Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach, działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), w odpowiedzi na pismo z dnia 29.04.2004 r. (data wpływu do tut. urzędu 04.05.2004 r.) w sprawie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu zakupu budynku mieszkalnego „pustostanu” na zasadach preferencyjnych w drodze przetargu przez pracownika Lasów Państwowych informuje, że analiza treści art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. Nr 14 z 2000 r., poz. 176 z późn. zm.), zawierającego definicję przychodu ze stosunku pracy wskazuje, że ustawodawca przyjął bardzo szerokie pojęcie przychodu, obejmujące praktycznie wszelkie przysporzenia majątkowe, które otrzymał pracownik. Nie ma przy tym znaczenia jaką formę przybrało przysporzenie majątkowe ani z jakich źródeł zostało sfinansowane.

Kierując się brzmieniem art. 12 ust. 1 ustawy należy przyjąć, że do przychodów ze stosunku pracy zalicza się każde świadczenie, które otrzymane zostało przez podatnika w związku z faktem pozostawania w stosunku pracy z danym pracodawcą.

Stosownie do art. 40a ust. 9 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2000r, Nr 56, poz. 679 z późn. zm.) pracownicy i byli pracownicy Lasów Państwowych, nie będący najemcami lokali przeznaczonych do sprzedaży, pozostających w zarządzie Lasów Państwowych korzystają z pierwszeństwa nabycia lokali wolnych (pustostanów) lub gruntów z budynkami mieszkalnymi w budowie, na warunkach określonych w art. 40a ust. 4-6 tej ustawy.

Wyrażona w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zasada powszechności opodatkowania dochodów osiąganych przez osoby fizyczne jednoznacznie wskazuje, że o braku podstaw do opodatkowania przychodu można mówić tylko wtedy, gdy zostanie on wymieniony w zwolnieniach przedmiotowych. Jednym z przepisów przewidującym takie zwolnienie jest art. 21 ust. 1 pkt 93 ustawy, zgodnie z którym wolne od podatku są dochody uzyskane z tytułu zakupu zakładowych budynków mieszkalnych przez dotychczasowych najemców - w wysokości odpowiadającej różnicy między ceną rynkową tych budynków lub lokali a ceną zakupu.

Ustawodawca skierował przedmiotowe zwolnienie tylko do pewnej kategorii podatników, tj. do osób będących przed zakupem najemcami zakładowych budynków lub lokali mieszkalnych.

Osoby, którym nie można nadać statusu najemców wykupywanych budynków lub lokali zakładowych, nie mają możliwości uwolnienia się od obowiązku zapłacenia podatku w przypadku, gdy w wyniku zakupu lokalu lub budynku osiągną korzyść finansową. Do osób tych zaliczyć należy również pracowników Lasów Państwowych, którzy nabywają pustostany.

Stosownie do art. 12 ust. 3 w związku z art. 11 ust. 2a pkt 4 i ust. 2b w/w ustawy, w przypadku świadczeń w naturze, wartość tę generalnie ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. Jeżeli natomiast świadczenie jest częściowo odpłatne, wówczas przychodem jest różnica pomiędzy wartością tego świadczenia ustaloną w powyższy sposób, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.

Odnosząc tą zasadę do preferencyjnego zakupu lokalu mieszkalnego, przychodem osiągniętym przez podatnika jest różnica między ceną rynkową tego lokalu, a kwotą faktycznie zapłaconą za jego nabycie.

Zgodnie z art. 40a ustawy o lasach, sprzedaż budynków lub lokali mieszkalnych przez Lasy Państwowe następuje po cenie rynkowej, jaka kształtuje się w danej miejscowości. Przy czym wysokość ceny ustalają osoby posiadające uprawnienia z zakresu szacowania nieruchomości. Natomiast przy zapłacie ceny ustalonej w drodze przetargu ograniczonego stosuje się odpowiednio obniżenie ceny sprzedaży o 4% za każdy rok zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, nie więcej jednak niż o 90%.

Z przedłożonego aktu not. Rep. A 2926/2003 z dnia 09.06.2003 r. wynika, że Pan „P” jako Nadleśniczy Nadleśnictwa Kielce z siedzibą w Kielcach, ul. Łódzka 244, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa Państwowego Gospodarstwa Leśnego „Lasy Państwowe” Nadleśnictwo Kielce w Kielcach, sprzedał w wyniku przetargu ograniczonego Panu „M” - pracownikowi Państwowego Gospodarstwa Leśnego „Lasy Państwowe” za cenę 750.000 zł z zastosowaniem 90% bonifikaty, tj. 75.000 zł nieruchomość położoną w Kielcach, ul. Weterynaryjna 6 obszaru 888 m. kw., zabudowaną budynkiem mieszkalnym, II- kondygnacyjnym o pow. użytkowej 125,89 m. kw. budynkiem parterowym (oficyna) o pow. 76,61 m. kw. oraz garażem o pow. 26 m. kw.

Zatem w omawianej sytuacji nabywca uzyskał przychód podlegający opodatkowaniu. Przychodem Pana „M” jest różnica pomiędzy ceną rynkową lokalu, a kwotą faktycznie zapłaconą po bonifikacie.

Przychody osiągnięte w związku z preferencyjnym nabyciem nieruchomości kwalifikować należy:
- do przychodów ze stosunku pracy, w odniesieniu do tych pracowników Lasów Państwowych, którzy nabyli „pustostany” od jednostki organizacyjnej, w której pracują,
- do przychodów z tzw. innych źródeł, w odniesieniu do tych pracowników, którzy nabyli pustostany od innych jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych.

Stosownie do art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zakłady pracy są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy.

Aby określić zakres obowiązków płatnika podatku istotnym jest ustalenie, kogo uznać należy za zakład pracy w rozumieniu art. 31 ustawy w przypadku, gdy osoba prawna dysponuje wyodrębnionymi organizacyjnie jednostkami.

W przypadku bowiem, gdy podatnik otrzymał świadczenie od innej jednostki organizacyjnej osoby prawnej niż jednostka będąca jego pracodawcą, brak jest podstaw do uznania, iż jednostka ta jest płatnikiem w rozumieniu art. 31 ustawy.

Biorąc pod uwagę, iż w ramach istniejącej struktury „Lasów Państwowych” funkcjonują wyodrębnione jednostki organizacyjne będące pracodawcami dla zatrudnionych w tych jednostkach pracowników, należy uznać, iż uzyskanie przychodu z tytułu preferencyjnego nabycia lokalu mieszkalnego przez pracownika od innej jednostki organizacyjnej niż jednostka, w której pracownik ten jest zatrudniony, nie rodzi obowiązku poboru przez tę jednostkę zaliczki na podatek. Obowiązek ten powstaje tylko wtedy, gdy świadczenie to uzyska pracownik od swego pracodawcy. Wówczas uzyskany przez niego przychód należy doliczyć do innych przychodów ze stosunku pracy w danym miesiącu i pobrać od sumy przychodów zaliczkę na podatek dochodowy według zasad przewidzianych w art. 32 ustawy.

W tych przypadkach, w których dochodzi do uzyskania świadczenia przez pracownika Lasów Państwowych od innej jednostki organizacyjnej niż jednostka będąca dla niego pracodawcą, jednostka ta ma obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C określającej wysokość tego świadczenia.

Na podatniku (świadczeniobiorcy) ciąży natomiast w każdym przypadku obowiązek wykazania uzyskanego dochodu w zeznaniu rocznym i opodatkowania go na zasadach ogólnych wg skali określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.