Działając na podstawie art. 14a ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, po zapoznaniu się z treścią pisma Z. „O.” S.A. z dnia 11.06.2004 r. (znak: EG/4252/2004) o udzielenie pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego (data wpływu do tut. Urzędu 15.06.2004 r.), uzupełnionego pismem z dnia 2.07.2004 r. (znak: EG/4703/2004), udziela poniższych wyjaśnień:

Z przedstawionego przez jednostkę stanu faktycznego wynika, że zarząd Z. „O.” S.A., działając jako organ spółki, chce podpisać umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków zarządu oraz prokurenta, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Ubezpieczenie obejmuje swym zakresem wyrównanie szkody z tytułu odpowiedzialności cywilnej członków zarządu i prokurenta określonych przepisami prawa oraz zwrot kosztów obrony również w postępowaniu karnym, podatkowym, administracyjnym. Ubezpieczenie jest grupowe i bezimienne, natomiast składka jest roczna i będzie zapłacona przez spółkę. Pytanie Z. „O.” S.A. brzmi następująco: czy składka z tytułu takiego ubezpieczenia stanowi koszt uzyskania przychodu spółki, czy też jest przychodem ubezpieczonych.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Jednocześnie przepis art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka grup 1, 3, i 5 działu I oraz grup 1 i 2 działu II wymienionych w załączniku do ustawy z dnia 22.05.2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151), jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza:

1. wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy,
2. możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy,
3. wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.

Z treści tego przepisu wynika, że tylko przy niektórych umowach ubezpieczenia, wymienionych w odpowiednich grupach ryzyka, istnieje możliwość zaliczania do kosztów podatkowych składek opłaconych przez zakład pracy na rzecz swoich pracowników. Prawo uwzględnienia składki w kosztach odnosi się jedynie do umów dotyczących ryzyka grup 1, 3 i 5 działu I oraz grup 1 i 2 działu II, wymienionych w załączniku do ww. ustawy o działalności ubezpieczeniowej i to pod warunkiem, że umowy te spełniają dodatkowe wymagania związane z osobą uposażoną oraz rodzajem i terminem przysługujących świadczeń. W związku z faktem, iż ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej mieszczą się w innych grupach ryzyka, tj. w grupach 10 - 13 działu II, wymienionych w załączniku do ustawy z dnia 22.05.2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151), składki opłacone z tego tytułu nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodów dla pracodawcy.

Zgodnie z brzmieniem art. 822 ustawy z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Jeżeli zatem zakład pracy zdecyduje się pokrywać zatrudnionym na umowę o pracę członkom zarządu i prokurentowi koszty składek z tytułu ich ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, to wysokość tych opłat zaliczyć należy do przychodów ze stosunku pracy. Skoro członek zarządu oraz prokurent pełni swoją funkcję w oparciu o umowę o pracę, to osiągane przez niego przychody są przychodami ze stosunku pracy. Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychody ze stosunku pracy uważa się nie tylko wynagrodzenia wynikające z zawartej umowy o pracę ale także między innymi świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Powyższe oznacza, że jeżeli spółka poniesie wydatki, które w normalnych okolicznościach musiałby pokrywać sam pracownik, to stanowić będzie to podstawę do uznania wartości tego rodzaju świadczeń za przychód pracownika, jako szczególna forma nieodpłatnego świadczenia.

Niniejszej odpowiedzi udzielono w oparciu o aktualny stan prawny oraz faktyczny przedstawiony w zapytaniu.