W stowarzyszeniu (organizacja pozarządowa) - społecznie zarządem wojewódzkim kieruje prezes, któremu został przyznany ryczałt kilometrowy z tytułu zwrotu kosztów używania prywatnego sa-mochodu dla realizacji celów statutowych Stowarzyszenia.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Ad. 1

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fi-zycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14 poz. 176 ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym w 2004r. - opodat-kowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej za-niechano poboru podatku.

Źródłem przychodu, zgodnie z treścią art.10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. jest działalność wykonywana osobiście. W myśl art. 13 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust.. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. wolne od podatku dochodo-wego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynno-ści związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nie przekracza-jącej miesięcznie kwoty 2280 zł.

W orzecznictwie i doktrynie przyjęto, że o pełnieniu obowiązku obywatelskiego można mó-wić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych. Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności w pracy samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorący udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie. Tak rozumiane obowiązki spo-łeczne lub obywatelskie można pełnić nie tylko na podstawie wyboru, lecz także w wyniku powoła-nia przez właściwy organ, wyznaczenia przez upoważnioną organizację społeczną lub na skutek określonych zdarzeń prawnych. Za pełnienie obowiązków społecznych i obywatelskich należy, więc uznać działalność posłów i senatorów, radnych i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rze-czypospolitej Polskiej, składów inspekcji Państwowej komisji wyborczej i inspekcji wojewódzkich komisarzy wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, sędziów Trybunału Stanu, ławników sądów powszechnych. Pełnienie obo-wiązków społecznych i obywatelskich odnosi się więc do zadań publicznych i państwowych, a nie do czynności związanych z zarządzaniem działalnością gospodarczą choćby miały charakter „spo-łeczny” w znaczeniu, że nie związany z zatrudnieniem i wynagrodzeniem.

W związku z powyższym prezes zarządu stowarzyszenia nie może być uznany za osobę peł-niącą obowiązki społeczne czy obywatelskie.

Ad. 2

Wyrażona w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. zasada powszechności opodatkowania dochodów przez osoby fizycznie wskazuje, że o braku podstaw do opodatkowania można mówić wtedy, gdy taki dochód zostanie wymieniony w zwolnieniach przedmiotowych.

Jednym z przepisów przewidującym takie zwolnienie jest art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) tej ustawy sta-nowiący, że wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży osoby nie będącej pracownikiem - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządo-wej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej pracownika na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, to jest:

• do wysokości określonej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grud-nia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracow-nikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. nr 236, poz. 1990), oraz
• do wysokości określonej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grud-nia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracow-nikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. nr 236, poz. 1991).

Wysokość zwracanych kosztów przejazdu z tytułu podróży odbytej pojazdem niebędącym własno-ścią Stowarzyszenia ustalana jest jako iloczyn ilości faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za 1 kilometr przebiegu, która nie może być wyższa niż określona odpowiednio w § 5 ust. 3 oraz § 8 ust. 4 ww. rozporządzeń.

Stosownie do treści art. 21 ust. 13 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. przepis ust. 1 pkt 16 lit. b) sto-suje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zo-stały poniesione w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw.

Wobec powyższego stanu prawnego przychody uzyskane przez Prezesa Zarządu Stowarzyszenia z tytułu korzystania z samochodu prywatnego, w podróży odbytej w celu realizowania zadań statuto-wych Stowarzyszenia (jako inne należności za czas podróży) - do wysokości nie przekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu - podlegają zwol-nieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Natomiast na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 23 b) ustawy z dnia 26 lipca 1991r. w brzmieniu nadanym art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. Dz. U. Nr 93, poz. 894) począwszy od 1 maja 2004r. wolny od podatku jest zwrot kosztów poniesionych przez pracownika z tytułu używania pojazdów stanowiących własność pracownika, dla potrzeb zakładu pracy, w jazdach lokalnych, jeże-li obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy albo możliwość przyznania prawa do zwrotu tych kosztów wynika wprost z przepisów innych ustaw - do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego mini-stra, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem wypłat ryczałtu pieniężnego, jest udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu prowadzonej przez pracownika; przepis art. 23 ust. 7 stosuje się odpo-wiednio,

Z treści art. 21 ust. 1 pkt 23b) ustawy z dnia 26.07.1991r. jednoznacznie wynika, iż powyż-sze zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie jest adresowane do wszystkich podatników otrzymujących zwrot kosztów poniesionych z tytułu używania prywat-nych pojazdów. Warunkiem jego zastosowania jest istnienie przepisu zawartego w akcie prawnym rangi ustawowej, który nakazywałby wprost ponoszenie tego rodzaju wydatków. Literalne brzmie-nie cytowanego wyżej przepisu jednoznacznie wskazuje, iż ryczałt za używanie dla celów statuto-wych stowarzyszenia w jazdach lokalnych z prywatnego samochodu nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 23b) ustawy z dnia 26.07.1991 r.

A zatem wypłacany ryczałt za używanie dla celów statutowych stowarzyszenia w jazdach lokal-nych z prywatnego samochodu - stanowi przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. za przychody z innych źródeł uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, alimenty z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 ustawy, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12 – 14 i 17 ustawy oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

W takim przypadku stowarzyszenie stosownie do treści art. 42a ustawy z dnia 26 lipca 1991r. zo-bowiązane jest do wystawienia informacji PIT-8C określającej wysokość tego świadczenia, a na Po-datniku ciąży obowiązek wykazania tego przychodu w zeznaniu rocznym.