Naczelnik Urzędu Skarbowego w Opocznie działając zgodnie z art.14 a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja Podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), w odpowiedzi na zapytanie z dnia 07.06.2004 r., biorąc pod uwagę stan faktyczny w nim przedstawiony uprzejmie informuje.

Z zapytania wynika, że jest Pan przedstawicielem w Polsce niemieckich firm. Na podstawie zawartych umów świadczy Pan usługi doradztwa i pośrednictwa w transakcjach bezpośrednich pomiędzy tymi firmami a klientami, szuka Pan nowych rynków zbytu. W zamian za te usługi otrzymuje Pan prowizję.

W związku z tym wystąpił Pan z pytaniami dotyczącymi prowadzonej działalności:

1. jaką stawkę VAT należy od 1 maja stosować do tych usług,
2. jak dokumentować przeprowadzone transakcje i jak je ująć w ewidencji,
3. jeżeli należy wystawić fakturę to w jakim terminie od wykonania usługi,
4. jak potraktować zaległą prowizję za okres sprzed 1 maja 2004r., która jeszcze nie wpłynęła na konto ze względu na opóźnienia spowodowane nie płaceniem za faktury klientów w wyznaczonym terminie. Czy opodatkować ją tak jak do 30 kwietnia czy na zasadach obowiązujących od 1 maja.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) ogólną zasadą jest, że w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi – miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności – miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i art. 28.

Ustawa przewiduje jednak wyjątki od tej zasady i tak z art. 27 ust. 3 tej ustawy wynika, że w przypadku usług, o których mowa w ust. 4, tj.:

m.in. prawniczych, rachunkowo-księgowych, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKWiU 74.1); przetwarzania danych i dostarczania informacji; architektonicznych i inżynierskich (PKWiU 74.2 – z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 1; tłumaczeń; agentów pośredników działających w imieniu i na rzecz innej osoby, jeżeli uczestniczą w zapewnieniu świadczenia usług, o których mowa w pkt 1-10, gdy są one świadczone na rzecz:

-podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę – miejscem świadczenia tych usług jest miejsce gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

Z kolei § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27.04.2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.) określa miejsca świadczenia usług wykonywanych przez pośredników związanych bezpośrednio z dostawą towarów.

Zgodnie z ust. 1 tego przepisu w przypadku usług wykonywanych przez pośredników, działających w imieniu i na rzecz osób trzecich, związanych bezpośrednio z dostawą towarów, miejscem świadczenia tych usług jest miejsce dokonania dostawy towarów, z zastrzeżeniem ust. 2. Natomiast ust. 2 stanowi, że w przypadku gdy nabywca usługi podał dla tej czynności świadczącemu usługę numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku zgodnie z art. 97 ust. 10 i 11 ustawy lub podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego, na którym zgodnie z ust. 1 ma miejsce świadczenia usługa – miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer.

W związku z powyższym, w przedmiotowej sprawie:

1. w zakresie usług doradztwa – jeżeli świadczone przez Pana usługi (zakwalifikowanie usług do odpowiedniego grupowania PKWiU jest obowiązkiem podatnika), mogą być uznane za usługi wymienione w w/w art. 27 ust. 4 pkt 3 - miejscem świadczenia usług będą Niemcy,
2. w zakresie usług pośrednictwa – jeżeli niemiecki nabywca usługi poda Panu numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego, na którym zgodnie z ust. 1 ma miejsce świadczenia usługa – miejscem świadczenia tych usług będzie terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer.

Zgodnie z art. 106 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązek wystawiania faktur istnieje również w przypadku świadczenia usług, dokonywanych przez podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni, jeżeli miejscem opodatkowania tych czynności jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium Polski lub terytorium państwa trzeciego i dla tych czynności podatnicy ci nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej lub – w przypadku terytorium państwa trzeciego – podatku o podobnym charakterze

W związku z tym, w oparciu o § 30 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27.04.2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971), na udokumentowanie przeprowadzonych transakcji, które będą opodatkowane na terenie Niemiec, winien Pan wystawić fakturę, która musi spełniać wymogi określone w §12 w/w rozporządzenia, z wyjątkiem stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem. Faktura dokumentująca dokonanie czynności powinna zawierać numer, pod którym nabywca usługi jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego, innym niż terytorium kraju.

Ponieważ nie występuje normatywny obowiązek prowadzenia dla potrzeb podatku od towarów i usług ewidencji transakcji, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej na terytorium innego państwa członkowskiego, transakcje takie w ewidencjach prowadzonych przez Pana dla potrzeb VAT, nie muszą być ujęte.

Zgodnie z wyżej powołanym §30 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27.04.2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971), do faktur stwierdzających dokonanie dostawy towarów lub świadczenia usług, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego, jeżeli dla tych czynności podatnicy wystawiający fakturę nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej lub w przypadku terytorium państwa trzeciego-podatku o podobnym charakterze, stosuje się odpowiednio przepisy m.in. § 16 tego rozporządzenia. Zgodnie z tym przepisem fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 17 i § 18.

Przyjmując, że zgodnie z zawartymi umowami, wykonanie przez Pana usługi następuje po dokonaniu zapłaty za towar przez pozyskanych przez Pana klientów niemieckim firmom, stwierdzić należy, iż:

1. w przypadku, gdy wykonanie usług nastąpiło przed 1 maja 2004r., a obowiązek podatkowy powstawał dla nich po dniu 30 kwietnia 2004r. - należy te czynności opodatkować na zasadach i według stawek obowiązujących dla nich w momencie wykonania, tj. przed dniem 1 maja 2004r.
2. w przypadku gdy wykonanie usług nastąpiło po 1 maja 2004r. (tj. klienci zapłacili za towar niemieckiemu kontrahentowi dopiero po tej dacie) – dla czynności tych mają zastosowanie w/w przepisy wprowadzone ustawą z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535).

Powyższe wyjaśnienia oparte są na stanie prawnym obowiązującym w dniu udzielenia niniejszej odpowiedzi.