegająca na prawie przechodu i przejazdu oraz nieograniczonego dostępu do oznaczonego pasa gruntu wzdłuż całej długości granicy nieruchomości zakupionych przez "Z" podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ze względu na brzmienie cytowanego art. 8 ust. 1 pkt 2.
Przez świadczenie bowiem w myśl art. 353 Kodeksu cywilnego należy rozumieć, takie zachowanie się zobowiązanego (działanie lub zaniechanie), które zgodne jest z treścią zobowiązania. Ustanowienie służebności gruntowej polega na obciążeniu nieruchomości (tu: nieruchomości obciążonej, której właścicielem jest "Z") na rzecz właściciela innej nieruchomości (tu: nieruchomości władnącej , której właścicielem jest "S") prawem, którego treść polega na tym, że:
- właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej,
- właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań,
- właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności.
Zgodnie z art. 29 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku wykonywania czynności, o których mowa w art. 5, dla których nie została określona cena, podstawą opodatkowania jest wartość towarów lub usług obliczona według cen stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą (odbiorcami), a w przypadku braku odbiorcy- według przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku z dnia wykonania tych czynności, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Przy czym w przypadku świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2, podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.