Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. h ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86 poz. 959 ze zm.), podatkowi temu podlega ustanowienie hipoteki. Ustawodawca w art. 6 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przyjął jako podstawę opodatkowania kwotę zabezpieczonej wierzytelności. Zaś w art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy zostały określone dwie stawki od ustanowienia hipoteki:

• na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty zabezpieczonej wierzytelności 0,1%
• na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej – 19 zł.

W przedmiotowej sprawie, gdy Spółka ustanowiła hipotekę na przysługującym jej użytkowaniu wieczystym gruntów, a następnie zamierza nabyć własność gruntów (będących w użytkowaniu wieczystym) – wygaśnie użytkowanie wieczyste, a tym samym przedmiot zabezpieczenia hipoteką.

Ponowne ustanowienie hipoteki o takiej samej treści, ustanowione na własności nabytych gruntów (inny przedmiot zabezpieczenia) podlega ponownemu opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podatek ten wynosi 0,1% od kwoty wierzytelności istniejącej.

Natomiast roszczenie o odsetki określone według zmiennej stopy procentowej nie powinno być zabezpieczone hipoteką zwykłą lecz jedynie przez wpis hipoteki kaucyjnej, która może zabezpieczać wierzytelność o wysokości nieustalonej (zmiennej). W tym wypadku podatek powinien być pobrany w kwocie 19 zł – na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej.